گروه بورس کالا- منیژه حیاتی: سال گذشته معاملات قیر در بورس کالا در حالی به پایان رسید که تصمیمات کاملا جدی و مشخصی برای اتمام فروش یارانه‌ای این محصول به دولتی‌ها اتخاذ شد، به طوری که تا آخرین جلسات شورای بورس نیز این امر بررسی شد و در بودجه پیشنهادی سال ۸۹ نیز آمد و قرار بر این شد تا وزارت راه و شهرداری‌ها نسبت به خرید کالای خود در بورس و پرداخت کامل قیمت این کالا اقدام کرده و در نهایت دولت مابه‌التفاوت قیمت واقعی قیر و نرخ قیر یارانه‌ای را در بودجه آنها لحاظ کند.

اما به‌رغم اعلام این خبر در هفته آخر سال از چند روز قبل شایعاتی در بازار مبنی بر احتمال تداوم فروش یارانه‌ای قیر به دستگاه‌های دولتی در سال جدید مطرح شد، خصوصا پس از اینکه هفته قبل معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌های کشور در جلسه‌ای اعلام کرد که قیر امسال نیز با دستور رییس‌جمهور یارانه‌ای می‌ماند. حمیدرضا صارمی در همایش دهیاران و شهرداران مازندران با اشاره به رونق ساخت و ساز در شهرهای کشور ضرورت تمدید مجوز توزیع قیر یارانه‌ای را مطرح کرده بود.

جدا از ضرورت حذف یارانه قیر به خصوص در زمانی که دولت مصمم به اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها است، فروش این کالا به صورت یارانه‌ای در سال‌های اخیر تناقض‌های زیادی بین اصول و مقررات بورس به وجود آورده است و در مواردی حتی معامله این کالا را با مشکلات زیادی روبه‌‌رو کرد. برای مثال در حالی که ۸۰ درصد قیر تولیدی در کشور توسط واحدهای دولتی معامله می‌شود، با توجه به اینکه در مقابل تنها ۲ عرضه‌کننده در کشور وجود دارد، احتمال رشد بیشتر قیمت‌ها بورس را مجبور کرد تا قیمت‌های رینگ صادراتی را ملاک نرخ‌گذاری قیر داخلی قرار داده و خرید را نیز بر عهده کارگزار عرضه‌کننده قرار دهد تا با فشار تقاضا قیمت‌ها رشد نکند.

این در حالی است که این روش معامله اگرچه از نظر کارشناسان بورس کالا معاملات مچینگ محسوب نمی‌شود، اما در مقابل معامله اصلی هم به شمار نمی‌آید و با فرآیند اصلی کشف نرخ در بورس متفاوت است.

اما به گفته دست‌اندرکاران بازار قیر از آنجا که هنوز تکلیف نهایی قیر مشخص نشده و در بودجه خریداران دولتی (شهرداری‌ها، وزارت کشور و مسکن) نیز بودجه عمرانی به تفکیک قید نشده تا دقیقا حداکثر هزینه خرید قیر برای این دستگاه‌ها مشخص شود، خریداران و فروشندگان این کالا دچار سردرگمی شده‌اند و مطمئن نیستند که آیا مشخصا یارانه‌ها حذف می‌شود یا خیر، در نتیجه ثبت سفارش‌های خرید نیز کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.

به عقیده فعالان بازار این شرایط منجر به سردرگمی بازار شده، به طوری که مدیر فروش یکی از شرکت‌ها از انباشته شدن حجم زیادی کالا در انبارها خبر داده و معتقد است برای از بین رفتن این شرایط بهتر این است تا هر چه زودتر هزینه نهایی خرید قیر به واحدهای دولتی به خصوص شهرداری که عملکرد آن بخش اعظمی از افراد جامعه را درگیر می‌کند، اعلام شود.

اما در همین حال گفته می‌شود با توجه به نظر رییس‌جمهور به حذف یارانه‌ها احتمال برگشت فروش این کالا به صورت یارانه‌ای بعید به نظر می‌رسد و شایعاتی که وجود دارد این است که با توجه به مکاتباتی که دستگاه‌های دولتی با دولت برای مشخص شدن موضوع داشته‌اند، ظرف چند روز آینده نظر رییس‌جمهور اعلام خواهد شد.

به گفته تاجیک مسوول فروش نفت جی در صورت حذف یارانه‌ قیر نحوه قیمت‌گذاری این کالا در شرایط بهتری قرار می‌گیرد و همزمان با نوسانات نزولی و صعودی این کالا در بازارهای جهانی شرایط بهتری برای نرخ‌گذاری فراهم می‌شود.