تحلیلی از وضعیت قراضه در ایران و جهان

احمد دنیا نور *

بنا به اعلام دست‌اندرکاران صنعت فولاد نیاز کشور به قراضه سالانه بین ۵/۳ میلیون تن تا ۴ میلیون تن برآورد شده که حدود نیمی‌از آن از داخل و نیمی‌دیگر از طریق واردات تامین می‌شود. قیمت قراضه فولاد در ایران در ماه‌های اخیر از نوسانات زیادی برخوردار شده و تولیدکنندگان فولاد بخش خصوصی را نگران کرده است.

فعالان بخش خصوصی صنعت فولاد معتقدند برای جلوگیری از خروج قراضه از کشور یا باید تعرفه آن به ۱۰۰ درصد افزایش یابد یا اینکه صادرات قراضه به عنوان یک کالای استراتژیک ممنوع اعلام شود. به اعتقاد این کارشناسان هر گونه نوسان قیمت در بازار قراضه سبب ایجاد تحرک در بازار فولاد می‌شود.

مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌های فولادی یا آهن قراضه از محل دور ریز فلز حاصل از لوازم خانگی و بسته‌بندی مواد غذایی، ضایعات اماکن عمومی‌، ضایعات صنایع تولیدی و محصولات فولادی و برگشتی ضایعات حاصل از خطوط تولید فولاد سازی‌ها‌، خودرو سازی‌ها‌، پرس‌کاری‌ها‌، لوازم خانگی سازها‌، کشتی‌سازی‌ها‌، ماشین‌سازی‌ها‌، قطعه‌سازی‌ها‌، دکل‌های انتقال نیرو‌، راه‌آهن‌، صنایع نفت و پتروشیمی‌، صنایع کارخانه‌های سیمان‌، دمونتاژ کشتی‌هاو واگن قطار‌ها و بازسازی خطوط ریل راه‌آهن و ماشین‌آلات راه‌سازی و انواع خودروهای از رده خارج و بازسازی خطوط تولید تامین می‌شود. تمامی ‌موارد یاد شده به سه دسته‌، منابع خانگی‌، منابع عمومی ‌و منابع صنعتی تقسیم‌بندی می‌شوند. سالانه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن قراضه در کشور تولید می‌شود، اما با توجه به اینکه همه این میزان مورد نیاز کشور است‌، باید با افزایش تعرفه صدور قراضه بتوان از خروج آن از کشور جلوگیری کرد.

گزارش بازار مواد اولیه برای کارخانه‌های تولیدی فولاد در آبان ماه سال‌جاری

سنگ آهن

قیمت سنگ آهن افزایش یافته و خلوص ۵/۶۳ درصد ۱۵۷ تا ۱۶۰ دلار سی اف آر چین عرضه شد. قیمت قراردادهای سوآپ در بورس سنگاپور رشد یافته‌، از جمله علل افزایش قیمت سنگ آهن در بازار نقدی عبارتند از:

۱- کمبود عرضه خلوص بالا از هند

۲- رشد جزیی قیمت محصولات فولادی چین

۳- پافشاری هند بر ممنوعیت صادرات یا بالا بردن تعرفه صادرات

۴- افزایش خرید سنگ آهن از جانب چین برای ذخیره زمستان

البته باید خاطرنشان کرد که این روند موقتی است چون از طرفی قیمت فولاد در چین باز هم کاهش می‌یابد چون موجودی بازار بالاست و خریدها نیز در زمستان کمتر می‌شود.

در حالی که قیمت‌های پیشنهادی سنگ آهن همچنان بالاست ولی موجودی سنگ‌آهن در بنادر چین باز هم کاهش یافته و یک درصد نسبت به هفته قبل افت داشت که به ۶۸ میلیون و ۸۱۰ هزار تن رسید.

هندی‌ها انتظار دارند قیمت نقدی سنگ‌آهن هفته‌های آتی در سطح بالا با ثبات باشد. گرچه تعداد خریداران چینی محدود است هندی‌ها نیز موجودی زیادی برای عرضه ندارند. در نتیجه شاید قیمت‌ها در حد پنج تا ده درصد نوسان داشته باشد.

کاهش عرضه هند مانع از آن شده که افت حجم واردات چین به بازار لطمه جدی بزند، ولی اگر عرضه هند بالا برود ممکن است در ماه‌های آتی قیمت سنگ آهن کاهش یابد.

قراضه

قیمت قراضه نوسان داشته و حرکت رو به رشد دارد. واردات قراضه چین نسبت به ماه گذشته ۸۰ درصد کاهش یافت که ناشی از سیاست‌های دولت این کشور است، ترک‌ها دوباره خرید را شروع کردند و باعث بالا رفتن قیمت قراضه آمریکایی تا ۱۰دلار در هر تن شدند قراضه اروپایی هم ۱۵ دلار سی اف آر بنادر ترکیه افزایش یافت . قراضه کلاس ۱ و ۲ خلوص ۲۰-۸۰ به مرز ۳۹۰ دلار هر تن رسید. قراضه روسیه هم به ۳۸۰ دلار سی اف آر عرضه شد.در خاور دور قراضه به کف قیمت خود رسیده و احتمالا شروع به بالا رفتن خواهد کرد. این وضعیت در سی آی اس به خصوص اوکراین محسوس است‌، چون با قیمت‌های فعلی صادرات قراضه به صرفه نیست و قیمت پایه باید به ۳۵۰ دلار فوب یا ۳۹۰ دلار سی اف آر ترکیه برسد تا جمع آوری آن صرفه اقتصادی داشته باشد. با توجه به شروع سرما و محدود شدن عرضه قراضه روند قیمت رو به بالا است.

قراضه در ایران

با محدود شدن رقابت خریداران قراضه‌، قیمت این کالا به ثبات نزدیک می‌شود. علت محدود شدن رقابت خریداران‌، روند نزولی بازار مقاطع است. خریداران قراضه سعی می‌کنند قیمت قراضه را تا ۱۰ تومان در هر کیلو کاهش داده و به حدود ۳۶۰ تومان در هر کیلو روی تریلی برسانند. اگر شرایط بازار به همین شکل باشد شاید موفق شوند ولی در آینده دولت باید تمهیداتی برای تامین قراضه در پیش بگیرد چون روند تقاضای آن در یکسال آینده صعودی خواهد بود. این در حالی است که سیستم عرضه قراضه دچار چالش‌های زیادی اعم از جمع آوری یا حمل و نقل است.

وضعیت جهانی بازار قراضه آهن

بزرگترین صادرکنندگان قراضه در جهان در سال ۲۰۰۹ میلادی شامل آمریکا با صادرات ۴/۲۲ میلیون تن‌، ژاپن با حدود ۴/۹ میلیون تن‌، آلمان با ۲/۷ میلیون تن‌، انگلیس با ۶ میلیون تن‌، فرانسه با ۱/۵ میلیون تن و کانادا با ۷/۴ میلیون تن بودند. در مورد واردات قراضه در جهان نیز در سال ۲۰۰۹ میلادی بیش از ۵/۹۲ میلیون تن قراضه توسط کشورهای مختلف وارد شد که برابر با صادرات آن در سال مذکور بود . بزرگ‌ترین واردکنندگان قراضه در سال ۲۰۰۹ میلادی نیز شامل ترکیه با ۶/۱۵ میلیون تن‌، چین با ۱۳/۶ میلیون تن‌، کره‌جنوبی با ۸/۷ میلیون تن و هند با ۱/۵ میلیون تن بودند.

*مدیر عامل فولاد جنوب