دعوا بر سر«انرژی»

سازمان بورس به اعتراض‌ها رسیدگی می‌کند

گروه بورس کالا - سردار خالدی: پذیره‌نویسی دیروز سهام بورس انرژی از طریق شعب بانکی در شرایطی صورت گرفت که با اعتراض بسیاری از متقاضیان و خوش‌بینی مسوولان نسبت به اعتماد مردم به بازار سرمایه، همراه شد. اعتراض از تهران تا قشم

روز گذشته پذیره‌نویسی چهارمین بورس کشور در شرایطی در ۴۶ شعبه بانکی (تهران و شهرستان‌ها) انجام شد که اتمام آن با حرف و حدیث به پایان رسید.

چرا‌که با توجه به عرضه ۳ میلیارد تومان سهم در تهران و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در شهرستان ها طبق محاسبات هر بانک در تهران حدود ۲۸۵ فرم پذیره‌نویسی و در شهرستان‌ها هم ۵۰ فرم می‌توانست بین متقاضیان عرضه کند که با توجه به اظهارات شاهدان در بهترین حالت تنها حدود ۱۵ نفر موفق به خرید سهام مذکور شدند. از این رو چگونگی توزیع این سهم و ناکامی متقاضیان ابهامات فراوانی به دنبال داشت به گونه‌ای که از ساعات اولیه تا بعدازظهر دیروز برخی از متقاضیان نسبت به وضعیت به وجود آمده اظهار نگرانی می‌کردند. یکی از مشتریان با بیان اینکه ساعت ۷ صبح در شعبه فردوسی حاضر شده، اظهار کرد: متاسفانه شرایط پذیره‌نویسی به گونه‌ای بود که بعد از ساعت ۸ صبح (شروع زمان پذیره‌نویسی) تنها ۱۰ دقیقه طول کشید و بعد از آن اعلام شد که سیستم برای پذیره‌نویسی به دلیل پر شدن حد نصاب بسته شده است. این در حالی بود که در شعبه هفت تیر نیز شلوغی و ازدحام جمعیت به حدی بوده که متقاضیان از ساعت ۱۰ شب روز ماقبل در جلوی این شعبه به صورت صف، متقاضی خرید این سهام بوده‌اند. یکی از مشتریان اعتقاد دارد نمایندگان بانک و بازرس بورس مشکلات مربوط به بسته شدن سیستم ثبت‌نام را مربوط به تقاضا در شهرستان‌ها و ساعت کاری ۷:۳۰ صبح شعب در شهرستان‌ها نسبت به تهران اعلام کردند. براساس گفته یکی از حاضران در شعبه ایثار نیز از ساعت ۱ بامداد تشکیل صف برای خرید سهام بورس انرژی آغاز شده بود. این در حالی است که اخبار رسیده از شهرستان‌ها نیز حکایت از شلوغی قابل توجه شعب بانکی داشت. در استان کرمانشاه، تبریز و اصفهان، جزیره قشم ازدحام جمعیت همچون پایتخت با نارضایتی مردم دنبال شد. براساس تازه‌ترین گزارش از استان کرمانشاه یکی از حاضران در رابطه با وضعیت پذیره‌نویسی در این استان اظهار کرد: از ساعت ۷:۳۰ صبح دیروز تعداد ۵۰ نفر در صف‌های انتظار ایستاده بودند این در حالی است که این پذیره‌نویسی در ساعت ۸:۱۵ دقیقه با اعلام اینکه «سیستم ثبت‌نام بسته شده است» به پایان رسید. براساس گزارش شاهدان، با وجود اینکه نماینده بورس و نماینده بانک در شعب حضور داشتند، اما نبود سرعت عمل کارمندان و برخی ابهامات در فروش باعث شد خیلی‌ها نسبت به این وضعیت گلایه داشته باشند.این در شرایطی بود که در استان کردستان برخلاف سایر استان‌ها جمعیت زیادی در شعب نبود. یکی از شاهدان با بیان اینکه ساعت ۷:۳۰ صبح به بانک رفته و به عنوان دومین نفر در بانک حاضر شده خاطرنشان کرد: سهام مورد نظر را خریداری کرده است. وی با اشاره به اینکه با بالارفتن آگاهی مردم از سوی رسانه‌ها خیلی‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس علاقه نشان دادند، اظهار کرد: چشم‌انداز مناسب سرمایه‌گذاری سهام این شرکت، تقاضای بالایی برای سهام آن در پی داشته بود. اما این پایان ماجرا نبود؛ براساس گزارش خبرگزاری فارس، صبح دیروز قریب به ۶۰۰ نفر پشت در بانک ملی شعبه امام حسین به صف شدند تا بالاخره ساعت ۸ صبح درهای بانک به روی متقاضیان باز شد، اما با گذشت کمتر از نیم ساعت اعلام شد پذیره‌نویسی این بانک به پایان رسیده، اما جالب این بود فقط ۳ نفر ابتدای صف موفق به خرید سهام شده بودند، چهارمین نفر از این صف می‌گفت از ساعت ۴ بعداز ظهر دیروز پشت در بانک منتظر خرید پذیره‌نویسی سهام بورس انرژی بوده است.این فرد در ادامه افزود: کسی پاسخگو نبود و نگهبانان بانک، مردمی ‌را که از صف خارج و وارد شعبه شده بودند به بیرون هدایت می‌کردند. برخی از متقاضیان خواستار ارائه لیست کسانی که موفق به خرید سهام از شعبه شده بودند، شدند اما هیچ یک از مسوولان شعبه حاضر به ارائه این لیست نشده و پاسخگو نبودند. این گزارش حاکی است در شعبه میدان صادقیه متقاضیان به صورت خودجوش، صف را مرتب و نوبت‌ها را مشخص می‌کردند، اما با باز شدن در‌های شعبه، نه بر اساس لیست که براساس شماره دریافت شده از دستگاه نوبت‌دهی اقدام به پذیره‌نویسی ‌شد همین عامل باعث شد هجوم مردم به دستگاه نوبت‌دهی باعث شکستن این دستگاه شد، در عین حال اوضاع در این شعبه بهتر است، چون ظاهرا ۵۰ تا ۷۰ نفر موفق به خرید سهام شده‌اند. در شعبه میدان ولی‌عصر نیز ۲ نفر و بانک منتخب شیراز تنها ۱۰ نفر موفق به پذیره‌نویسی سهام بورس انرژی شده‌اند.

