نگاهی به تحولات و چالش‌های بازار ضایعات آهنی و رشد قیمت آن در یک سال اخیر
نوسان شدید در بازار قراضه
گروه بورس کالا - منیژه حیاتی: در هیاهوی افزایش قیمت آهن آلات در ماه‌های اخیر یکی دیگر از کالاهای مربوط به این بازار که با جهش شدید قیمتی همراه شد و موجب حیرت همگان شد و در این هیاهو کاملا به چشم آمد، نوسان قراضه و ضایعات آهنی بود. از شهریور سال گذشته قیمت هرکیلو آهن قراضه از محدوده ۴۰۰ تومان به ۸۰۰ تومان در تابستان امسال رسید و پس از آنکه قیمت آهن به مرز ۲ هزار تومان رسید، میانگین هر کیلو قراضه هم با رشدی دوباره در برخی مبادلات به یک هزار تومان هم رسید. این در حالی است که افزایش قیمت این کالا نه تنها از سوی خریداران بلکه حتی برای فرآوری‌کنندگان هم قابل قبول نیست و به جرات می‌توان گفت کمتر عرضه‌کننده قراضه‌ای را می‌توان دید که از افزایش شدید قیمت نهایی فروش این کالا و نوسان آن راضی باشد و بالعکس بیشتر حامی ثبات قیمت آن هستند.
به نظر فعالان صنعت فرآوری قراضه، بازار این کالا همیشه نوسان محدودی داشته و عادت به افزایش یا کاهش روزانه قیمت آن وجود نداشت و از آنجا که معاملات این کالا بیشتر از قبل تعیین می‌شود و به صورت مزایده تامین مواد کارخانه‌ها واگذار می‌شود، افزایش شدید قیمت‌ها معادلات را از بین می‌برد و از طرفی تورم و رشد قیمت آهن آلات نرخ خرید اولیه قراضه را هم بالا می‌برد.
جدا از این موضوع، بازار قراضه همواره با مشکلات دیگری هم از جمله نبود عرضه به اندازه کافی در شرایطی که تقاضای بازار در سال‌های اخیر به واسطه توسعه واحدهای فولادی در شهرهای مختلف کشور افزایش زیادی داشته و مهم‌تر از همه این موارد نبود شفافیت فرآیند قیمت‌گذاری مواجه بوده است. در سال‌های گذشته انجام معاملات آهن قراضه در بورس به عنوان راه‌حل ارائه شد؛ اما با وجود عرضه این کالا از سوی یکی از شرکت‌های فرآوری‌کننده قراضه، متاسفانه به دلایلی از جمله عدم استقبال فولادسازان، دوباره به حالت تعلیق در آمد.
رشد ۱۰۰ درصدی قیمت قراضه، چرا؟
در خصوص این موضوع که نوسان قیمت قراضه در ماه‌های اخیر چرا تا این حد زیاد بوده است، هاشم صبوری یکی از کارشناسان بازار قراضه و مدیر خرید شرکت راهیابی صنعت و فولاد می‌گوید: اگر میانگین قیمت شهریور سال قبل و محموله‌ای را که در آن زمان با قیمت ۴۶۵ تومان در بورس معامله شد و قیمت‌های امروز که ۸۰۰ تومان به بالا است را در نظر بگیریم قیمت قراضه در یک سال اخیر ۱۰۰ درصد رشد داشته است که به جز رشد قیمت ارز و نوسان بازار آهن می‌توان منطقه‌ای شدن بازار قراضه را که پس از توسعه واحدهای فولادی در استانهای مختلف ایجاد شده به عنوان یکی از دلایل بروز این شرایط عنوان کرد.
