بهنود دامغانی

کشمکش بین فولادسازان دولتی و خصوصی بر سر نحوه قیمت‌گذاری آهن‌آلات در بورس کالای کشور به اوج خود رسیده است. این روزها بیشتر نگاه بازار آهن به شیوه و میزان معاملات بورس معطوف شده است و با ریالی بالا و پایین شدن قیمت‌ها از سوی تولیدکنندگان بزرگ فولاد بازار واکنش نشان می‌دهد. نوسان نامتوازن قیمت‌ها هیاهوی بخش‌خصوصی را طی سه هفته اخیر به اوج خود رسانده است.

منشاء این گفتمان تند بیشتر به کاهش قیمت پلکانی قیمت تیرآهن و میلگرد مرتبط است که جو روانی آن به بازار غیررسمی، شادآباد و فولادسازان غیردولتی کشیده شده است.

انگار همه انتقادها به بورس و نحوه معاملات و قیمت‌گذاری آن روانه شده است.

بخش خصوصی هم نگران حال و آینده است، چرا که در شرایطی آنها با نزول قیمت‌ها در بازار روبه‌رو هستند که شمش را در زمان گرانی این کالا حدود ۱۱۰۰تومان در هر کیلو خریده‌اند، اما هم اکنون محصول نهایی را باید کیلویی ۱۱۰۰تومان بفروشند. علاوه بر آن این روزها قیمت میلگرد در بورس پایین ۱۱۰۰تومان معامله می‌شود. ادامه این روند تداوم تولید را مشکل می‌سازد و ماحصل ، کاهش تولید یا تعطیلی «خصوصی‌ها» و کمبود آهن در شرایط بحرانی است. چون فولادی در بازار وجود ندارد که عرضه شود.

بازار نیازمند شوک برای خروج از رکود است؟

به نظر می‌رسد بازار در شرایط فعلی برای خارج شدن از روزمرگی و رکود بیش از ماه‌های قبل نیازمند شوک یا خبر جدید است. این پیام می‌تواند از تحولات عمده قیمت در بازارهای جهانی آغاز و تا سیاست حمایتی یا روانه کردن نقدینگی از سوی دولت به بازار آهن (با شروع تزریق بودجه به پروژه‌های عمرانی) پایان یابد.

چرا بازار در رکود است؟

البته آغاز ماه مبارک رمضان هم به تردید تجار فولاد کمک کرده است و آنها را از خرید بیشتر آهن باز داشته است.

مقصر کیست؟

حال به نظر می‌رسد دعوای فولادسازان بخش‌خصوصی و دولتی بیشتر منشا خارج از بورس کالا دارد و نباید با جریان‌سازی بورس کالا، تولیدکننده‌‌ای مثل ذوب‌آهن اصفهان را متهم کرد.

ذوب‌آهن اصفهان در سال‌جاری برنامه دارد به بورس اوراق‌بهادار برود. اگر کالا نفروشد واگذاری سهامش با تردید و شبهه مواجه می‌شود. از سوی دیگر وزارت صنایع و معادن به دنبال کنترل دستوری قیمت‌ها است و به ذوب‌آهن فشار آورده است که نه صادر بکند نه گران بفروشد.

بنابراین در شرایط فعلی ذوب‌آهن در گردابی قرار گرفته است که اهرم‌های مختلف غیر از نیروی‌آب کمک به غرق‌شدنش می‌کنند، حتی دولت به طور غیرظاهری در مقابل این فولادساز بزرگ قرار گرفته است.

