نبود زیرساخت‌های قوی در بازار آتی

درصورتی که زیرساخت‌های ارتباطی تقویت شود، فرآیند توسعه بازار آتی به شکل جدی‌تری دنبال می‌شود

گروه بورس کالا- سردار خالدی: دادوستدهای بازار آتی بورس کالای ایران در شرایطی دنبال می‌شود که حجم مبادلات در این بازار طی شش ماهه پایانی و ابتدایی سال ۸۹ و ۹۰ با افزایش رو به بالایی دنبال شده است. براساس گفته برخی، هر چند بازار از لحاظ حجم و ارزش با مسیر مشخصی در سطح موفقیت‌آمیزی قرار دارد، اما مجموعه بازار دارای اشکالات و نواقصی است که نیاز به توجه بیشتری را می‌طلبد. منصور محمد طاهری یکی از مدیران کالایی بورس با بیان اینکه بازار آتی در ابتدا با فعالیت مطلوبی آغاز شده و از همان روزی که دادوستدها در بازار انجام شد، مسائل و مشکلات مربوط به بازار نیز پیش روی معامله‌گران قرار گرفت، گفت: پس از اینکه در زمینه بازار آتی نظریه‌ها و کارهای تئوری انجام و امور مربوط به احکام فقهی و شرعی نیز در شکل گیری بازار گنجانده شد، مرحله عملیاتی بازار شکل گرفت.

این کارگزار بورس کالا در ادامه افزود: زمانی که بازار شروع به فعالیت کرد، ما به دلیل نداشتن تجربه در این زمینه، تنها با استفاده از توانایی‌های بورس کالا عملیات اجرایی را شکل دادیم و نرم‌افزاری را در قالب سامانه معاملاتی برای مبادلات در نظر گرفتیم، هر چند مجموعه‌ای از اطلاعات در اختیار مشتری قرار داده می‌شود، اما در قیاس با داده‌های جهانی این سامانه در حداقل قرار می‌گرفت.

محمد طاهری با خاطرنشان کردن این مساله که ضعف‌های سامانه معاملاتی با وجود تغییر در شبکه داخلی همچنان وجوددارد، گفت: مسائل مربوط به تحت وب نبودن نرم‌افزار یکی از موضوعاتی است که در کندی توسعه بازار بسیار سهیم بوده است. همانطور که می‌دانیم نوسانات بازار طلا به صورت لحظه‌ای است و با توجه به اینکه ما در تولید طلا در حد و اندازه‌هایی نیستیم که روی بازار جهانی تاثیرگذار باشیم، به همین دلیل به شدت وابسته به قیمت‌های جهانی هستیم، به همین خاطر است که وابستگی نیاز به وب و شبکه جهانی اینترنت لازم و ضروری است.

وی اظهار کرد: در واقع شدت تاثیرگذاری و تاثیر عمل معامله گران بازار جهانی در هر لحظه به سامانه معاملاتی بستگی دارد، در شرایطی که کارگزاران با نرم‌افزار در نظر گرفته شده تنها می‌توانند از طریق تلفن به چند نفر محدود به مشتریان پاسخگو باشند.

این کارشناس بازار آتی تصریح کرد: عمده‌ترین ضعف بازار همان نرم افزار تحت نبود وب است که در صورت آمادگی این نرم افزار و تغییرات لازم می‌توانیم حتی به صورت ADSL نیز دادوستدهای معامله گران را پی بگیریم.

وی افزود: تغییرات لحاظ شده در سامانه معاملاتی بازار که به تازگی بورس انجام داده است، تنها به روز شده و در نهایت اگر از نواقص باقی‌مانده این سامانه نیز چشم پوشی کنیم تنها از طریق شبکه داخلی ساختمان بورس کالا و دفاتر رسمی اوراق بهادار به صورت محدود می‌توانیم به فواید این سامانه اشاره کرد.

