علی غفوری

انتشار خبر بسته شدن قرارداد بین شرکت سنگ‌آهن Vale برزیل و شرکت فولادسازی نیپون استیل ژاپنی بر روی بالاترین سطح کنونی قیمت باعث شده تا فولادسازان دنیا نسبت به آینده قیمت‌ها نگران شوند. روز ۱۷فوریه که این خبر منتشر شد شرکت سنگ‌آهن Vale برزیل (یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان) با طرف‌های مذاکره‌کننده خود یعنی شرکت‌های فولادسازی نیپون استیل ژاپن و پوسکو کره‌جنوبی بر سر قیمت‌های سالانه قراردادی سنگ‌آهن به توافق رسیدند. تا قیمت سنگ‌آهن نرمه سیستم جنوب (SSF) نسبت به قیمت سال ۲۰۰۷ تا ۶۵درصد افزایش داده شود. این افزایش دومین و بالاترین افزایش قیمت سالانه سنگ‌آهن است که تاکنون پس از ۵/۷۱درصد افزایش در سال ۲۰۰۵ مورد توافق طرفین قرار گرفته و اعمال می‌شود. اما می‌توان گفت که این افزایش نباید آخرین تصمیم درخصوص افزایش قیمت سنگ‌آهن در این سال باشد. در خبرنامه نیپون استیل نیز آمده است که توافق شد برای نرمه سنگ‌آهن معدنی Carajas شرکت Vale حداکثر مبلغ ۱۹/۶سنت پریمیوم پرداخت شود. این پریمیوم منجر به این خواهد شد که قیمت صادراتی نرمه سنگ‌آهن Carajas برزیل به بازار آسیا ۷۱درصد افزایش پیدا کند. یک خریدار اروپایی سنگ‌آهن می‌گوید: معمولا ژاپنی‌ها با همین میزان افزایش قیمت نرمه سنگ‌آهن برزیل موافقت می‌کنند، بنابراین این توافق جای تعجب دارد، اما این توافق نوعی آماده‌سازی است که به نظر می‌رسد در مقایسه با میانگین افزایش کلی که پرداخت می‌شود رقم پایینی باشد. پس از اعلام خبر فوق شرکت استرالیایی ریوتینتو RIO (دومین شرکت بزرگ سنگ‌آهن در جهان) طبق بیانیه‌ای گفت که می‌خواهد ۷۱درصد افزایش بالاتر قیمت نرمه سنگ‌آهن معدن Carajas را به عنوان یک قیمت مرجع یا پایه در مذاکراتش با فولادسازان مد نظر قرار دهد. همچنین شرکت RIO برای اولین بار رسما مطرح کرد که می‌خواهد در قیمت‌های قراردادی سالانه خود با فولادسازان آسیایی برای پریمیوم مبارزه کند که نشان‌دهنده این واقعیت است که هزینه‌های حمل‌ونقل سنگ استرالیا به بازار یا فولادسازان آسیایی نسبت به Vale که در مسافت دورتری واقع شده است، ارزان‌تر است. مدیرعامل

