کمال الدین غفوری- شاید امسال توافقات سالیانه قیمت پایه سنگ‌آهن عملی نشود چون به دلیل چشم‌انداز نامشخص بازار فولاد و تقاضای سنگ‌آهن تولیدکنندگان و کارخانه‌های فولادسازی ترجیحا به بازار نقدی روی آورده‌اند. یک تحلیلگر انگلیسی می‌گوید این احتمال قوی وجود دارد که امسال توافق بر سر قیمت پایه صورت نپذیرد. می‌توان گفت که احتمال توافق ۲۵ تا ۳۳‌درصد است. او اضافه می‌کند که شرکت‌های فولادسازی سنگ‌آهن زیادی را در انبارهای خود ذخیره کرده‌اند و عجله یا ضرورتی برای رسیدن به توافق وجود ندارد. شرکت BHP می‌خواهد قیمت‌گذاری پایه کلا منتفی شود. این کار احتمالا با کمی قصور همراه باشد و قصد و غرض آگاهانه‌ای نیز در آن نباشد.

شرکت BHP سومین صادر کننده بزرگ سنگ‌آهن در جهان، سال گذشته امضای قرارداد‌های جدید در چارچوب سیستم قیمت‌گذاری پایه با مشتریانش را متوقف نموده و بیشتر به بازار نقدی چشم دوخته است. این شرکت همواره اعلام نموده است که از حامیان قیمت‌گذاری نقد یا فوری در بازار بوده است.

حداقل اطمینان در بازار در سال جاری می‌تواند موجب طولانی‌ترشدن مذاکرات شود؛ به طوری که Rio Tinto دومین صادرکننده بزرگ سنگ‌آهن در جهان می‌گوید که قبل از هرگونه توافقی بر سر قیمت‌های سالانه سنگ‌آهن، منتظر ثبات اقتصادی بیشتر و اثرات بسته‌های اقتصادی دولت‌ها خواهد بود. شرکت Vale بزرگترین شرکت صادر کننده سنگ‌آهن در جهان مطرح می‌کند که منتظر است رقبای او ابتدا در مورد قیمت‌ها به توافق برسند، حال آنکه کاهش قیمت‌های نقد بیانگر و متضمن آن است که فولادسازان چینی نیز عجله‌ای برای رسیدن به توافقات سریع قیمت‌های سنگ‌آهن ندارند.

آمار منتشر شده از طرف گمرکات چین که هفته پیش منتشر شد نشان می‌دهد که در ماه فوریه امسال نسبت به ژانویه آمار واردات سنگ‌آهن ۱۵/۴۳‌درصد و نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته ۲۲‌درصد افزایش داشته است، اما تحلیلگران اظهار می‌داشتند که می‌تواند شامل سفارشات ماه ژانویه قبل از سال جدید چینی‌ها نیز باشد و بیانگر ضعیف تر شدن بازار که در اواخر ماه شاهد آن بودیم نیست.

دست‌اندرکاران بازار می‌گویند نیمه دوم ماه فوریه بسیار ضعیف‌تر از نیمه اول آن بود و انتظار می‌رود که ماه مارس نیز ضعیف تر گردد.

اگر قیمت‌های نقد همچنان رو به کاهش گذارد، احتمالا کارخانه‌های چینی مذاکرات را طولانی خواهند کرد. شاید شرایط تا حدی به این بستگی خواهد داشت که اوضاع اقتصاد جهانی و بازار نقد چگونه پیش برود.

قیمت‌های نقد که در ماه اکتبر به پایین‌ترین سطح خود رسیده بود از آن زمان به بعد افزایش یافت و در اواخر ماه فوریه مجددا رو به کاهش گذاشته و هنوز نیز این کاهش ادامه دارد.

یک تحلیلگر می‌گوید: چشم‌انداز مشخص نیست و شرایط نمی‌تواند قبل از پایان سال ثبات کافی یافته و طرفین به توافق برسند. بلکه دست‌اندرکاران بازار بیشتر علاقه‌مند خواهند بود که در بازار نقد یا آزاد دادوستد کرده یا این که قیمت‌ها را هر ماه به جای سالانه تغییر دهند.

یک شرکت چینی معدنی و سیمان معتقد است قبل از آنکه چشم انداز بازار روشن نشود، توافقی حاصل نخواهد شد و بنابراین طرفین فرصت را برای رسیدن به یک قیمت بهتر از دست نخواهند داد .

با توجه به مشخصه بازار کنونی که دارای قیمت پایه نامرتبطی بوده و قیمت نقد یا فوری به عنوان یک بازار عادی موقتی پذیرفته شده است پس دلیلی وجود ندارد که هرکدام از طرفین برای رسیدن به توافق نهایی عجله‌ای داشته باشند.

یک تحلیلگر برزیلی پیشنهاد می‌کند شاید در الباقی سال در قراردادهای جدید قیمت‌ها بر اساس سیستم قیمت پایه مورد توافق قرار گیرد که تا مارس ۲۰۱۰ تداوم خواهد داشت. ما در شرایط بسیار حساسی قرار داریم و معتقد نیستیم که تغییر در شرایط کنونی به نفع کسی باشد. من فکر می‌کنم که مذاکرات باید ادامه داشته باشد و حتی اگر برای نیمه دوم امسال هم که باشد توافقات نهایی شود.

اگرچه انتظار نمی‌رود که به زودی یا در سال‌جاری توافقات قیمت پایه نهایی شود، ولی نباید هنوز آن را منتفی دانست.

معمولا در شرایط اقتصادی باثبات همانگونه که چندین دهه همین گونه بوده است، تمایل و کشش به سمت قیمت‌گذاری پایه وجود دارد. من متصورم زمانی که اوضاع روشن‌تر شده و از ثبات بیشتری برخوردار شود، بازار به سمت سیستم قیمت‌گذاری پایه برخواهد گشت، چون نظم و ثبات بیشتری در دادوستد در بازار ایجاد می‌کند.

چینی‌ها به این نوع قراردادها علاقه‌مند هستند. BHP همواره نشان داده است که از این سیستم یا قراردادهای سالانه گریزان بوده و بیشتر به سیستم نقد یا بازار آزاد توجه دارد که چینی‌ها در مقابل آن از خود مقاومت نشان می‌دهند و همواره علاقه‌مند به اجرای سیستم قیمت‌گذاری پایه هستند، و شاید مذاکرات امسال طول بکشد و هر زمانی که به توافق برسند تاریخ آن طبق معمول به ماه آوریل برخواهد گشت.

تحلیلگر دیگری می‌گفت که دست اندرکاران بازار از سیستم قیمت گذاری پایه در میان مدت خلاص نخواهند شد. به هر صورت هر زمانی که آنان به توافق برسند و هر امکانی رخ دهد، این سیستم پابرجا خواهد بود.

در پایان باید اضافه نمود که اختلاف زیادی بین دیدگاه‌های فولادسازی‌های ژاپنی و فولادسازی‌های چینی و آنچه که شرکت‌های سنگ‌آهن آن را منطقی می‌دانند، وجود دارد.