گروه بورس کالا - با وجود تعریف و تمجید فراوان مسوولان از عرضه نفت در بورس، اما هفته گذشته سومین معامله این محصول نیز به نتیجه نرسید و به این ترتیب برای سومین بار نیزمبادله‌ای نافرجام داشت، نفت که در این مدت با کشمکش فراوان بین بورس کالا و شرکت ملی نفت بر سر تعیین قیمت پایه عرضه می‌شود هر بار به دلیل مشکلاتی حل نشده به دفعه بعد موکول می‌شود.

نشست مشترک برای حل مشکل

به نظر می‌رسد عدم توافق خریدار و فروشنده بیشتر ناشی از عدم توافق عرضه کننده یا همان شرکت ملی نفت ایران است از این رو به گفته رییس هیات مدیره بورس کالا قرار است مشکل عرضه نفت در مجلس شورای اسلامی‌مورد بررسی قرار بگیرد علاوه بر آن برای حل مشکل فروش نفت در بورس قرار است نشست مشترکی روز یکشنبه هفته آینده با حضور مسوولان بورس کالای ایران، شرکت ملی نفت و خریداران برگزار شود. همچنین قرار است تا در جلسه مذکور بسته‌ای متشکل از نحوه و زمان پرداخت، مقدار محموله، بازار هدف و... تدوین شود تا هرچه سریع‌تر نفت خام در تالار بین‌المللی کیش معامله شود. کارگزاران عرضه‌کننده و خریدار عدم مبادله نفت در بورس و زیاد شدن فاصله قیمت پیشنهادی خریدار و فروشنده که در روز چهارشنبه به بیش از شش دلار رسید را ناشی از ابهاماتی در این عرضه می‌دانند.

با وجود نافرجام بودن مبادله نفت در بورس، اما رسانه‌های داخلی و خارجی مدام از مزایای بورس نفت ایران می‌گویند در حالی که این محصول از ابتدای ورود به بورس تا به حال با وجود کار کارشناسی بیش از ۴ سال برای عرضه و با ابتدایی‌ترین نوع ابزار معاملاتی هنوز نتوانسته به معنایی واقعی بورسی شود. این در حالی است که تنها با خبر عرضه نفت در بورس ایران خبرگزاری‌های خارجی این حرکت ایران را زیرکانه و در جهت جذب سرمایه‌های خارجی دانستند به طوری که خبرگزاری بلومبرگ با اعلام اینکه ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر بزرگ نفت و گاز جهان، به منظور تشویق بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی، نخستین بورس نفت و مواد پتروشیمی‌را رسما افتتاح کرده است، گزارش داد: مهم‌ترین هدف دولت ایران از راه‌اندازی بورس نفت، کاهش نقش دولت در صنعت انرژی و فعالیت‌های مربوط به بخش نفت و گاز است.

واشنگتن پست در این باره نوشت: ایران با اتکا به ذخایر عظیم نفتی خود یکی از راه‌های خوب دور زدن تحریم‌های غرب را در پیش گرفته است.

آسوشیتدپرس گزارش داد: ایران با افتتاح بورس نفت فرصت دیگری را برای رونق اقتصادی کشورش به دست آورد. رویترز هم گزارش داد: با افتتاح بورس نفت، سرمایه‌گذارانی که به دنبال معاملات بلند مدت هستند وارد بورس پتروشیمی‌ایران می‌شوند. صدای روسیه نیز گزارش داد: تمامی‌کمپانی‌های جهان به جز اسرائیل امکان معامله در بورس ایران را دارند.

