در طول دو هفته گذشته بحث شدیدی در میان صنعت معدنکاری پیدا شده است. این بحث بر مبنای پرسش ذیل است: آیا رشد اخیر در قیمت مس پایدار است؟ در سطحی وسیع‌تر، این بحث می‌تواند مشابه بحث جهانی در رابطه با این مساله باشد که آیا رشدهای اخیر در بازار نتیجه ساماندهی بازار پیش فروش است یا اینکه نشانه‌ای واقعی از بهبود؟ قیمت مس در شب عید کریسمس به ۲۹/۱دلار برای هر پوند افت کرد، اما اکنون بهای هر پوند از این فلز به ۱۵/۲دلار افزایش یافته است. بر خلاف فلزات پایه دیگر که شاهد افت قیمت‌های خود زیر هزینه تولید شان بوده‌اند، تقریبا هر معدن مسی در جهان با قیمت‌های جاری از تراز نقدینگی مثبتی برخوردار خواهد بود، اما با آنکه سرمایه‌گذاران ظاهرا در حال خریدهای هنگفتی هستند، برخی از تحلیلگران کالا در مورد پایداری رشد قیمت‌ها در کوتاه تا میان مدت اطمینان کمتری دارند.

خریدهای هنگفت چین

چند فرضیه در رابطه با افزایش قیمت مس مطرح شده است و همه آنها با چین ارتباط دارند.

یکی از آنها این است که چین در تلاش برای تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌های خارجی خود و انصراف از خرید اوراق خزانه ایالات متحده است. این کشور به جای این اوراق می‌کوشد به خرید دارایی‌های سخت، نظیر مس و سهام شرکت‌های معدنکاری و پروژه‌های آنها روی آورد که از جمله می‌توان به قرارداد پیشنهاد شده از سوی چینالکو به ریو تینتو و قرارداد مین متالز برای خرید بخش عمده‌ای از شرکت او زد مینرالز اشاره کرد. فرضیه دیگر این است که بسته حمایتی چین که بر زیرساخت‌ها متمرکز است، تقاضا برای مس، و نیز سنگ آهن را افزایش داده است (واردات سنگ آهن چین در ماه مارس بی‌سابقه بود.) فرضیه سوم می‌گوید که چین سنتا اغلب مواد خام مورد نیاز خود را در دو فصل نخست سال خریداری می‌کند، بنابر این خریدهای بیش از حد معمول این کشور در حال حاضر، در بقیه سال دوام نخواهد آورد. بعید نیست که ترکیبی از این سه فرضیه توجیه‌کننده رشد قیمت مس در هفته‌های اخیر باشد. چیزی که بازار آن را مورد پرسش قرار نداده است. شرکت بی‌اچ‌پی بیلیتون در بیانیه ای که اخیرا صادر کرد، گفت که چین کمتر از ۳۰‌درصد از مس پالایش یافته جهان را مصرف می‌کند. این‌درصد به مرور زمان قابل افزایش است.

مساله عرضه

یکی از توضیحاتی که می‌توان برای سبقت گرفتن مس از فلزاتی نظیر آلومینیوم، نیکل و روی در بحبوحه رکود جهانی ارائه داد، وضعیت عرضه جهانی است. برای مدتی دست کم یک ساله، اغلب تحلیل‌گران مس را نسبت به دیگر فلزات پایه در سبقت معرفی کرده‌اند. دلیل آن چیست؟ عیارها در معادن بزرگ مس جهانی نظیر اسکوندیدا و گراسبرگ در حال افت هستند و این معادن ناچارند از معدنکاری روباز به معدنکاری زیر زمینی با سطوح تولید پایین تری روی بیاورند. به غیر از معدن لوموانای شرکت اکویناکس مینرالز و معدن پرامیننت هیل شرکت او زد مینرالز، معادن بزرگ جدید دیگری راه‌اندازی نمی‌شوند و در هر حال، معادن جدید برای جبران افت‌های تولید در معادن غول‌آسای قدیمی ‌کافی نیستند. برای مثال، معدن بزرگ اویو تولغوی در مغولستان، که مشترکا توسط ریو تینتو و ایوانهو ماینز در حال توسعه است، به خاطر مسائل سیاسی معطل مانده و توسعه آن به تاخیر افتاده است و اگر شرکت‌های اکتشافی خوش‌آتیه‌ای نظیر دیسکاوری متالز که دارای پروژه مس بوسه تو در بوستوانا ست، نتوانند پول لازم برای ساخت پروژه خود را، مخصوصاً از طریق بانک‌ها، فراهم کنند، جهان در زمان بهبود اقتصادی با کمبود شدید مس روبه‌رو خواهد شد.

یک نکته احتیاطی

کم هستند کسانی که در درخشش بلند مدت بازار مس شک داشته باشند، اما در کوتاه مدت، مریل لینچ و گلدمن ساچز جی‌بی از دیدگاهی نسبتا شکاکانه نسبت به قیمت رشد یافته اخیر این فلز برخوردارند و تردید دارند که این رشد قیمت پایدار بماند. یکی از تحلیلگران کالای مریل لینچ، تام پرایس، پیش‌‌بینی می‌کند که در صورتی که قیمت مس شروع به افت کند، کف قیمت هر پوند از این فلز برابر با ۵۰/۱دلار خواهد بود. با این قیمت، ۸۰ تا ۹۰‌درصد از معدنکاران مس همچنان دارای تراز نقدینگی مثبت خواهند بود. برعکس، حدود ۷۰‌درصد از تولید آلومینیوم جهانی با قیمت‌های جاری این فلز دچار خسران است. بنابر این سرمایه‌گذاران ممکن است بخواهند در رابطه با خرید شرکت‌های معدنکاری در این مرحله محتاطانه عمل کنند، اما اگر قیمت مس در هفته‌های آینده تنزل کند، سرمایه‌گذاران دور اندیش تر می‌توانند بعضی طعمه‌های بزرگ را در میان تولیدکننده‌های کم‌هزینه‌تر نظیر پان اوست (PanAust‌) بیابند. این شرکت معدنکار مس در لائوس در زمانی که معدنکاران چینی معدن سپون را در این کشور از شرکت او زد مینرالز بخرند، هدف خرید قوی‌ای برای مین متالز به شمار خواهد آمد و منابع فراوانی را نصیب این شرکت خواهد کرد.