قسمت اول
مقدمه
معاملات آتی در بورس طلای دبی به صورت الکترونیکی انجام می‌شود که شرح کامل آن در بخش قوانین و مقررات بورس DGCX درج شده است. به منظور آشنایی کلی با رویه معاملاتی بورس فوق، نحوه معامله آتی و روش اجرایی آن در ادامه مختصرا توضیح داده می‌شود.

انتخاب کارگزار
کارگزار طبق شرایط بورس انتخاب و پس از تایید وی مجاز به معامله از طرف سرمایه‌گذار می‌شود. اسامی کارگزارانی که مجاز به معامله در بورس هستند، در سایت قرار داده شده است. یک عضو کارگزار بورس، واسطه‌ای بین سرمایه‌گذار و بورس است. نقش یک کارگزار که دارای شرایط کارگزاری است، به عنوان برنامه‌ریز مالی و راهنمای مشتری است. کارگزار لازم است دارای توانایی و درک سرمایه‌گذاری و نیازهای معاملاتی مشتری باشد و اطلاعات لازم را جهت کمک به مشتری در دستیابی به اهداف سرمایه‌گذاری در اختیار وی قرار دهد. سرمایه‌گذار یا معامله‌گر قبل از انتخاب کارگزار باید تلاش سختی نسبت به شناخت توانایی مالی کارگزار پیدا کند؛ زیرا اعتبار یک کارگزار در بازار مانند انتخاب یک دکتر یا حقوقدان است.
کنترل مقررات اعضای کارگزاری
اعضای کارگزاران بورس طلای دبی توسط قوانین بورس، قوانین اتاق پایاپای و مقررات تهیه شده توسط مقامات بورس‌های کشور امارات تحت کنترل هستند. کارگزاران باید مجوز لازمه را جهت انجام فعالیت‌های کارگزاری در بورس طلای دبی از مقامات فوق دریافت کرده باشند.
تعهدات اعضای کارگزاران
بعضی از وظایف مهمی که اعضای کارگزاران نسبت به سرمایه‌گذاران دارند، عبارتند از:
*قبل از شروع یک معامله، قراردادی بین کارگزار و مشتری جهت اجرای معامله تنظیم شود؛
*توافق و امضای بیانیه ریسک توسط مشتری و نگهداری یک نسخه از آن نزد کارگزار و توضیح ریسک‌های موجود در انجام معاملات مشتقه (آتی) توسط کارگزار؛
*بررسی وضعیت توانایی مالی مشتری قبل از ورود او در انجام معامله؛
*انجام دستورات مشتری مگر اینکه دستورات وی مخالف قوانین بورس، اتاق پایاپای، مقررات دولتی یا قوانین مربوطه دیگر باشد؛
*محرمانه نگه داشتن معاملات و موقعیت معاملاتی مشتری؛
*تایید معاملات انجام شده مشتری از طرف وی تا پایان زمان قرارداد؛
*انجام سفارش‌های مشتری به همان شکلی که سفارش‌ها را دریافت کرده است.
*ترتیب دادن یک حساب مخصوص جداگانه (Segregated client Account) جهت کلیه پول‌هایی که از مشتریان دریافت می‌کند. تمام واریزها و برداشت‌ها از حساب مذکور باید کاملا طبق مقررات بورس انجام پذیرد.
*دادن اطمینان به بورس مبنی بر اینکه هیچ‌گونه تعهدی از مشتریان (دارندگان حساب) خارج از حساب معاملاتی مذکور آنان در بورس اخذ نشده است.
*سپرده‌ها: اخذ سپرده از مشتری طبق دستورالعمل بورس انجام گیرد؛ ضمنا ممکن است کارگزار به دلیل ارزیابی ریسک مشتری و اعتبار کم وی، بیش از مقررات بورس از وی سپرده اخذ کند.
حقوق کارگزاران برخی از حقوق کارگزاران عبارتند از:
*حق هزینه کارگزاری شامل خدماتی است که برای مشتری انجام می‌دهد. بورس طلای دبی نرخ ثابتی برای خدمات کارگزاری تعیین نکرده است.
*اخذ سپرده از مشتریان؛
* معلق کردن و ختم موقعیت معاملاتی مشتریان هنگام عدم توانایی در پرداخت؛
*پرداخت بدهی‌ها و دیون مشتری: کارگزار از طرف مشتری کلیه سپرده‌ها، هزینه‌ها، زیان‌ها و غیره را که در اثر انجام معامله وی به وجود آمده، می‌پردازد.