سازمان بورس؛همه چیز طبیعی بود

در همین رابطه علی صالح‌آبادی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با سنا خاطرنشان کرد: پیام استقبال گسترده مردم از پذیره‌نویسی بورس انرژی این است که آنان چقدر به بازار سرمایه اعتماد و اطمینان دارند.وی با بیان اینکه در پذیره‌نویسی عمومی‌بورس انرژی تقاضا چندین برابر عرضه بود، خاطرنشان کرد: طبیعی است که در چنین شرایطی، برخی افراد نتوانند سهام این شرکت را خریداری کنند.

سهم تهران از بورس انرژی۳ میلیارد و شهرستان‌ها ۲/۱ میلیارد تومان

سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اینکه مبلغ عرضه عمومی‌بورس انرژی نسبت به سایر بورس‌ها بیشتر بود، خاطر نشان کرد: عرضه عمومی‌بورس تهران سه میلیارد تومان و عرضه عمومی‌بورس‌های کالا و فرابورس حدود دو میلیارد تومان بود.وی مبلغ عرضه عمومی ‌بورس انرژی را چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: بیشترین مبلغ و استقبال عمومی از پذیره نویسی یکی از نهادهای مالی بازار سرمایه انجام شد.وی با تاکید براین نکته که با پذیره‌نویسی عمومی‌بورس انرژی، عملیات اجرایی چهارمین بورس ایران به طور رسمی‌کلید خورد، گفت: امیدواریم هرچه سریع‌تر این بورس در کشور راه‌اندازی شود تا شاهد توسعه روز افزون بازار سرمایه کشور باشیم.

