تاثیر بورس ارز بر آتی سکه

فاطمه عسکرزاده - امیرحسین امامی *

این روزها بحث داغ بازار، ارز و سکه، گمانه‏زنی‏های مربوط به تک نرخی شدن ارز مرجع و همچنین راه‏اندازی بازار آتی ارز است. بهمنی در سخنان خود از تغییر قطعی نرخ ارز مرجع خبر داده و تاثیر آن را بر قیمت ارز کاهشی ارزیابی کرده است. مساله اینجا است که بانک با چه مکانیزمی می‏خواهد این کاهش قیمت را محقق کند. بهمنی معتقد است: بازار آتی ارز بستری را فراهم خواهد آورد که در آن دارندگان و همچنین متقاضیان ارز با یکدیگر تعامل خواهند کرد و دست دلالان از بازار کوتاه خواهد شد. این سناریو منوط به طراحی مکانیزم دقیقی از سمت بانک برای ایجاد انگیزه در دارندگان ارز است تا ارز خود را در این بازار، ولو با وجود پایین تر بودن قیمت نسبت به بازار آزاد عرضه کنند. سیاست بانک باید به گونه‏ای باشد که صرافی‏ها را نیز با خود همراه کند و مانع از جذابیت بالاتر عرضه دلار در بازاری غیر‌از بورس ارز شود. هشدارهای اخیر بانک مرکزی به صرافی‏ها، شاید به نوعی گامی در جهت کنترل بازار آزاد، پس از راه‏اندازی بورس ارز و تک نرخی شدن ارز مرجع باشد.

بانک مرکزی هنوز در مورد نرخ ارز مرجع توافق شده و جزئیات بورس ارز شفاف‏سازی نکرده و همین مساله باعث افزایش حساسیت قیمت‌ها نسبت به شایعات در نتیجه نوسان‏های بازار و سودجویی دلالان شده است. در کنار عدم قطعیت در مورد وضعیت ارز، کنترل چندانی بر بازار نیز از سمت بانک دیده نمی‌شود که با توجه به پیشی گرفتن تقاضای ارز، باعث افزایش قیمت شده است. البته حذف حضور بانک در بازار و اجرای سیاست‌های موثرتری همچون بازار آتی ارز، از جمله تدابیر هوشمندانه بانک از لحاظ اقتصادی است. تک نرخی کردن ارز؛ اما اگر به درستی مدیریت نشود می‌تواند منجر به بروز معضلات زیادی همچون افزایش تورم شود و نگرانی‌هایی از این دست سر راه تک نرخی شدن نرخ مرجع وجود دارد.

اگر سیاست تک نرخی شدن ارز و راه‏اندازی بورس آتی ارز به شکل موثری محقق شود، می‏تواند منجر به کاهش نوسان‏های قیمتی ارز شود که این مساله به نفع بازار آتی سکه نیز خواهد بود؛ چرا که مانند گذشته حساسیت قیمت‏های آتی سکه را به اونس جهانی در مقایسه با دلار بیشتر خواهد کرد و به این ترتیب معامله‌گران از تغییرات و نوسان‌های غیر‌قابل‌پیش‌بینی بازار ارز غافلگیر نخواهند شد. در مورد بازار آتی ارز، مکانیزم تعیین‏شده برای آن و اینکه آیا منع ورود و خروج برای عموم دارد یا خیر، آیا موقعیت‏های اتخاذی حتما باید به صورت فیزیکی تسویه شود یا خیر، میزان وجه تضمین، تعداد بازیگران و مسائلی از این دست می‏تواند تعیین‏کننده جذابیت بازار آتی ارز در مقابل آتی سکه باشد.

وضعیت قیمت سکه با افزایش اخیر قیمت دلار، از لحاظ عرضه و تقاضا در حالت عدم تعادل قرار دارد. از یک سو به علت اشباع خرید و پایین بودن تقاضا، سکه توان همراهی با دلار را ندارد، از سوی دیگر؛ اما حباب منفی سکه در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد، به طوری که قیمت سکه بیش از ۴۰ هزار تومان زیر ارزش طلای موجود در آن معامله می‌شود. این اختلاف قیمتی، می‌تواند خطر خروج طلا از کشور را افزایش دهد.

در کنار این مسائل داغ ارزی، وضعیت سیاسی کشور نیز از جمله عوامل تعیین‏کننده قیمت دلار است. مساله این است که انتخابات آمریکا در پیش است و تا آن زمان به نظر می‏رسد اوباما تمایل چندانی به شفاف‏سازی در مورد موضع خود نسبت به ایران ندارد. روند کند مذاکرات ایران و غرب، با وجود مشخص بودن موضع از سمت ایران، خود شاهدی بر این مدعا است. مسایل سوریه نیز علاوه بر تاثیر بر فاکتور دلار، بر اونس جهانی تاثیرگذار است و از این حیث می‏تواند بر قیمت سکه اثر بگذارد. سوریه هرچند از لحاظ نفتی کشور تاثیرگذاری محسوب نمی‏شود، اما به علت روابط تنگاتنگ این کشور با ایران؛ به عنوان یک کشور تعیین‌کننده‏ نفتی، تشدید بحران در آن می‏تواند منجر به صعود قیمت نفت شود که معمولا افزایش قیمت اونس طلا را نیز در پی دارد.

