گروه بورس کالا- با تصویب دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران توسط شورای عالی بورس، آیین‌نامه معاملات بورس فلزات دو ماه دیگر لغو می‌شود. به گزارش سنا، این دستورالعمل دو‌ماه پس از ابلاغ اجرایی می‌شود و آیین‌نامه معاملات بورس فلزات تهران مصوب ۶ شهریور ۸۲ شورای بورس فلزات لغو می‌شود.

همچنین در خصوص کلیه معاملاتی که قبل از لازم‌الاجرا شدن این دستورالعمل در بورس کالای ایران انجام شده است، ضوابط آیین‌نامه معاملات بورس فلزات تهران مصوب ۳/۶/۱۳۸۲ بورس فلزات قابل اجرا است. در این دستورالعمل آمده است: کلیه معاملات در بورس باید براساس ضوابط این دستورالعمل و در جلسه رسمی‌معاملات انجام شود. روزهای انجام معامله، ساعات شروع و پایان و تعداد جلسات رسمی‌معاملات برای کلیه کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده توسط هیات مدیره بورس تعیین و ابلاغ می‌شود.

مدیرعامل بورس می‌تواند ساعات شروع، خاتمه و طول جلسه رسمی‌ معاملات را در صورت بروز اشکالات فنی تغییر دهد. این تغییرات باید به نحو مقتضی اطلاع‌رسانی شود. بورس باید مستندات مربوط به اشکالات فنی را در سوابق معاملات خود نگهداری نموده و حسب درخواست به سازمان ارائه ‌کند. همچنین معاملات بورس باید همواره بر مبنای رقابت و به یکی از روش‌های حراج انجام شود. اجرای سفارش‌ها براساس اولویت قیمت و در صورت تساوی قیمت‌ها براساس اولویت زمانی ورود سفارش به سامانه معاملاتی خواهد بود.

در عین حال،‌ معاملات کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در رینگ داخلی بر مبنای ریال ایران انجام می‌شود. تغییر واحدپولی معاملات با تصویب هیات مدیره بورس و اطلاع‌رسانی آن قبل از اعمال، امکان‌پذیر است. معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس، صرفا‌ از طریق سامانه معاملاتی بورس و توسط کارگزاران پذیرفته شده در بورس انجام می‌شود.

بورس باید به تفکیک کالاها یا اوراق بهادار مبتنی بر کالاهایی که در بورس عرضه می‌شود نماد معاملاتی مجزا تعریف کرده و بازار و تابلوی معاملاتی مربوط به هریک را مشخص کند. معاملات نمادهای معاملاتی صرفا‌ در بازار و تابلو معین شده قابل انجام است.

انواع قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

قرارداد نقدی: قراردادی است که براساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌شود. قرارداد نسیه: قراردادی است که براساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌شود.

قرارداد سلف: قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌شود.

قرارداد آتی: قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند، بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به ‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.

قرارداد اختیار خرید: مطابق این قرارداد، خریدار اختیار، با پرداخت مبلغی حق پیدا می‌کند مقدار معینی کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا به قیمت معین در تاریخ معین از فروشنده اختیار خریداری کند و فروشنده اختیار، متعهد می‌شود در صورت درخواست خریدار اختیار، آن مقدار کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا را به قیمت مذکور به وی بفروشد. قرارداد اختیار فروش: مطابق این قرارداد، خریدار اختیار، با پرداخت مبلغی حق پیدا می‌کند مقدار معینی کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا به قیمت معین در تاریخ معین به فروشنده اختیار بفروشد و فروشنده اختیار، متعهد می‌شود در صورت درخواست خریدار اختیار، آن مقدار کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا را به قیمت مذکور از وی خریداری کند.

اقدامات پیش از عرضه

کلیه قراردادهای قابل معامله در بورس صرفا‌ براساس کالاها یا اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده تعریف می‌شود. انجام معاملات کالاها یا اوراق بهادار مبتنی بر کالایی که طبق مقررات پذیرفته نشده‌اند، به هیچ وجه مجاز نیست.

همچنین جهت عرضه کالاها در بورس، کارگزار عرضه‌کننده باید فرم سفارش فروش تکمیل شده توسط عرضه‌کننده را به همراه اطلاعات و مستندات لازم در قالب فرم اطلاعیه عرضه و حداکثر تا ساعت ۱۲ ظهر روز کاری قبل از روز عرضه به بورس ارائه کند.

در صورتی که مستندات و مدارک موضوع ماده ۱۱ طی مهلت مقرر و به صورت کامل به بورس ارائه گردد، بورس موظف است پس از حصول اطمینان از رعایت مقررات حداکثر تا ساعت ۱۴ همان روز کاری، اطلاعیه عرضه را تایید و به اتاق پایاپای ارائه کند. اطلاعیه عرضه در صورت اعلام موافقت اتاق پایاپای، حداکثر تا ساعت ۱۶ روز کاری قبل از عرضه توسط بورس منتشر می‌شود.

مراحل انجام معامله

معاملات در بورس به دو روش حراج حضوری و حراج پیوسته انجام می‌گیرد.

ضوابط معاملات تالار

تالار معاملات زیر نظر ناظر معاملات، براساس مقررات و طبق اختیارات و مسوولیت‌های محوله اداره خواهد شد.

در صورتی که هیات مدیره بورس برای یک نماد محدودیت نوسان قیمت مجاز تعریف نماید، کلیه سفارش‌های وارده به سامانه معاملاتی برای آن نماد باید در محدوده نوسان قیمت مجاز باشد. محدوده نوسان قیمت مجاز توسط هیات مدیره بورس تصویب و تا پایان روز قبل از عرضه اطلاع‌رسانی می‌شود.

همچنین در صورتی که قیمت پایه پیشنهاد شده در اطلاعیه عرضه، خارج از محدوده نوسان قیمت پایه باشد، بورس می‌تواند از انتشار اطلاعیه عرضه جلوگیری کند.