مشارکت ۶ هزار و ۵۰۰ نفری

در همین رابطه محمدرضا خواجه‌نصیر مدیر امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه بهتر است شرایط پذیره‌نویسی برای رفع این ابهامات برطرف شود، افزود: اینکه برخی عنوان می‌کنند پذیره‌نویسی شرکت‌ها قبل از ساعت ۸ صبح انجام گرفته منطقی به نظر نمی‌رسد این در حالی است که مشکل اصلی به برنامه‌ریزی شعب بر می‌گردد. خواجه نصیر با اشاره به اینکه در برخی شعب تعداد افراد ثبت‌نامی زیاد و در برخی دیگر نیز بسیار کم بوده است،افزود: نمایندگان سازمان بورس در آنجا حضور داشتند و برای اولین بار سعی کردند با رعایت انتظام، شرایط عادلانه‌ای را به وجود بیاورند. براساس گفته این مسوول بورس، براساس گزارش و شواهد و آمار و اطلاعات رسیده در برخی از شعب همچون اصفهان تعداد زیادی از مردم توانستند پذیره‌نویسی سهام را انجام دهند این در حالی است که بررسی تخلف نسبت به کارشکنی در پذیره‌نویسی قابل بررسی است. خواجه نصیر در ادامه مشکلات مربوط به پذیره‌نویسی این شرکت افزود: بخشی از مشکلات به تعداد شعب اختصاص داده شده بر می‌گردد، اینکه آیا پذیره‌نویسی سهام بورس انرژی به صورت متوازن تقسیم شد یا نه؟ یا اینکه برخی از شعب بانکی نتوانستند بیشتر از چند نفر را ثبت‌نام کنند همه ناشی از عدم برنامه‌ریزی مناسب از سوی شعب برای اجرای پذیره‌نویسی بوده است.مدیر سازمان‌های بورس در ادامه به سیستم پذیره‌نویسی بانک‌ها اشاره کرد و گفت: پذیره‌نویسی سهام در بانک‌ها و اساسا پذیره‌نویسی به صورت سیستم‌های غیرمتمرکز محل اشکال دارد و بارها به صورت کارشناسی این مباحث تشریح شده است، اما اینکه چرا این مشکلات به وجود آمده به بورس ارتباطی ندارد. به هر حال سازمان بورس به عنوان حامی‌حقوق سهامداران مسوولیت بررسی پذیره‌نویسی و گزارش‌ها را بررسی می‌کند. براساس گفته خواجه‌نصیر با تکرار اینکه سیستم نوبت‌دهی انجام آن به صورت فیزیکی کامل نیست، افزود: هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید به طور مطلق عدالت رعایت شده، به نظر می‌رسد بررسی این موضوع در حال انجام است تا در نهایت پذیره‌نویسی سهام این شرکت بدون داشتن هیچ‌گونه شبهه‌ای به پایان برسد. خواجه‌نصیر خاطرنشان کرد: درصد تعداد افرادی که سهام به آنها نرسیده نسبت به آنهایی که پذیره نویسی سهام آنها انجام شده بسیار کمتر بوده است.

فرم پذیره‌نویسی یک روز قبل در بانک‌ها

وی در ادامه افزود: قبل از شروع پذیره‌نویسی همه شعب بانک ملی را بررسی کردیم تا هیچ پولی از قبل واریز نشده باشد. اگر هم در روزهای گذشته برخی از متقاضیان حساب به حساب کرده بودند، وجوه را برگشت دادیم تا تخلفی نباشد. علاوه بر این به متقاضیان خرید فرم‌های مربوطه را داده و فهرستی را دریافت کرده بودیم.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فرم‌های پذیره‌نویسی از دیروز دراختیار بانک‌های منتخب قرار گرفته است و به نظر می‌رسد یکی از مشکلات مربوط به پذیره‌نویسی دیروز ایرادات وارد به در اختیار داشتن فرم‌های مربوطه باشد.