منصور محمد طاهری در ادامه تاکید کرد: تنها راهی که بازار معاملات آتی را در جایگاه واقعی قرار می‌دهد، تقویت زیرساخت‌های ارتباطی در بازار و رفع ایرادات مربوط به سامانه است، زیرا تا زیرساخت‌ها آماده نشوند و نگاه عمق بخشی در بازار صورت نگیرد، نمی‌توان از سایر مباحث توسعه بازار سخن به میان آورد.

این کارگزار بورس کالا درباره قوانین لحاظ شده بازار آتی گفت: یکی از بخش‌هایی که بازار با مشکلات کمتری روبه‌رو است، مبحث قانون موجود است، زیرا قوانین مربوط به بازار، وارداتی و برگرفته از بازارهای جهانی است، به همین دلیل تنها در بخش‌هایی به صورت پیش فرض برخی از قوانین بومی‌سازی شده و این تنها به دلیل این است که بازار را به سمت امنیتی شدن پیش ببرد. البته گاهی اوقات نوسانات بازار، امنیت را دچار مشکل می‌کند که به نظر عامل اصلی به ذات و ریسک بالای موجود در بازار بر می‌گردد.

وی سپس به نوسانات شدید طی یکسال گذشته بازارهای جهانی طلا اشاره کرد و گفت: هر چند برخی از مشتریان به دلیل عدم آشنایی و نوسانات شدید متضرر شدند، اما بازار برای کمک به مشتریان خرد نیز به صورت محدود، نوسان ۳ درصدی مثبت و منفی را در نظر گرفته که به اطمینان مشتریان کمک کرده، این در حالی است که در بازارهای جهانی محدودیت درصد قیمت به شکلی که در کشور ما در نظر گرفته می‌شود، صورت نمی‌گیرد.

وی با ذکر مثالی در این باره گفت: در نظر بگیریم که برای هر قرارداد وجه تضمین معادل قیمت یک عدد سکه باشد مشتری برای هر قرارداد که دارای ۱۰ عدد سکه، تنها ۳ درصد محدودیت نوسان را شاهد خواهد بود که اگر این نوسان اندک را برای هر قرارداد در نظر بگیریم ۳۰ درصد خواهد شد که همین نشان می‌دهد این قانون عامل موثری برای حق تضمین معامله کارگزاران و مشتری است.

محمد طاهری علاوه بر موضوع توسعه کیفیت الکترونیکی شدن معاملات، به استاندارد سازی کالاها نیز اشاره کرد و گفت: یکی از دلایلی که سکه به راحتی می‌تواند مورد دادوستد قرار بگیرد بحث استانداردسازی آن است که به دلیل داشتن معیارهای موجود و غیر قابل تغییر می‌توان آن را در سیستم معاملاتی بازار گنجاند.

این کارشناس بورس کالا در ادامه افزود: عمومیت داشتن و شناخت دقیق از چرخه تولید- مصرف کالا سبب می‌شود بتوانیم مشکلات و مسایل کالای موجود را در نظر گرفت. محمد طاهری خاطر نشان کرد: به نظر من سرعت رشد معاملات آتی از پایان سال ۸۹ تا ۶ ماهه ابتدایی سال جاری مناسب بوده و اگر کاستی در این میان وجود داشته به نوسانات ادامه‌دار بازارهای جهانی و داخلی بر می‌گردد. این کارشناس بورس کالا در پایان در رابطه با کم کاری مسوولان نسبت به توسعه بازار گفت: هر مساله و برنامه‌ای براساس نیاز آن جامعه به وجود می‌آید، به عنوان مثال می‌توان با نیم نگاهی به بازار شیکاگو که از سال ۱۸۷۴ معاملاتش را آغاز کرده به پیشینه قوی تاریخی این بازار اشاره کرد، این در حالی است که بازار ما تنها چند سال است فعالیت خود را آغاز کرده، بنابراین نسبت دادن کم کاری به مسوولان اندکی اجحاف است.