به گفته وی، در گذشته بیشترین مبادلات بازار قراضه در مناطق غربی کشور و به این دلیل که مبارکه و ذوب آهن بزرگ‌ترین خریداران قراضه در کشور بودند، تعیین می‌شد؛ اما پس از پراکنده شدن فولادسازی‌ها در شهرهای مختلف کشور، در حال حاضر تقاضاها پخش شده و خریداران زیادی در استانهای مختلف وجود دارند. از این رو از آنجا که عرضه قراضه در یک استان نیاز فولادسازان همان استان را پاسخ نمی‌دهد، در نتیجه مجبورند برای تامین نیاز خود به آهن قراضه، قیمت خرید خود را بالا ببرند تا بتوانند از استانهای همجوار، خرید کنند.
عرضه با تقاضا همسو نیست
طی سال‌های اخیر با وجود افزایش ظرفیت تولید فولاد در استانهای مختلف، درمقابل عرضه قراضه نه تنها رشد نداشته بلکه تفاوت میان حجم تقاضا و عرضه بیشتر هم شد که یکی از علل آن کاهش پروژه‌های عمرانی و ساخت و سازها و به خصوص سدسازی و پل‌سازی است. به گفته صبوری کاهش پروژه‌های ساخت‌وساز باعث شده تا عمده‌ترین منبع تامین قراضه، قراضه‌های خانگی باشد که این بخش به تنهایی کفاف نیاز بازار را نمی‌دهد.به نظر این کارشناس بازار قراضه اگر فولادسازان که در حال حاضر از همه ظرفیت تولید استفاده نمی‌کنند با تمام ظرفیت تولید می‌کردند، یک میلیون‌ونیم کمبود قراضه داشتیم البته در حال حاضر هم کمبود داریم، اما به دلیل محدود بودن تولید، این کمبود محسوس نیست. صبوری در پاسخ به این سوال که میانگین مصرف استانهای مختلف در حال حاضر چه میزان است می‌گوید: مصرف هر استان روزانه ۲ تا ۳ هزار تن است و از آنجا که ظرفیت‌سازی برای تامین قراضه همپای تولید فولاد نشده در نتیجه برخی انبارداران یا کارگاه‌های جمع‌آوری قراضه در این مدت ترجیح می‌دادند که کالاها را به جای فروش دپو کنند.
به گفته این کارشناس بازار بهترین شرایط برای بازار قراضه، ثبات و تعادل است و به همین دلیل است که در حال حاضر تولیدکننده، خریدار و حتی افرادی که قراضه جمع‌آوری می‌کند نگران افزایش قیمت هستند.
از نظر وی رشد قیمت‌ها به معنی بالا رفتن حاشیه سود فعالان بازار قراضه نیست چرا که در سال‌های قبل ۲ هزار تن محموله نیاز به یک میلیارد تومان نقدینگی داشت، اما همان مقدار وجه نقد در حال حاضر تنها می‌تواند برای محموله یک هزار تنی به کار گرفته شود که این نشان از کاهش حاشیه سود فعالان این بازار دارد به طوری که هزینه‌ها بالا رفته، اما حاشیه سود کمتر شده است.
وی در خصوص تاثیر رشد قیمت شمش بر قراضه می‌گوید: معمولا قیمت قراضه بر مبنای دو سوم شمش تعیین می‌شود و به همین دلیل رشد قیمت شمش هم در این مدت یکی از دلایل افت قیمت قراضه بوده به طوری که قیمت قراضه در حال حاضر در بازار در محدوده ۸۳۰ تا ۸۷۰ تومان است و کالاهای ویژه هم بین ۹۵۰ تا ۹۷۰ تومان و سوپر ویژه هم با قیمت یک هزار تومان در بازار ارائه می‌شود.
تامین نیاز بازار داخل از چه راهی؟
اجرای جدی و سرسختانه طرح از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و افزایش طرح‌های عمرانی از راه‌هایی است که این کارشناس بازار قراضه معتقد است که می‌تواند به عرضه بیشتر قراضه کمک کند. وی در خصوص اینکه آیا واردات قراضه در حال حاضر مقرون به صرفه است می‌گوید: با در نظر گرفتن قیمت قراضه، واردات آن گران‌تر از تامین از بازار داخلی تمام می‌شود ضمن اینکه از بین کشورهای همسایه هم نمی‌توان به بازار پاکستان امیدی داشت چرا که تا قبل از بالا رفتن تعرفه صادرات قراضه یکی از خریداران اصلی قراضه ایران پاکستانی‌ها بودند.