تکمیل فرم‌های درخواستی
موافقت‌نامه کارگزار و مشتری:
هنگامی که یک مشتری تصمیم به انتخاب کارگزار گرفت، گام بعدی تکمیل فرم قرارداد قانونی با کارگزار که موسوم به «قرارداد مشتری و کارگزار» است، می‌باشد. این قرارداد به عنوان دستورالعملی است که کارگزار باید آن را توسط مشتری تکمیل و طرفین آن را امضا کنند. کارگزاران بدون تکمیل و امضای فرم مذکور توسط مشتری حق انجام هیچ‌گونه معامله‌ای را برای وی ندارند. فرم قرارداد مذکور شامل حقوق گوناگون و تعهدات طرفین است. پیشنهاد می‌شود مشتریان قبل از امضای قرارداد، مندرجات آن را مطالعه و پس از تطبیق با شرایط مذکور آن را امضا کنند.
فرم هویت و شناخت مشتری
فرم مذکور شامل اخذ اطلاعات کامل شخصی از مشتری طراحی شده است. این فرم به عنوان مدارک شناسایی مشتری برای بورس و مقامات قانونی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.اطلاعات این فرم شامل اطلاعات ضروری درباره مشتری مانند هویت شخصی، وضعیت حساب بانکی، میزان توانایی ریسک معاملا تی، وضعیت مالی، منابع درآمدی، تعداد کارمندان، سن، اهداف سرمایه‌گذاری وی و غیره است.
بیانیه ریسک
معامله مشتقه کالایی (آتی) برای افرادی که دانش استفاده از آن را به طور جدی دارند، سودمند است. از این رو ریسک‌های مالی ذاتی در این معاملات وجود دارد. بیانیه ریسک برخی از ریسک‌های عمومی معاملات آتی را آشکار می‌کند. معاملات مذکور برای همگان سودمند نیست، لذا سرمایه‌گذارانی که قصد چنین معاملاتی را دارند، باید اسناد و مدارک مربوطه را بررسی و ریسک‌های گوناگون آن را بشناسند. مشتریان باید برای درک بهتر این نوع معاملات، با کارگزاران مشورت کنند. لازم است مشتری بالقوه بیانیه ریسک را مطالعه و پس از امضا همراه با فرم هویت مشتری تحویل کارگزار خود کند.
چگونگی معامله آتی در بورس دبی
انجام معامله در بورس فوق به صورت الکترونیکی صورت می‌پذیرد. کارگزار از طریق محل یا ایستگاه معاملات الکترونیکی که در محل کار او نصب شده است، به سیستم معاملاتی در بورس متصل می‌شود. ارتباط و اتصال کارگزار از طریق ایستگاه معاملات به سیستم معاملاتی بورس به شکل اینترنت و خطوط اجاره مخابراتی و غیره برقرار می‌شود. پس از تکمیل اسناد توسط مشتری و سپردن ودیعه مورد نیاز نزد بورس که بعدا توضیح داده می‌شود، از طریق کارگزار بورس آماده ارائه سفارش به کارگزار و انجام معامله می‌شود. کارگزار یک کد یکتا برای مشتری اختصاص می‌دهد. مشتری به کارگزار دستور انجام معامله را به طریق زیر می‌دهد:
*مشتری برای دستور خرید یا فروش یک کالا به صورت معاملات آتی با روش‌های گوناگونی مانند:تلفن، ایمیل یا با مراجعه حضوری در اداره کارگزار وارد مرحله معامله خواهد شد. سپس کارگزار سفارش مشتری را از طریق سیستم الکترونیکی خود به همراه کد یکتای مشتری وارد سیستم بورس می‌کند.
*ممکن است مشتری متعاقب آن از کارگزار درخواست متصل شدن به سیستم الکترونیکی بورس از طریق منزل خود، اداره یا هر مکان مورد دلخواه خود را بکند.کارگزار برای ایجاد چنین تسهیلاتی از مشتری هزینه‌های مربوطه را دریافت و سپس آنها را نصب خواهد کرد.
روش انجام معامله توسط کارگزار
بورس پس از انجام معامله، تاییدیه آن را از طریق سیستم الکترونیکی به کارگزار سفارش‌دهنده ارسال خواهد کرد. کارگزار مذکور نیز انجام معامله فوق را به اطلاع مشتری خواهد رساند. گرچه طبق مقررات بورس اعلام شده است که کارگزار تاییدیه معامله را طی روز بعد به اطلاع مشتری برساند، ولی کارگزاران جهت ارائه خدمات بهتر تاییدیه‌های مذکور را یا بلافاصله پس از انجام معامله یا در پایان همان روز به اطلاع مشتری می‌رسانند.