در مورد قیمت طلا، از سمت اروپا وضعیت تا حدودی ناامید‌کننده است. پیشنهاد ماریو دراگی مبنی بر خرید اوراق قرضه اسپانیا و ایتالیا و کاهش هزینه استقراض در این کشورها، با مخالفت سیاستمداران آلمانی مواجه و انتقادات زیادی به آن وارد شده است. این مساله می‌تواند موجب کاهش ارزش یورو در برابر دلار شود؛ زیرا حمایت‌ها از کشورهای بحران زده را کمرنگ خواهد کرد. بسیاری از مردم کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند درگیر وضعیت کشورهای بحران زده نشوند.

علاوه بر اسپانیا و ایتالیا که با بحران‌های خود سر می‌کنند، کشور یونان نیز برای مشخص کردن برنامه بودجه خود، تحت فشار قرار گرفته اند و باید تا سپتامبر وضعیت مالی و برنامه‌های آتی خود را مشخص کنند تا صلاحیت لازم برای برخورداری از کمک‌های مالی و بسته‌های نجات را داشته باشند و به علاوه این شرط برای حفظ یونان در حوزه یورو نیز وجود دارد.

کشور هند به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده طلا هم به فکر افتاده است تا اقتصاد بحران زده خود را احیا کند. کاهش ارزش روپیه به دلار، باعث پایین آمدن قدرت خرید مردم این کشور برای طلا شده است. اگر هند بتواند تدابیر مناسبی برای کاهش رکود خود اتخاذ کند، این کشور باز به صحنه تقاضاهای بسیار بالا برای طلا باز می‌گردد. چین نیز در نظر دارد رشد اقتصادی خود را بهبود بخشد که این مساله می‌تواند منجر به افزایش قیمت طلا شود.

* تحلیلگران وب‌سایت Gold۲۴.ir

بورس نرخ ارز را متعادل می‌کند

پس از تصویب کلیات راه‌اندازی معاملات گواهی ارزی در بورس اوراق بهادار در جلسه مشترکی که بین وزرای اقتصادی دولت، معاون برنامه ریزی ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بانک مرکزی تشکیل شد، مدیرعامل بانک کارآفرین در ارزیابی این بورس گفت: بورس ارز شرایط نرخ ارز را به سمت تعادلی شدن پیش خواهد برد. ولی‌الله سیف اظهار کرد: بورس ارز می‌تواند مناسب باشد، البته باید شرایط اقتصادی آن مهیا باشد. وی خاطر نشان کرد: تک نرخی شدن و شناور بودن نرخ ارز توسط بانک مرکزی شرایط بسیار مناسبی ایجاد می‌کند، ضمن آنکه بورس ارز، بازاری نیست که بازیگران مختلفی داشته باشد و در بعد عرضه آن بانک مرکزی نقش بیشتری دارد. مدیرعامل بانک کارآفرین تصریح کرد: با بورس ارز و مدیریت نرخ شناور ارز از سوی بانک مرکزی شرایط اقتصادی بهتر شده و نرخ ارز به سمت تعادلی شدن خواهد رفت.

بورس ارز بر کار صرافی‌ها تاثیر ندارد

ایسنا - معاون نظارتی بانک مرکزی با بیان توضیحاتی در مورد جزئیات راه‌اندازی بورس ارز تصریح کرد: بورس ارز بر کار صرافی‌ها تاثیر مستقیم نمی‌گذارد. ابراهیم درویشی در مورد راه‌اندازی بورس ارز و تفاوت آن با کار صرافی‌ها اظهار کرد: در همه جای دنیا صرافی یک کار خاص دارد و کار آنها نقد یا تبدیل کردن پول است و کار بورس ارز جدای از این است. وی ادامه داد: مثلا زمانی که قرار است کالایی سه ماه دیگر وارد شود برای اینکه متقاضی از قیمت نوسان دلار در امان بماند می‌تواند از مزایای بورس ارز بهره ببرد. درویشی اضافه کرد: در بورس ارز نیز مانند معامله سکه‌ در بازار آتی، خرید ارز برای چند ماه بعد انجام می‌شود که اگر در آن زمان ارز گران‌تر شد برای مشتری، همان قیمت زمان خرید لحاظ ‌شود. وی عنوان کرد: صرافی کارش تبدیل پولی به پول دیگر است و مثلا اگر فردی دلاری در اختیار داشته باشد می‌تواند از طریق صرافی‌ها دلارش را به یورو تبدیل کند. معاون نظارتی بانک مرکزی با تایید اینکه بورس ارز بر کار صرافی‌ها تاثیر مستقیم نمی‌گذارد، متذکر شد: صرافی‌ یک بازار بانکی است و بورس ارز یک بازار دیگر که اینها با هم تفاوت دارند.