چرا قیمت‌گذاری قراضه شفاف نیست
حتی در شرایطی که نوسان قیمت قراضه هم بیشتر شده، اما هنوز هم شفافیت لحظه‌ای در بازار این کالا وجود ندارد و حتی در هفته‌های اخیر بسیاری از فعالان بازار از عدم ارائه قیمت از سوی دارندگان کالا گلایه‌مند شده‌اند.
صبوری در این خصوص می‌گوید: با وجود اینکه شرکت راهیابی صنعت و فولاد برای اینکه قدمی برای شفاف‌تر شدن این بازار برداشته باشد سال گذشته سعی کرد با پذیرش کالای خود در بورس، معاملات قراضه را از حالت مزایده‌ای خارج کرده و به صورت معاملات بورسی تغییر دهد اما عدم استقبال فولادسازان از این معاملات بورسی، عملا عرضه‌ها را متوقف کرد.
این در حالی است که عرضه در بورس علاوه بر کشف قیمت و شفافیت بازار، در استانداردسازی کالاها هم کمک می‌کند.
فعالیت صنفی شرکت‌های قراضه
به گفته این کارشناس بازار در صورتی که شرکت‌های فعال در زمینه قراضه به صورت صنف یا اتحادیه فعالیت کنند شاید به نتیجه بهتری برسند. به گفته وی در حال حاضر، فرآوری قراضه در ایران به صورت سنتی و بدون استفاده از امکانات فنی روز دنیا انجام می‌شود و وجود ناخالصی و خاک در کالاها موجب بروز هزینه‌های اضافی برای خریداران و بعضا مشکلاتی همچون انفجاری که سال گذشته در یکی از واحدهای فولادسازی اتفاق افتاد می‌شود از این رو شاید فعالیت صنفی تولیدکننده‌های قراضه بتواند علاوه بر هماهنگ شدن آنها در مواردی همچون عرضه در بورس، آنها را در تجهیز شدن به امکانات بهتر و تکنولوژی روز یاری کند.
چرا از عرضه‌های بورس استقبال نشد
یکی از دلایلی که فولادسازان از عرضه قراضه در بورس استقبال نکردند این است که تولیدکننده‌ها معمولا در بازار قراضه کالا را دریافت کرده اما بعدا وجه آن را می‌پردازند در حالی که در بورس باید وجه را در ابتدا پرداخت می‌کردند و بعد کالا را دریافت می‌کردند. کارشناسان بازار قراضه با تاکید بر اینکه خرید از بورس نهادینه و فرهنگ‌سازی نشده معتقد هستند که بورس با جلسات مشترکی با فولادسازان و عرضه‌کنندگان قراضه می‌تواند آنها را توجیه کند ضمن اینکه در صورت عرضه قراضه در بورس مشکل اصلی عرضه‌کنندگان قراضه که همان عدم پرداخت به موقع وجوه از سوی فولادسازان است برطرف می‌شود و از سوی دیگر فولادسازان هم مجبور نیستند تا تامین قراضه را از طریق مناقصه تامین کنند؛ چرا که در برخی موارد خرید از طریق مناقصه نه تنها ارزان‌تر نیست، بلکه کیفیت آن هم به دلیل اینکه برخی کارگاه‌های جمع‌آوری قراضه طرف قرار داد هستند با شک و تردید همراه می‌شود. هر چند به نظر می‌رسد خرید اعتباری قراضه هم در بورس برای ترغیب فولادسازان از آنجا که قراضه کالای نقد است و همیشه به صورت نقدی معامله می‌شده به این راحتی امکان‌پذیر نیست.
ارسال نظر