این روزهای بازار پتروشیمی!

قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی همچنان در هاله‌ای از ابهام

نرخ خوراک مجتمع‌های پتروشیمی با دلار آزاد یا دولتی؟ گروه بورس کالا- کتایون دارابی: قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی در بورس کالا همواره موضوعی بوده که از شروع عرضه‌های مجتمع‌ها تاکنون ذهن بسیاری از فعالان بازار را به خود مشغول کرده است، البته این موضوع بیش از پیش در ماه‌های اخیر پررنگ بوده؛ چرا که التهاب بازار ارز توانسته ابهام‌ها را در خصوص قیمت‌های پایه بیشتر کند.

البته عده‌ای از کارشناسان بازار، محاسبه قیمت‌ها در بورس کالا را تابعی از نرخ دلار عنوان می‌کنند و معتقدند؛ در حال حاضر قیمت کالاهای عرضه شده در بورس براساس میانگین قیمت ثبت شده بر تابلوی بورس و همچنین دلار آزاد محاسبه می‌شود و در این شرایط نمی‌توان قیمت‌گذاری پیشین را در بورس کالا عملی کرد. پیش از این قیمت‌های پایه براساس فوب منهای ۵ درصد و دلار دولتی تعیین می‌شد، اما افزایش قیمت دلار به مرور زمان سبب تغییراتی در قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی شد، به طوری که میانگین قیمت محصولات در هر هفته جایگزین نرخ‌های پایه شد و قیمت‌ها براساس دلار بازار آزاد تعیین شد، اتفاقی که به گفته برخی از آگاهان بازار سیر صعودی قیمت‌ها را تشدید کرد و دیگر قیمت‌های جهانی نتوانست نقش مهمی را در تعیین نرخ‌ها بازی کند.

اگر چه اعتراضات بسیاری به نحوه قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی توسط بازرگانی پتروشیمی صورت گرفت، اما تغییری در نرخ‌های پایه پدید نیامد و حتی بازرگانی پتروشیمی هم تلاشی برای شفاف‌سازی قیمت‌های تعیین شده انجام نداد. از سوی دیگر شرکت ملی صنایع پتروشیمی می‌گوید که خوراک اعطایی به مجتمع‌های پتروشیمی براساس دلار دولتی محاسبه می‌شود و در نتیجه مجتمع‌ها اجازه افزایش قیمت محصولات خود را ندارند، به طوری که دو هفته گذشته نیز بازرگانی پتروشیمی در اقدامی عجیب در زمان سبز رنگ، نرخ دو کالای پی وی سی را کاهش داد و این موضوع را دستور شرکت ملی صنایع پتروشیمی عنوان کرد. این در حالی است که بسیاری از مجتمع‌های پتروشیمی این ادعا را رد می‌کنند.

علاوه بر این برخی از مجتمع‌های پتروشیمی نیز بخشی از خوراک خود را به صورت وارداتی خریداری می‌کنند که مسلما با ارز بازار آزاد تهیه می‌شود. علاوه بر این بسیاری از مجتمع‌های پتروشیمی در شرایط کنونی با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند.

خوراک مجتمع‌ها با دلار دولتی یا آزاد؟

سهلانی، مدیربازرگانی پتروشیمی غدیر در این باره می‌گوید: در حال حاضر خوراک مجتمع غدیر از پتروشیمی اروند با نرخ ۱۹۴۵ تومان خریداری می‌شود و بخشی دیگر از این خوراک نیز به صورت وارداتی تهیه می‌شود.

پتروشیمی امیرکبیر نیز به گفته عبدالله زاده، مدیر بازرگانی این شرکت، همواره برای تهیه خوراک با مشکلات عدیده‌ای روبه رو بوده است. مجتمع امیرکبیر و اراک از خوراک مایع و نفتای وارداتی تغذیه می‌شود، این در حالی است که بیشتر مجتمع‌ها در حال حاضر از خوراک گاز استفاده می‌کنند و این یعنی تهیه خوراک با قیمتی ارزان تر، به طوری که قیمت گاز یک پنجم خوراک مایع است.

البته مجتمع امیرکبیر با توجه به مشکلاتی که همواره برای تهیه خوراک داشته است، طی ماه‌های اخیر سه بار اقدام به کاهش قیمت محصولات خود در بورس کالا کرد، اتفاقی که برای عرضه‌های بازرگانی پتروشمی رخ نداد.

در همین حال مدیر بازرگانی پتروشیمی غدیر معتقد است که قیمت‌ها در بورس کالا باید براساس عرضه و تقاضا مشخص شود و نه براساس دستور. موضوعی که بسیاری از فعالان این حوزه همواره به آن اشاره می‌کنند.

کمبود الکل و رشد قیمت DOP

پتروشیمی فارابی نیز از دیگر مجتمع‌هایی است که خوراک خود را با ارز آزاد تهیه می‌کند. البته این مجتمع در حال حاضر از کمبود الکل نیز رنج می‌برد. به طوری که مجتمع فارابی در شرایط فعلی می‌تواند هفته‌ای ۱۱۰ تن الکل از بورس خریداری کند، اما ظرفیت روزانه این مجتمع ۱۱۰ تن است. به این ترتیب تولید DOP مجتمع فارابی در حال حاضر و در اثر کمبود الکل به نصف رسیده است.

این در حالی است که تنها چند شرکت نیاز به خرید الکل از بورس برای تولید DOP دارند و درنتیجه می‌توان براساس میانگین تولید چند سال این شرکت‌ها، به آنها الکل داد.

