متغیر‌های موثر در بازار فولاد

محمدحسین بابالو

هم‌اکنون متغیرهای بسیاری بر بازار فولاد موثر است. با توجه به این متغیرها از جمله قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، نرخ ارز، ... می‌توان انتظار افزایشی حداکثر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت‌ها آن‌هم در چند ماه آینده را داشت. بودجه‌های دولتی: در سال جاری به نسبت بودجه سال گذشته و متمم آن شاهد بیش از ۶۰ درصد افزایش حجم بودجه‌های عمرانی هستیم. ساده‌ترین برآیند و برآورد این افزایش، افزایش حداقل ۶۰ درصدی حجم پروژه‌های عمرانی دولتی هستیم. با توجه به نیاز تمامی پروژه‌های عمرانی به انواع آهن‌آلات، شاهد افزایش حداقل ۵۰ درصد در تقاضای دولتی فولاد خواهیم بود.

با توجه به عرف کشور در تخصیص غالب این بودجه در نیمه دوم سال به دلیل بیابانی و گرمسیری بودن ایران همچنین عدم تزریق منابع مالی به پروژه‌ها و وجود منابع ارزی مورد نیاز و افزایش شدید آن به نسبت سال‌های گذشته، افزایش شدید تزریق بودجه‌های عمرانی پیش‌بینی می‌شود. با توجه به این موارد در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان انتظار افزایش ۷۰ درصد در تقاضای دولتی در ۶ ماه دوم سال جاری داشته باشیم . این افزایش تقاضا قطعا از بورس تامین خواهد شد و با توجه به محدودیت‌های عرضه و وجود دیگر خریداران در بورس کالای ایران یقینا این تقاضا به سمت بازار داخلی شیفت پیدا می‌کند. با توجه به محدودیت‌های واردات در کنار عدم کفاف تولید داخل، افزایش بنیادین تقاضا و به‌تبع آن بهبود بازار و افزایش قیمت‌ها پیش‌بینی می‌شود.

نرخ ارز: در روزهای گذشته ارزش ریال در بازار غیررسمی اصلاح و کاهش چشمگیری یافت. افزایش قیمت دلار؛ یعنی کاهش ارزش ریال مطلب قابل توجه و قابل توجیهی است و در شرایطی که قرار است یارانه‌ها هدفمند شود این مطلب قویا توصیه می‌گردد. در بودجه سال جاری ارزش دلار آمریکا بیش از ۹۵۰ تومان لحاظ شده است. این نرخ نوسانات بسیاری را تجربه نمود. به گفته مقامات بانک مرکزی این نرخ در سطوح ۱۰۶۰ تا ۱۱۰۰ تومان تثبیت خواهد شد که احتساب ۱۱۰۰ تومان منطقی‌تر خواهد بود. این در حالی است که گمانه‌زنی برای دلار ۱۰۲۰ تومان نیز به چشم می‌خورد. نرخ ۱۱۰۰ تومان یعنی افزایش نزدیک به ۱۵ درصد از قیمت مصوب سالانه. این مطلب یعنی حداقل ۱۰ درصد افزایش هزینه واردات. تاثیرات و تبعات این افزایش که هنوز ۳ هفته از آغاز آن، زمان سپری نشده است در ۲ تا ۳ ماه آینده خودنمایی خواهد کرد. در این مدت زمان محدود، این روند نوسانی، ثبات را از روند عمومی واردات دریغ نموده و احتمال کاهش حجم واردات در یک مقطع یک‌ماهه افزایش می‌یابد. با توجه به این موارد در کنار محدودیت‌های واردات برای آینده احتمال افزایش بین ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت تمام شده فولاد وارداتی وجود دارد.

این یک روی سکه است. در صورت ادامه سیاست فعلی برای افزایش ارزش ریال و کاهش قیمت دلار و یورو در بازار داخلی شرایط کاملا عوض شده و حتی در دلار ۱۰۲۰ تومان هزینه واردات به نسبت ۳ ماه گذشته کاهش خواهد یافت. این یعنی شکست تولید داخل در برابر واردات که قطعا برای هیچ‌کس مطلوب نیست. افزایش ارزش ریال یا ارزان شدن دلار تنها شرایط را وخیم‌تر خواهد کرد و ممکن است به افزایش حجم واردات، افزایش بیشتر بیکاری، برون‌سپاری تولید، کاهش صادرات و... منتهی شود.

