بورس کالای ایران از تغییرات مهم در مکانیسم ورود وجوه به بازارهای مالی و مشتقه خبر داد
بازطراحی سازوکار معاملاتی
در اطلاعیهای مهم از سوی بورس کالای ایران، شرکتهای کارگزاری فاقد نرمافزار مدیریت سفارشهای فعال و مجاز (OMS)، از ادامه فعالیت در بازارهای مالی و مشتقه منع خواهند شد. این تصمیم پیرو اطلاعیه قبلی که ۱۱ آذرماه سال ۱۴۰۴ مبنی براجرای تحولات زیرساختی در فرآیند معاملات منتشر شده بود، اتخاذ شده است. بر اساس این اطلاعیه، شرکتهای کارگزاری که OMS معتبر ندارند، قادر به شناسایی و گزارش وجوه به بورس کالا نخواهند بود و بنابراین امکان تداوم فعالیت آنها وجود ندارد. در حال حاضر، تنها سه شرکت دارای مجوز ارائه خدمات معاملات مالی و مشتقه در بورس کالای ایران هستند.
در این اطلاعیه تاکید شده است که انتقال کدهای معاملاتی مشتریان از یک هفته پس از راهاندازی بستر جدید ممکن نخواهد بود. بنابراین، کارگزاران موظفاند تمهیدات لازم را برای جلوگیری از زیان و نارضایتی مشتریان اتخاذ کنند. تمامی درخواستهای انتقال کد معاملاتی که تا پایان روز ۲۳ آذر در سامانه مشتریان ثبت شوند، انجام خواهد شد، اما درخواستهای پس از این تاریخ قابل اجرا نیستند. بورس کالا هیچ مسوولیتی در قبال اعتراضات و پیامدهای ناشی از عدم انتقال کدهای معاملاتی(به ویژه برای مشتریانی که در کارگزاریهای بدون OMS فعال هستند) نخواهد داشت و مسوولیت بر عهده شرکت کارگزاری مربوطه است. علاوه بر این، فرمهای معرفی حساب مشتریان برای بازار مشتقه تنها تا تاریخ ۲۵ آذر ثبت و تایید خواهند شد. پس از این تاریخ، فرمهای جدید پذیرفته نمیشوند، زیرا از ۲۹ آذر، بستر جدید معاملات بدون نیاز به حسابهای در اختیار بورس راهاندازی میشود و مدیریت وجوه مشتریان از طریق سازوکار نوین انجام خواهد گرفت.
این تغییرات به منظور بهبود فرآیندهای معاملاتی و افزایش شفافیت در بازارهای مالی و مشتقه اعمال میشود و کارشناسان توصیه میکنند مشتریان و کارگزاران هرچه سریعتر اقدامات لازم را انجام دهند تا از اختلالات احتمالی جلوگیری شود.
بورس کالا در مسیر مدرنسازی زیرساختهای معاملاتی
این اطلاعیه در ادامه مجموعه تغییراتی مهم و زیرساختی در مکانیسم ورود وجوه به بازارهای مالی و مشتقه صادر شده است. بورس کالا پیشتر خبر داده بود که با اجرای یکی از بزرگترین پروژههای زیرساختی خود، مسیر تازهای برای فعالان بازارهای مالی و مشتقه گشوده است؛ مسیری که سادهتر، هوشمندتر و کارآمدتر از گذشته خواهد بود و فعالان بازارهای مالی و مشتقه دیگر نیازی به افتتاح حسابهای جداگانه ندارند چرا که با راهاندازی دفتر دارایی مشتریان، نقلوانتقال وجوه تنها با چند کلیک ممکن میشود.
بورس کالا که سه بازار آتی کالا، اختیار معامله کالا (آپشن) و گواهی سپرده کالایی را در برمیگیرد، طی سالهای اخیر بهدلیل برخی محدودیتهای عملیاتی، بهویژه در حوزه واریز و برداشت وجه و فرآیند ورود معاملهگران، بخشی از مزیت رقابتی خود را در مقایسه با پلتفرمهای آنلاین خارج از بورس از دست داده بود. اکنون اما با تغییرات جدید، بهنظر میرسد این بازار در مسیر بازگشت به جایگاه واقعی خود قرار گرفته و حتی میتواند در مقایسه با پلتفرمهای غیررسمی، در سطحی بالاتر بایستد.
