گروه بورس کالا- انحصار در بازارها همواره به عنوان عامل مخربی در نظر گرفته می‌شود که نتایج حاصل از آن هم به لحاظ تعیین متغیرهای بازار و جهت‌گیری قیمت‌ها و هم از جهت حفظ منافع تولیدکننده و خریدار اثرات مخربی خواهد داشت.

با در نظر گرفتن این موضوع هر چه تعداد بازیگران بازار بیشتر می‌شود شرایط برای قیمت‌گذاری بهتر و شفاف‌تر شده و بالعکس با محدود شدن معامله‌گران خط و مشی بازار هم دچار عدم شفافیت می‌شود. به همین جهت یکی از نگرانی‌های فعالان بازار شادآباد که با نام مجتمع ۱۷ شهریوری‌ها شناخته می‌شوند هم این موضوع است. به گفته این افراد نگرانی‌هایی وجود دارد که در صورت عدم حل و فصل مشکلاتی که در خصوص املاک تجاری این بازار وجود دارد، از تعداد فعالان به خصوص بازار آهنی‌ها و مبادله‌گران پتروشیمی و کالاهای وابسته به این دو گروه کاسته شود؛ اگرچه طبق اظهارات گنجی رییس هیات‌مدیره انجمن پیچ و مهره سازان در یک سال اخیر و به دنبال تخریب بخشی از بازار شادآباد توسط شهرداری، تعداد قابل توجهی از معامله‌گران و فعالان این بازار عملا از معاملات خارج شده و با قیمت‌های بسیار پایینی اقدام به واگذاری واحدهای تجاری خود کرده‌اند. البته با در نظر گرفتن اینکه تنها تعداد محدودی از فعالان این مجتمع در حوزه آهن آلات فعالیت می‌کنند، اما به گفته وی این موضوع در مورد فعالان حوزه‌های دیگر تاثیر زیادی دارد و در مورد آهن‌آلات هم تاثیر روانی خود را خواهد گذاشت.

داستان شادآبادی‌ها از کجا شروع شد؟

مجتمع ۱۷ شهریور شادآباد واقع در منطقه ۱۸ است و قدمت ۲۴ ساله دارد که بازار ابزار و یراق و پیچ و مهره و آهن، لوازم ساختمانی، اتصالات و ... از جمله فعالیت‌های معامله‌گران در این مجموعه است.

هیات وزیران در جلسه ۱۳ خرداد ۶۷ بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های کشور، صنایع سنگین،‌ صنایع مسکن و شهرسازی، ‌بازرگانی و شهرداری تهران و با توجه به اصل یکصد‌و‌سی‌و‌هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ‌ایران تصویب کرد که صنایع آلوده‌کننده و مزاحم محیط زیست شهر تهران، دامداری‌ها و مرغداری‌های داخل محدوده شهر تهران بزرگ به خارج از محدوده شهر انتقال یابند. براساس این طرح منازل و حتی مغازه‌های منطقه ۱۱ به منظور دست یافتن به فضای شهری منسجم، در طرح سالم‌سازی قرار گرفتند و به سرعت تخریب شدند و در این میان با توجه به مرکزیت خیابان و میدان قزوین به عنوان قطب آهن تهران، قرار بر انتقال این صنایع به مجتمعی در اطراف تهران شد.

سرانجام پس از بررسی‌های زیاد که از سوی وزارت کشور و شهرداری تهران در آن زمان انجام گرفت و پس از مدت‌ها تلاش و مذاکره اصناف و مسوولان شهری و کشوری، منطقه فعلی بازار آهن که زمانی محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی شهر تهران بود به بازار آهن در سال ۱۳۷۰ تبدیل شد.

در این میان بازار آهن و همچنین ابزار و یراق مجتمع ۱۷ شهریور در سال ۱۳۷۲ به طور رسمی‌ فعالیت‌های خود را در شرایطی آغاز کرد که طی این سال‌ها با کمبودهایی همچون خط تلفن، آب، تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و آسانسور روبه‌رو بودند. در عین حال پس از انتقال فعالان از میدان قزوین به شادآباد، شهرداری تهران با این قول که تفکیک املاک و انتقال اسناد مربوط به هر ملک نیازمند تجمیع آن است، مغازه داران و اصناف فعال در این بازار را وادار به انتقال مالکیت به شهرداری کرد اما به گفته بازاریان هنوز شهرداری نسبت به تفکیک و انتقال اسناد اقدامی انجام نداده است و حتی اخیرا با اعلام این موضوع که مالک اصلی خود شهرداری است، به توجیه اقدامات تخریبی در این بازار پرداخته است و این برخلاف مدارک و اسنادی است که بازاریان در اختیار دارند.