این مقام مسوول خاطرنشان کرد: در چنین مواردی یک اصل وجود دارد و آن این است اگر چیزی کمیاب باشد با چنین مسائلی روبه‌رو می‌شویم. به‌طوری که مدت زمان پذیره‌نویسی ۲۰ دقیقه بود.وی گفت: اگر اعتراض‌ها وارد و اشکالات اساسی در آن وجود داشته باشد سازمان بورس به عنوان ناظر اختیار دارد آن را رفع کند. رفع مشکل هم می‌تواند با ابطال پذیره‌نویسی و انجام مجدد آن همراه باشد. اما این موضوع نیاز به بررسی و محرز شدن تخلف دارد. بنابراین اگر تخلف یکی از شعب محرز شود و نوع آن هم معلوم باشد و به این نتیجه برسیم که فرآیند پذیره‌نویسی قابل اتکا نیست اقدام به ابطال کل پذیره‌نویسی خواهیم کرد. مدیر امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان از مشارکت ۵ هزار و ۶۰۰ نفر در پذیره‌نویسی عمومی بورس انرژی خبر داد.

پذیره نویسی جنجالی

پذیره‌نویسی بورس انرژی با استقبال سرمایه‌گذاران مواجه شد و ۲۰ درصد از سهام بورس انرژی معادل ۴ میلیارد تومان در عرض ۱۰ دقیقه فروش رفت تا فعالیت چهارمین بورس ایران به طور غیررسمی‌کلید بخورد.براین اساس، پذیره نویسی سهام بورس انرژی که از ساعت ۸ صبح آغاز شده بود در کمتر از پانزده دقیقه با فروش تمام سهام در نظر گرفته شده پایان یافت. در این پذیره‌نویسی، هر شخص حقیقی و حقوقی حداکثر می‌توانست ۷۵۰۰ سهم معادل ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال از سهام این شرکت را خریداری کند. ۶۰ درصد از سهام بورس انرژی متعلق به نهادهای مالی و ۲۰ درصد متعلق به فعالان بخش است. این در حالی است که مبلغ سرمایه شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال بوده که از کل سرمایه شرکت ۱۵۷ میلیارد و ۶۹۴ میلیون ریال آن نقدا از موسسان دریافت شده و مابقی آن از طریق پذیره‌نویسی عمومی ‌قرار بوده تامین ‌شود که تعهدپذیره‌نویسی ۲۰ درصد از سهام در دست انتشار این شرکت با ارزش ۴۰ میلیارد ریال صبح دیروز انجام شد. مقدمات راه اندازی بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور در حالی آغاز می‌شود که کشورمان در محدودیت های بین المللی قرار گرفته و گام دوم فاز هدفمندی یارانه‌ها که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی همراه خواهد بود تا قبل از پایان سال جاری انجام خواهد شد.بورس برق که در قالب بورس‌های انرژی راه‌اندازی می‌شود، تمام مقدمات اجرایی، قانونی و عملیاتی را پشت سرگذاشته است. با اجرای هدفمندی یارانه‌ها و آزاد سازی قیمت‌ها از جمله قیمت برق، لزوم راه‌اندازی بورس انرژی ضروری شده است، به ویژه اینکه قیمت این حامل انرژی در مرحله دوم اجرای هدفمندی یارانه‌ها دوباره اصلاح خواهد شد.البته نگرانی‌هایی از جمله اینکه سرنوشت بورس انرژی هم به سرنوشت بورس نفت دچار نشود، وجود دارد.