اهمیت این اصلاحات بهویژه در بازار آتی و اختیار معامله کالا بیشتر به چشم میآید؛ جایی که ذات حرفهای و ابزارمحور معاملات، نیازمند زیرساختهای سریع، شفاف و کمهزینه است. مجموعه تصمیمات اخیر بورس کالا نشان میدهد که سیاستگذار بهدرستی این نیاز را تشخیص داده و بهدنبال افزایش جذابیت و کارآیی این بازارهاست.
جزئیات تغییرات زیرساختی جدید
در نگاهی کلی، تغییرات جدید را میتوان در سه محور اصلی طبقهبندی کرد. نخست، فرآیند کدگیری و ورود به بازار برای معاملهگران جدید که با حذف حساب وکالتی، بهطور محسوسی سادهتر شده است. دیگر نیازی به مراجعه حضوری برای افتتاح حساب بانکی وجود ندارد و متقاضیان میتوانند بهصورت کاملا غیرحضوری، از طریق سامانه ایبیگو کارگزاریهای منتخب، ثبتنام خود را انجام دهند. تایید اطلاعات سجام و بارگذاری امضای منطبق با سجام، تنها مراحل لازم برای دریافت کد بورس کالا است و پس از آن، دسترسی به هر سه بازار آتی، آپشن و گواهی سپرده بدون مانع فراهم میشود.
محور دوم به واریز وجه اختصاص دارد؛ بخشی که همواره یکی از چالشهای اصلی فعالان بورس کالا بوده است. بر اساس تغییرات جدید، واریز وجه بهصورت آنی انجام میشود و این موضوع بهویژه در معاملات گواهی سپرده کالایی اهمیت بالایی دارد. پیش از این، زمانبر بودن واریز وجه میتوانست فرصتهای معاملاتی را از معاملهگران بگیرد، اما اکنون امکان انجام سریع معاملات فراهم شده است. در همین چارچوب، یکی از مهمترین مزیتهای ایجادشده، تجمیع حسابهای سه بازار آتی، آپشن و گواهی سپرده کالایی است. این اقدام باعث شده انتقال وجه بین این بازارها بهسادگی انجام شود؛ امکانی که پیش از این وجود نداشت. بهعنوان مثال، معاملهگری که از محل فروش گواهی شمش طلا یا نقره قصد ورود به بازار آتی یا اختیار معامله را داشت، ناچار به جابهجایی بانکی وجه بود، اما اکنون این فرآیند درونسیستمی و بسیار سریع انجام میشود.
علاوه بر این، انتقال وجه بین بازار سهام و بورس کالا نیز با حذف حساب وکالتی، تسهیل شده است. معاملهگران میتوانند با ثبت درخواست از طریق کارگزار، منابع مالی خود را بهسرعت بین این دو بازار جابهجا کنند؛ چه برای خرید گواهی سپرده از محل منابع بازار سهام و چه برای انتقال وجه از بورس کالا به پرتفوی سهامی.
سومین محور تغییرات به برداشت وجه مربوط میشود. در این بخش نیز فرآیند برداشت کاملا آنلاین شده و نیازی به اعلام دستی درخواست به کارگزاری وجود ندارد. معاملهگر میتواند انتخاب کند که وجه به حساب بانکی شخصی واریز شود یا به حساب کارگزاری منتقل شود تا برای معاملات سهام مورد استفاده قرار گیرد. هرچند برداشت همچنان با فاصله زمانی یکروزه انجام میشود، اما در مقایسه با گذشته، سرعت و شفافیت آن بهمراتب افزایش یافته است.
با وجود تمامی این مزایا، باید توجه داشت که بورس کالا هنوز تا رسیدن به وضعیت ایدهآل فاصله دارد. موضوعاتی مانند نرخ سود مانده حساب، بحث اعتبار، سازوکار PRX و همچنین توسعه استراتژیهای معاملاتی در بازار اختیار معامله کالا، همچنان از جمله سوالات و مطالبات فعالان این بازار است. با این حال، انتظار میرود بورس کالا در ادامه مسیر اصلاحات، به این حوزهها نیز بپردازد.
در مجموع، تغییرات اخیر را میتوان گامی مهم در جهت افزایش کارآیی، رقابتپذیری و جذابیت بورس کالا دانست؛ گامی که در صورت تکمیل، میتواند به رونق معاملات، افزایش عمق بازار و در نهایت بهبود سودآوری معاملهگران منجر شود.