علاوه بر این می‌توان از شرکت‌های تولیدکننده DOP میزان تولید آنها را براساس ماده اولیه‌ای که در اختیارشان قرار می‌گیرد، ارزیابی کرد و سپس ماده اولیه را براساس تولیدشان به آنها داد. از سوی دیگر با توجه به اینکه الکل تولید پتروشیمی شازند فقط برای ساخت DOP در اختیار چند شرکت قرار می‌گیرد، می‌توان بخشی از آن را در بورس کالا و برای کشف نرخ عرضه کرد و سپس براساس تولید این شرکت‌ها به آنها الکل داد. این در حالی است که موضوع ثبت نام‌ها در سایت بهین یاب نیز مطرح است.

برخی از آگاهان بازار می‌گویند: افزایش تقاضا برای الکل پتروشیمی شازند که تنها چند خریدار محدود دارد نشان می‌دهد که وزارت صنایع بر پروانه‌های بهره برداری ثبت شده در سایت بهین یاب کنترل و نظارتی ندارد.

اگر چه طیبی، مدیر بازرگانی پتروشیمی شازند به تولید روزانه ۱۷۰ تن الکل در این مجتمع اشاره می‌کند، اما در ادامه می‌گوید: تقاضای کاذب از سوی معامله گرانی که مصرف کننده واقعی الکل نیستند، توانسته نرخ این کالا را در بورس و بازار با اختلاف ۴۰۰ تومانی روبه‌رو کند. علاوه بر این گفته می‌شود صادرات الکل نیز به کشورهای دیگر در حال حاضر برای صادرکنندگان بسیار سود آور است و این موضوع نیز یکی از دلایل کمبود الکل در بازار است.

این در حالی است که آگاهان بازار از تغییر خط تولید دو اتیل اگزانول (ماده اولیه تولید DOP) به نرمال بوتانول (ماده اولیه تولید شوینده‌ها) خبر می‌دهند و می‌گویند: در هفته‌جاری دو اتیل اگزانول عرضه نخواهد شد و به این ترتیب باز هم شرکت‌های تولید DOP با مشکل روبه‌رو خواهند شد. در حال حاضر نرخ DOP در بازار داخل ۳۱۵۰ تومان به اضافه ۵ درصد هزینه‌های حمل و... در هر کیلو است. البته بیشتر معامله‌گران معتقدند؛ اگر شرکت‌های تولیدی DOP با تمام ظرفیت خود کار کنند و با کمبود الکل مواجه نشوند، نرخ منطقی این کالا ۲۶۰۰ تومان در هر کیلو باید باشد. البته در حال حاضر یک، پنجم مصرف DOP داخل به صورت وارداتی به کشور می‌آید و با توجه به رشد قیمت دلار، بیشتر واردکنندگان تا تثبیت نرخ دلار در انتظار هستند و در حال حاضر نیز ثبت سفارش‌های قبلی در حال وارد شدن به کشور است.

انتظار تثبیت دلار ۱۶۰۰ تومانی!

در همین حال بیشتر معامله گران بازار پتروشیمی در انتظار تثبیت نرخ دلار هستند و تقریبا مطمئن شده اند که دیگر ارز دولتی همه موارد اعلام شده در بخشنامه بانک مرکزی را پوشش نمی‌دهد.

شنیده‌ها حاکی از این است که به برخی از اقلام دارویی نیز ارز دولتی تعلق نگرفته است و این موضوع بیش از پیش بازار را دچار التهاب کرده است.

البته عده‌ای از معامله گران می‌گویند: اعلام نرخ ۱۶۰۰ تومانی برای دلار، با توجه به اینکه در حال حاضر نرخ ۱۹۴۵ تومان برای عرضه‌های رینگ پتروشیمی در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند نرخ پایه محصولات پتروشیمی را کاهش دهد.

با این حال همچنان نگرانی در خصوص صنعت پتروشیمی ادامه دارد؛ چرا که برخی از کارشناسان بازار پتروشیمی می‌گویند: صادرات در روزهای اخیر کاهش داشته و در نتیجه انبار مجتمع‌های پتروشیمی در حال پر شدن است.

به این ترتیب امکان سرریز شدن این کالاها به بازار داخل وجود دارد و نتیجه این افت قیمت‌ها خواهد بود.

عدم اعلام نرخ‌ها در سومین روز متوالی

روز گذشته برای سومین روز متوالی بازار پتروشیمی با عدم اعلام نرخ‌های محصولات پتروشیمی توسط تاجران روبه رو بود.

به گفته فعالان اقتصادی در دو روز اخیر برخی از تاجران نرخ‌های پیشنهادی خود را در بازار عنوان کردند اما خریداران با غیرواقعی خواندن این نرخ ها، به ندرت اقدام به خرید محصولات پتروشیمی کردند. اما روز گذشته متاثر از نوسان نرخ دلار، دیگر نرخی از سوی تاجران برای محصولات پتروشیمی در بازار داخل عنوان نشد.

این در حالی است که بیشتر معامله گران در هفته جاری از مبادله محصولات پتروشیمی اجتناب کرده و در انتظار روزهای آتی به سر می‌برند. از این رو پیش بینی آینده به شدت سخت شده است و به عقیده معامله گران با توجه به نوسان نرخ دلار، نمی‌توان انتظار رفع التهاب را در بازار پتروشیمی و در روزهای آتی داشت. گفته می‌شود تثبیت نرخ دلار در ۱۶۰۰ تومان، می‌تواند بازار پتروشیمی را با روند دیگری مواجه کند.