هدفمند شدن یارانه‌ها: تقریبا می‌توان گفت که قانون هدفمند شدن یارانه‌ها اجرایی خواهد شد. این مطلب یعنی افزایش هزینه تولید فولاد. در شیوه‌های مختلف تولید فولاد هزینه و انرژی تقریبا بین ۳۰ تا ۴۵% و حتی کمتر یا بیشتر متغیر است. احیای مستقیم و قوس الکتریکی بیشتر و کوره بلند کمتر. در صورت افزایش بین ۱۰ تا ۳۰ درصد قیمت سوخت یا دیگر حامل‌های انرژی، آب، دستمزد، حمل‌ونقل و... با احتساب کمک‌های دولت بین ۳ تا ۵/۱۳ درصد افزایش هزینه تولید خواهیم داشت. در خصوص واحد‌های نورد این شرایط وخیم‌تر است. از هم‌اکنون تولیدکنندگان خود را برای این قانون آماده کرده‌اند. بهتر است مصرف‌کنندگان نیز خود را برای این قانون آماده کنند. در صورت تعیین میزان دقیق افزایش حامل‌های انرژی و دیگر منابع می‌توان افزایش دقیق هزینه تولید را در انواع مختلف تولید فولاد برآورد کرد.

شرایط جهانی و مشکلات واردات: در صورت نادیده گرفتن شرایط و مشکلات اقتصادی اروپا و آمریکا و فرض عدم وقوع بحرانی دیگر در اقتصاد جهانی می‌توان گفت روند عمومی آن بالاخص بازارهای کالایی و معاملات فیزیکی در مسیر بهبود و افزایشی آرام قرار دارد. بازارهای ارز در اقصی نقاط جهان یکدیگر را به مبارزه می‌طلبند و دیوانگی می‌کنند. بازار طلا در سطوحی قرار گرفته که ادامه سرمایه‌گذاری بر آن، نه یک سرمایه‌گذاری مطمئن بلکه قمار است. بهترین جا بازارهای کالایی است. نفت در مسیر افزایش قرار دارد. دیگر فلزات نیز همین‌طور، به‌عنوان مثال قلع در بالاترین سطوح قیمتی در چند سال گذشته قرار دارد. روند بهبود در شرق، چین و هند نیز افزایش قیمت فلزات بالاخص فولاد را نوید می‌دهد. بالطبع افزایش قیمت نفت، هزینه حمل‌ونقل، تورم و... قیمت تمام شده و نهایتا قیمت مورد معامله افزایش خواهد یافت. روند عمومی افزایشی آرام است. افزایش ۳ تا ۱۰ درصد در بازه ۱ تا ۲ ماه آینده منطقی به نظر می‌رسد.

با توجه به شرایط خاص و محدودیت‌های واردات، در چند هفته گذشته کسی به‌صورت قدرتمند و جدی اقدام به واردات نکرده است. در این خصوص و ادامه روند واردات افزایش حداکثر ۵ درصد قیمت تمام شده واردات به نسبت ماه‌های گذشته و تنها به دلیل اعمال محدودیت‌های بیشتر به نسبت ماه‌های قبل پیش‌بینی می‌شود. با توجه به این شرایط به‌صورت کلی می‌توان ۸ تا ۱۵ درصد افزایش قیمت تمام شده را لحاظ کرد.

نکته دیگر قیمت‌های واقعی فولاد است. هم‌اکنون قیمت انواع آهن‌آلات بالاخص انواع ساختمانی از جایگاه واقعی خود و در شرایط واقعی اقتصاد داخلی بالاتر است. قیمت شمش در مبادی ورودی، هزینه‌های تولید داخلی فولاد، میزان تقاضای واقعی و... نشان می‌دهد که قیمت‌های فعلی از سطوح واقعی بالاتر است. هم‌اکنون قیمت واقعی این کالا باید بین ۸۳۰ تا حداکثر ۸۷۰ تومان در هر کیلوگرم به تفکیک مکان، شکل و نوع کالا است. با احتساب و فرض این قیمت می‌توان قیمت‌های آینده را تحلیل و پیش‌بینی کرد.

نتیجتا و با توجه به موارد گذشته، همچنین همپوشانی متغیرها و به عبارت بهتر اصلاح قیمت‌ها می‌توان برآوردی کلی از شرایط آینده بازار فولاد داشت. در صورت اعلام اصلاح نرخ ارز و کاهش ارزش ریال ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش قیمت تمام شده، هدفمند شدن یارانه‌ها ۳ تا ۵/۱۳ درصد و شرایط جهانی و مشکلات ۳ تا ۱۰ درصد را خواهیم داشت. متمم این موارد احتمال تخصیص بودجه‌های دولتی بالاخص بودجه‌های عمرانی در ۶ ماه دوم سال جاری خواهد بود که قطعا به افزایش تقاضا و جذابیت بازار و نهایتا افزایش قیمت‌ها منتهی می‌شود. خروجی این موارد افزایش بین ۱۶ تا ۵/۳۸ درصد از قیمت واقعی فولاد است با احتساب هزینه دستمزد، حمل‌ونقل، برش، سود خرده فروشی و... با توجه به این موارد و بالاتر بودن قیمت‌های فعلی از اصول بنیادین بازار متوسط افزایش قیمت‌ها نهایتا ۱۰ تا ۱۵ درصد خواهد بود.