خروج معامله‌گران اصلی بازار

اما مشکلات اصلی از زمانی آغاز شد که سال گذشته پارکینگ مربوط به این مجتمع تخریب شده و این موضوع باعث شد تا تعدادی از فعالان این بازار به طور کلی از این مجموعه خارج شده و از محدوده فعالیت خود کاستند به طوری که گنجی معتقد است تعداد قابل توجهی از این افراد، جزو تعیین‌کننده‌های قیمت در بازار بودند. وی می‌گوید: زمانی که ما را به این جا آوردند در واقع شاد‌آباد بیشتر شبیه یک بیابان بود. این تلاش ما و همکاری تمامی ‌هم‌صنفی‌های ما بود که این جا را آباد کرد. در واقع پس از تخریب مغازه‌های اطرف میدان و خیابان قزوین در منطقه ۱۱ و با ورود ساکنین و مغازه‌داران در منطقه ۱۸ و در واقع بازار آهن شاد‌آباد و مجتمع ۱۷ شهریور مشکلات برای این افراد نیز آغاز شد.

به گفته گنجی در این سال‌ها شهرداری منطقه ۱۸ اقدامات عجیبی انجام داده است به طوری که حدود ۱۵ سال پیش، پارکینگ جنوبی مجتمع ۱۷ شهریور را از اهالی مجتمع گرفت و اقدام به ساخت یک مجتمع تجاری جدید کرد. پیش‌بینی بازاریان این است که اقدام جدید شهرداری، تکرار همان اقدام قبلی است و اگرچه شهرداری ظاهرا قصد دارد با تخریب پارکینگ این مجتمع، یک پارکینگ طبقاتی برای فعالان این بازار تاسیس کند، اما احتمال زیادی وجود دارد که این پارکینگ برای استفاده اختصاصی همان واحدهای تجاری است که قرار است شهرداری راه‌اندازی کند و این برای عوارضی است که بعدها عاید خود شهرداری خواهد شد.

در حالی شهرداری اقدام به احداث مجتمع جدید در کنار مجتمع ۱۷ شهریور کرد که در برگه قرار‌داد مجتمع با شهرداری ذکر شده است که پارکینگ جنوبی و شمالی متعلق به مجتمع ۱۷ شهریور است و نباید کاربرد جدید داشته باشند.

آخرین پاسخ شهرداری

به گفته گنجی در آخرین رایزنی‌هایی که با شهرداری منطقه ۱۸ انجام شد قول همکاری هایی داده شده اما پس از گذشت ۳ ماه هنوز اقدامی صورت نگرفته است. وی با اشاره به اینکه شهرداری این املاک را جزو دارایی‌های خود می‌داند، معتقد است که این اظهار نظر منطقی نیست، چرا که از همان ابتدا و پس از انتقال بازار به این منطقه قرار بر این بود که تمامی ساکنین سند رسمی خود را تحویل بگیرند.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: علاوه بر این لازم است که فعالان و روسای صنوف دیگر از جمله اتحادیه رنگ‌فروش‌ها، ابزار فروش‌ها، آهن‌فروشان، بخاری‌سازها، شوفاژکارها و اتصالات هم وارد میدان شده و به نتیجه مشخصی برسند؛ ضمن اینکه به گفته وی طی این مدت تعدادی از فعالان بازار شادآباد و آن دسته که خارج از مجموعه ۱۷ شهریور هستند موفق به دریافت سند رسمی املاک شده‌اند و مشخص نیست این اسناد با چه ضابطه ای صادر شده و چرا برای بقیه بازاریان صادر نمی‌شود.

شهرداری منطقه ۱۸ در رابطه با مشکلات موجود پاسخ روشنی نمی دهد و به گفته گنجی پیگیری‌ها از شورای شهر و وزارت کشور نیز تاکنون نتیجه مشخصی به دنبال نداشته است، در حالی که ساماندهی بازار تقاضای بزرگی نیست که انجام نشود.