رییس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی مطرح کرد
حذف انحصار از بازار صادراتی محصولات پتروشیمی
با عرضه نخستین محموله نفتا در بورس کالای ایران، این بازار در یک قدمی تحقق یکی از بزرگ‌ترین اهداف خود یعنی راه‌اندازی رینگ صادراتی که از مدت‌ها پیش از ادغام بورس‌های کالایی مطرح شده بود، قرار گرفته است.
منیژه حیاتی
با عرضه نخستین محموله نفتا در بورس کالای ایران، این بازار در یک قدمی تحقق یکی از بزرگ‌ترین اهداف خود یعنی راه‌اندازی رینگ صادراتی که از مدت‌ها پیش از ادغام بورس‌های کالایی مطرح شده بود، قرار گرفته است. آیین‌نامه رینگ صادراتی بورس کالا که پیش از ادغام بورس‌های کالایی، تنها برای انجام معاملات محصولات فلزی تهیه و تدوین شده بود، با توجه به پذیرش محصولات پتروشیمی در بورس و قابلیت بازار این کالاها برای صادرات از طریق تابلوی بورس، با انجام برخی تغییرات آماده استفاده در حوزه فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی شد. هر چند هفته گذشته شایعاتی در خصوص احتمال عرضه قیر به عنوان اولین محصول رینگ صادراتی وجود داشت، اما نهایتا آغاز انجام معاملات رینگ صادراتی به عرضه نفتا موکول شد. بی‌شک موفقیت صد درصدی رینگ صادراتی منوط است به تدوین مقررات و قوانینی که مشوقی نیز برای حضور صادرکنندگان و فعالان بازار به خصوص در بخش پتروشیمی باشد؛ چرا که علاوه بر وجود حساسیت بسیار بالای بازار صادراتی این کالاها، محصولات پتروشیمی کمتر از چهار ماه است که در بورس پذیرفته شده‌اند و در مقایسه با رینگ پتروشیمی و فلزی، تجربه کمتری در بازار بورس دارند. خسروجردی، رییس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان محصولات نفتی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد در خصوص ضرورت‌های ورود محصولات پتروشیمی به بورس و آغاز معاملات رینگ صادراتی گفت: فعالان بازار محصولات پتروشیمی این حقیقت را پذیرفته‌اند که بورس یک راه نجات برای توسعه بازار این کالاها است به همین منظور از عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا استقبال شده است. وی با تاکید بر اینکه بورس کمک می‌کند مناسباتی که بین بخش خصوصی، بانک‌ها و سیاستگذاری‌ها در بخش پتروشیمی وجود دارد تنظیم شود، افزود: علاوه بر کشف قیمت‌های واقعی، بورس کمک می‌کند تا مشکلاتی که در حال حاضر در حوزه سوبسید وجود دارد از بین برود برای مثال مشخص می‌شود که آیا اصولا سوبسیدی که در مورد یک کالا در نظر گرفته می‌شود ضرورتی دارد یا خیر. وی حذف بروکرها و واسطه‌گرانی که باعث ایجاد رانت و فیلتر بین تولیدکننده و مصرف کننده می‌شوند را یکی دیگر از مزایای بورس برای بازار پتروشیمی ذکر کرد و گفت: البته برخلاف آنچه که اغلب در کشور ما تصور می‌شود همه واسطه‌ها آثار منفی بر اقتصاد نمی‌گذارند، اما به طور کلی بورس باعث می‌شود تا افرادی که از موقعیت‌ها سوءاستفاده می‌کنند از بازار حذف شده و در مقابل، افرادی که از فرصت‌های واقعی استفاده می‌کنند وارد بازار شوند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در ادامه خاطر نشان کرد: متاسفانه علاوه بر قاچاق در بازار محصولات پتروشیمی مشکل دیگری هم وجود دارد و آن وجود انحصار است به این صورت که برخی با بستن قراردادهای چند ساله انحصار صادرات را به دست می‌گیرند که این امر راه را برای رقابت و حضور همه فعالان می‌بندد.
خسروجردی در ادامه یادآور شد: عرضه محصولات پتروشیمی در بورس و حذف انحصار بازار صادراتی این کالاها نتیجه مهم دیگری دارد که آن تسریع در واگذاری سهام شرکت‌های پتروشیمی است.
وی در این خصوص توضیح داد: در جریان واگذاری سهام شرکت‌ها در بورس در غالب اصل ۴۴ قانون اساسی همواره یک ترمز و واکنش منفی از سوی بدنه مدیریت شرکت‌ها وجود دارد که این مساله در بخش فرآورده‌های پتروشیمی و نفت بیشتر از سایر بخش‌ها است.
وی گفت: نگرانی‌هایی که از بابت از دست دادن موقعیت‌های بازار پتروشیمی وجود دارد سدی در برابر واگذاری سهام شرکت‌های پتروشیمی است؛ اما اگر فرآورده‌ها در بورس عرضه شود عملا بازار آن از کنترل خارج شده و خود به خود واگذاری سهام تسهیل می‌شود.
خسروجردی همچنین در خصوص برخی محدودیت‌های بورس گفت: برخی صادرکنندگان فرآورده‌های پتروشیمی در حال حاضر پس از گرفتن جنس و صادر کردن آن نسبت به پرداخت وجه به تولید کننده اقدام می‌کنند و این رابطه به دلیل شناخته شده بودن خریدار برای فروشنده هم قابل قبول است. اما اگر همین صادر کننده قرار باشد در بورس خرید کند باید از چند روز قبل وجه مورد نیاز را واریز کند. بنابراین بورس باید راهکار حذف این مشکل و تسهیل این عملیات را فراهم کند.
رییس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی به یکی دیگر از مشکلات اشاره کرده و گفت: در حال حاضر دونظریه متفاوت در مورد نرخ‌گذاری محصولات پتروشیمی وجود دارد. یک نظریه این‌است‌که منشاء نرخ‌گذاری محصولات همه شرکت‌ها حتی آن‌هایی که دور از بنادر فعالیت می‌کنند، براساس FOB باشد، اما نظریه دیگری وجود دارد که این مساله را قبول نکرده و معتقد است تنها شرکت‌هایی باید براساس FOB قیمت‌گذاری کنند که در شهرهای حاشیه دریا و بنادر فعالیت می‌کنند.وی ادامه داد: به عقیده گروه دوم، عرضه محصول شرکتی که مثلا در شیراز فعالیت می‌کند اگر با نرخ FOB عرضه شود امکان صادرات را از صادرکنندگان داخلی و رقابت در بورس می‌گیرد و به‌بیانی دیگر صادرکنندگان سنتی را از دور خارج می‌کند. اما در مقابل دست سرمایه‌گذاران خارجی را باز می‌گذارد.وی یادآور شد: اما اگر هر پالایشگاهی با نرخ کارخانه و محلی که در آن واقع شده کالای خود را عرضه کند، شانس خریداران داخلی بیشتر می‌شود تا همین کالا را به بندر برسانند.
رییس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در ادامه یادآور شد: در غیر‌این‌صورت اگر صادرکنندگان داخلی با روش‌هایی که باعث ضرر و زیان آنها شود رو‌به‌رو شوند به خودی خود این مساله باعث ایجاد سدهایی در برابر بورس کالا می‌شود؛ بنابراین طراحی روش‌هایی در رینگ صادراتی بورس کالا که بتواند علاوه بر حذف رانت، زمینه فعالیت صادرکنندگان داخلی را هم فراهم کند نتیجه خوبی داشته و هرگونه تنش را از بین می‌برد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد، کالای مازوت نیز در آینده در بورس معامله شود.
ارسال نظر