چاره چیست؟

به نظر می‌رسد در شرایط فعلی وزارت صنایع و معادن باید اهرم‌های خود را برای پایین نگه داشتن قیمت فولاد بردارد و آقای محرابیان باید بگذارد تا قیمت آهن در مسیر بازار نرخ‌گذاری شود. علاوه‌بر آن باید دولت تکلیف میزان بودجه‌های عمرانی در ۶ماه دوم سال ۱۳۸۷ و نحوه تزریق آن را اعلام کند. علاوه بر آن دولت با تامین شمش بخش‌خصوصی به تولید بیشتر برای مواقع بحرانی بازار کمک کند. در غیر این صورت انبار برخی تجار پر از آهن خواهد شد و در ماه‌های آینده جریان احتکار در بازار آغاز خواهد شد. چرا که محصولات ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه که این روزها مشتری دارد با قیمت‌های به مراتب کمتر معامله می‌شود.با کمی دقت و نگاه اجمالی به روند بازار آهن طی یک ماه اخیر به وضوح خواهید دید که بازار در رکود کامل همراه با کاهش قیمت رو‌به‌رو است. به نظر می‌رسد روند نزولی قیمت‌ها بیشتر به دلیل مقاومت خریداران در مقابل رشد شدید قیمت‌ها باشد. چراکه در اقتصاد آزاد هر گاه قیمت به اوج خود برسد، خریداران در برابر رشد شدید نرخ‌ها مقاومت می‌کنند که این موضوع به کاهش قیمت‌ها و حاکم شدن رکود نسبی بر بازار در این روزها کمک کرده است.البته مساله المپیک و تردید تجار از اوضاع قبل و بعد از این گردهمایی بزرگ ورزشی به قفل و کند شدن معاملات فولاد در دنیا کمک کرده است و این موضوع تا حد زیادی به ایران سرایت کرد. به طوری که وقتی قیمت فولاد در ترکیه، امارات، عربستان و آسیای جنوب شرق شروع به کاهش پلکانی کرد، همزمان در ایران بوی کاهش قیمت به مشام تجار رسید و آنها را از انجام معاملات بزرگ بازداشت؛ به طوری که آمار معاملات آهن در بورس طی مرداد ماه امسال در مقایسه با سال ۱۳۸۶ با افت شدید رو‌به‌رو است که این موضوع نشانگر عقب‌نشینی تجار از خرید معاملات بزرگ است.

عملکرد تجار نشانگر تردید آنها از آینده بازار است. آنها به شدت به دنبال اعلام مبلغ دقیق بودجه‌های عمرانی دولت در نیمه دوم سال ۱۳۸۷ و زمان و نحوه تزریق آن هستند. به نظر می‌رسد اعلام این خبر می‌تواند بازار را تا حد زیادی تکان دهد. اما این بودجه‌ها چه زمانی وارد بازار می‌شود؟ این پرسشی است که ذهن بازار را به خود مشغول کرده است. در پایان روزهای گرم تابستان سال گذشته قیمت فولاد در ایران ناگهان ایستاد، اما به محض خبر تزریق بودجه‌های عمرانی بازار تکان خورد و میلگرد ۶۴۰ تومانی در تابستان و مهر به کیلویی ۷۵۳ تومان در آبان ماه رسید.

ذوب‌آهن تعیین‌کننده قیمت در بازار نیست

در حال حاضر قیمت آهن در بازار رسمی تابعی از شرایط عرضه و تقاضا است و ذوب‌آهن اصفهان تعیین‌کننده اصلی نرخ این محصولات نیست.

سیدعلی‌اکبر هاشمیان در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد با بیان مطلب فوق گفت: هم‌اکنون به علت جریانات نرخ نفت و مواد اولیه در بازارهای جهانی، بازار داخل نیز تحت تاثیر این مسائل قرار گرفته و روند نزولی پیدا کرده است. وی با اشاره به اینکه ذوب‌آهن اصفهان تعیین‌کننده نهایی قیمت آهن در بورس نیست، افزود: قیمت محصولات در اثر عرضه و تقاضا تعیین و کشف می‌شود.

مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران تصریح کرد: در حال حاضر بازار در انتظار افزایش قیمت بیشتر آهن است، از این سو خریداران برای خرید در تردید به سر می‌برند. وی خاطرنشان کرد: تا زمانی که قیمت نفت در بازارهای جهانی تثبیت نشود، بازار داخل نیز همچنان در انتظار شرایط جدید خواهد بود. هاشمیان در خصوص پیش‌بینی بازار اظهار داشت: علاوه بر اینکه نفت عامل تعیین‌کننده‌ای برای نرخ قیمت‌ها است، فعالیت چین نیز از المپیک به عنوان فاکتور مهم تعیین‌کننده بازار محسوب می‌شود. وی گفت: در صورت اجرای طرح‌های عمرانی بازار داخلی آهن با رونق مواجه خواهد شد به ویژه که امسال بودجه‌ای که به این طرح‌ها اختصاص یافته نسبت به مدت مشابه سال گذشته از رشدی ۳۰درصدی برخوردار است. به گفته مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران، با اجرایی شدن طرح‌های عمرانی و ساخت ۵/۱میلیون واحد مسکونی، بازاری پررونق برای آهن نوید داده می‌شود.

وی در خصوص اختصاص تسهیلات ۲/۲میلیارد دلاری برای تامین شمش مورد نیاز واحدهای تولیدکننده فولاد بخش خصوصی تصریح کرد: تسهیلات یاد شده آماده پرداخت است، اما به علت عدم ثبات نرخ نفت و شمش فولادی، مباشران خرید شمش در تردید به سر می‌برند و منتظر تثبیت قیمت این عوامل هستند.