Rio Tinto گفت که ما مذاکرات خود را برای دستیابی به پریمیوم کرایه حمل‌ونقل ادامه خواهیم داد که نشان‌دهنده نزدیکی آن به آسیا و مشتریان عمده آن است. همتای RIO شرکت استرالیایی BHP (سومین تولید کننده بزرگ سنگ‌آهن در جهان) که تنها شرکت معدنی دیگری است که درگیر تعیین قیمت پایه بوده و در مساله پیشبرد پریمیوم کوشش و جدیت بیشتری از خود نشان داده و سعی دارد در قیمت‌های سنگ‌آهن CIF آسیا مساوات را ایجاد کند که بیانگر اختلاف در قیمت‌های کرایه است. در سال ۲۰۰۵ شرکت RIO پس از VALE (در آن زمان CVRD بود) دومین شرکتی بود که افزایش قیمت ۵/۷۱ درصدی قیمت نرمه را پذیرفت، اما در نهایت مجبور به عدم پذیرش آن شد. شرکت VALE توانست هر چه سریع‌تر هر گونه ابهامی را که حداقل معتقد بود قیمت نرمه SSF آن ‌باید به عنوان یک قیمت پایه یا مرجع جهانی برای نرمه در بازار آسیا در نظر گرفته شود، برطرف کند. یک منبع رسمی در VALE می‌‌گوید محصول نرمه CARAJAS، در بازار اروپا به عنوان یک گرید یا نوع مرجع شناخته شده است، اما در آسیا SSF یک قیمت پایه است. با وجود شک و تردیدهای RIO، توافقات اولیه VALE با نیپون استیل و پوسکو سریعا با فولادسازان ژاپنی شرکت JFE، سومیتومو، کوبه استیل و نیشن استیل هماهنگ شد. با وجود تثبیت موقعیت خود به عنوان بزرگ‌ترین مشتری حمل‌ونقل دریایی سنگ‌آهن از طریق انجام اولین معامله تعیین قیمت در سال ۲۰۰۷ که در آن بائو استیل با CVRD نسبت به سال قبل آن با ۵/۹درصد افزایش به توافق رسیدند. جای خالی فولادسازان چینی با عدم حضور در اعلامیه‌های اولیه کاملا محسوس بود. کارشناس کردیته سوئیس می‌گوید: چینی‌ها در مذاکرات امسال کاملا ساکت بودند. بائو استیل بزرگ‌ترین فولادساز چین و نماینده فولادسازان اصلی در مذاکرات قیمت پایه سنگ‌آهن هنوز مشخص نکرده است که آیا پایین‌تر از این رقم مورد نظر او است. چون تیم مذاکره کننده بائو استیل می‌گوید: ما هنوز در حال مذاکره هستیم. اما به نظر می‌رسد صنعت چین مجبور است که این افزایش ۶۵درصدی را بپذیرد ولی با وجود این مقامات چینی این توافق اولیه را نوعی دیوانگی می‌دانند. انجمن آهن و فولاد چین می‌گوید: این توافق NIPPONPOSCO موجب افزایش قیمت‌های نقد سنگ‌آهن پایین آمدن ارزش برابری دلار آمریکا و تسلط کامل سه عرضه کننده بزرگ سنگ‌آهن در بازار جهانی این محصول خواهد شد. چینی‌ها چاره دیگری ندارند به جز قبول این افزایش. شرکت سنگ‌آهن VALE برای این که فشار بیشتری روی چینی‌‌ها بگذارد سریعا در صدد رسیدن به توافقاتی با شرکت فولادسازی تیسن گروپ برآمده است. در غروب روز ۱۸ فوریه برزیلی‌ها شرایط اولین قرارداد صدور نرمه به بازار اروپا در سال ۲۰۰۸ را تعیین کردند. خریداران سنگ‌آهن اروپایی (کارخانه‌های فولادسازی) سریعا با واکنشی از خود نشان دادند که آنان نیز از این افزایش قیمت‌ها متضرر خواهند شد، اما خبرهای دیگری حاکی از آن است که آنان یعنی اروپاییان نیز از شنیدن چنین افزایشی شاید به آرامش دست یافته‌اند. تجار و مصرف‌کنندگان اروپایی می‌گویند برای ما جای تعجبی ندارد که ژاپنی‌ها با این قیمت با برزیلی‌ها به توافق رسیدند، چون Rio و BHP احتمالا خواهان صددرصد افزایش قیمت بودند. گروه ایلوای ایتالیا نیز متعاقبا این شرایط یا توافق ژاپنی‌ها را با Vale پذیرفتند. توافق تیسن گروپ و ایلوا تنها توافقات اروپاییان براساس افزایش جدید بود. اما خریداران اروپایی معتقدند که توافقات بیشتر برای قیمت نرمه با Vale بیشتر جنبه تشریفاتی داشته است. این توافقات قیمتی با Vale چندان غیرعادی و غیرمعمول نیست، چون اکثر کارخانه‌های فولادسازی عمده چندین ماه است که کمبود مواداولیه و افزایش قیمت آن را به مشتریان خود منتقل می‌کنند. دو روز پس از توافقات تیسن گروپ و حتی قبل از اعلام هرگونه توافقی برای افزایش قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۰۸، آرسلور میتال بزرگ‌ترین فولادساز در جهان اعلام کرد که قیمت محصولات تخت کربن کارخانه‌های خود در اروپا را بیش از ۱۲تا ۱۵درصد (۵۹دلار در هر تن) نسبت به کاهش دو هفته پیش افزایش خواهد داد. دو هفته پیش نیز اعلام نمود که ۱۰۰تا۱۲۰ دلار در هر تن به قیمت پایه به کلاف نورد گرم خود از ابتدای ماه آوریل خواهد افزود.

واکنش‌های آرسلور‌میتال

آرسلور میتال از اکتبر سال گذشته همواره از طریق مطبوعات به مشتریان اعلام کرده بود که از آوریل ۲۰۰۸ به هزینه‌های فولادسازی‌ها ۵۰ تا۶۰درصد افزوده خواهد شد که می‌توان به افزایش قیمت سالانه سنگ‌آهن و ذغال اشاره کرد و این پیش‌بینی‌ها براساس بررسی‌های بازار صورت می‌پذیرفت که نشان می‌داد قیمت ۲۵درصد افزایش پیدا خواهد کرد. مدیرعامل بخش ورق فولاد کربنی اروپا اظهار داشت که قیمت مواداولیه فولادسازان به سطح بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده است. برای مقابله با این افزایش‌ها باید به تدارک مواداولیه پرداخت تا بتوان پاسخگوی نیازهای بازار شد. در ظاهر اسلحه به دست گرفتن آرسلور میتال را می‌توان به این اعتقاد نسبت داد که غالبا قراردادهای سالانه سنگ‌آهن اروپا عطف به سبق شده و شامل سنگ‌آهنی می‌شود که از اول ژانویه تحویل شده است (به جز مواد استثنایی). در ژاپن معمولا قیمت‌های قراردادی سالانه سنگ‌آهن از اول آوریل به اجرا گذاشته می‌شود. آرسلور میتال یکی از فولادسازانی است که بهتر می‌تواند خود را در مقابل افزایش قیمت سنگ‌آهن مصون نگه دارد. این شرکت دارای معادن سنگ‌آهن است که می‌تواند تا ۴۵درصد نیاز سنگ‌آهن آن را تامین کرده و در نظر دارد در ظرف چند سال آینده آن را به ۷۵درصد افزایش دهد. منابع بازار فولاد چین معتقدند که کارخانه‌های فولادسازی مجبور خواهند شد که با توجه به افزایش ۶۵درصدی سنگ‌آهن در قراردادها قیمت‌های فولاد خود را افزایش دهند تا افزایش هزینه‌ها را جبران کنند. یک کارشناس سنگ‌آهن از یک کارخانه فولادسازی بزرگ در چین مرکزی هشدار می‌دهد صنایع پایین‌دستی در یک میدان سخت آزمایش قرار گرفته‌اند تا ببینند که چگونه می‌توانند در مقابل این افزایش هزینه قد علم کرده و مدت این بحران برای صنعت فولاد چه مدت به طول خواهد انجامید. افزایش قیمت فولاد در جهان قبل از سال نو می‌تواند علامت دیگری باشد که مذاکرات سنگ‌آهن هند به پایان نرسیده است. افزایش قیمت فولاد کارخانه‌های فولادسازی را علاقه‌مند به افزایش تولید خواهد کرد. یک روش برای بهبود بهره‌وری افزودن دیگر مواد اولیه فولادی مانند کلوخه و گندله به کوره بلند است. احتمالا این اقدام فشار زیادی روی قیمت‌های این محصولات می‌گذارد که هنوز باید قیمت‌های آن مشخص شود. با توجه به اینکه تولید کلوخه مرغوب رو به کاهش است، بازار کلوخه (Lump) همیشه با کمبود این محصول مواجه بوده است. بنابراین پریمیوم سنگ‌آهن دانه درشت یقینا بالا خواهد رفت. تولید کلوخه vale محدود است و معمولا بستگی دارد به نتیجه مذاکرات استرالیایی‌ها با فولادسازان ژاپنی برای تعیین قیمت پایه کلوخه. در سال‌های اخیر قیمت کلوخه همسو با قیمت پایه نرمه افزایش یافته است، اما به نظر می‌رسد که

Rio و BHP برای دستیابی به قیمت‌های بهتری از Vale، پریمیوم کلوخه خود را افزایش دهد.