مشکل کجا است ؟

در حالی که به نظر می‌رسد بورس نفت از حمایت بالاترین مقام اجرایی کشور چه در امر راه‌اندازی و اجرا برخوردار است و نمایندگان مجلس نیز موافق عرضه نفت در بورس و حامی‌آن هستند مشخص نیست چه مشکل جدی در این زمینه وجود دارد که در سومین عرضه نیز این محصول مورد معامله قرار نگرفت. در همین حال احمدی‌نژاد در مراسم تودیع و معارفه وزیر جدید نفت در باشگاه صنعت نفت از ضرورت تقویت بورس نفت برای دور زدن سلطه دلار سخن گفت و تصریح کرد: از زمان ملی شدن صنعت نفت تاکنون سهم مردم از درآمدهای نفتی حداکثر یک سوم بوده و مابقی این درآمد توسط سلطه گران غربی غارت شده است.

رییس جمهور با تاکید بر اینکه از سال‌های گذشته تا‌کنون فشارهای سیاسی منجر به ایجاد فاصله‌ای بین قیمت واقعی نفت با نفتی که در بازار معامله شده، شده است، تصریح کرد: با در نظر گرفتن اینکه قیمت‌گذاری نفت توسط بنگاه‌های غربی انجام می‌شود باید سهم مردم از درآمدهای نفتی پس از ملی شدن صنعت نفت را یک پنجم اعلام کرد.

رییس جمهور با تاکید بر اینکه باید با ایجاد بورس‌های موازی در کشور و تقویت بورس نفت، سلطه غرب در قیمت گذاری نفت شکسته شود، ادامه داد: هم اکنون آمریکا بیش از یک‌هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار کسری بودجه دارد اما با خلق اعتبارات کاغذی این کسری را به نوعی جبران می‌کند.

اگر حمایت شود...

در همین راستا سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی‌نیز با اشاره به مزیت‌های بورس نفت گفت: بورس نفت ایران درصورت حمایت مسوولان می‌تواند با بورس‌های نفت لندن و نیوریورک رقابت کند. سید عماد حسینی افزود: ایران از مدت‌ها قبل به دنبال راه اندازی بورس نفت بود تا بتواند مرجع قیمت گذاری نفت در منطقه خاورمیانه باشد. نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی ‌با تاکید بر لزوم حمایت از بورس نفت در ایران، نقش وزارت نفت در قدرت گرفتن این بورس را غیرقابل انکار اعلام کرد و خواستار همکاری و برنامه‌ریزی وزارت نفت برای تقویت بورس نفت شد. سخنگوی کمیسیون انرژی با بیان اینکه بورس نفت تا رسیدن به اهداف تعریف شده فاصله دارد، گفت: تقویت دیپلماسی انرژی و استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک نفت، کلید تقویت بورس نفت ایران است. حسینی تصریح کرد: تا زمانی که دولتمردان ما در وزارت نفت و وزارت امور خارجه برنامه‌ای منسجم برای حمایت از بورس نفت ایران نداشته باشند، تحقق اهداف بورس نفت دور از دسترس خواهد بود

مسائل بانکی تنها مشکل مطرح شده

در همین حال با وجود آنکه برخی‌ها به دلیل عرضه‌های ناموفق نفت انگشت اتهام را به سمت وزارت نفت نشانه گرفته‌اند مدیرامور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در خصوص عرضه‌های ناموفق نفت گفت: اگر زمینه حضور خریداران خارجی در بورس نفت هموار شود، آینده درخشانی در انتظار این بازار خواهد بود.

محسن قمصری به «سنا» گفت: در حال حاضر اصلی‌ترین موضوع برای افزایش فعالیت‌های بورس نفت کیش، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای مسائل بانکی است تا سرمایه‌گذاران خارجی بتوانند به راحتی ارز وارد یا خارج کشور کنند. وی از اعلام آمادگی شرکت ملی نفت برای حل مشکلات بانکی خبر داد و گفت: آنچه مسلم است بسترسازی برای روان شدن معاملات و دادوستدهای بانکی در زمینه عرضه نفت خام در بورس نفت باید توسط متولیان انجام شود. قمصری روند معاملات محصولات پتروشیمی‌در رینگ صادراتی تالار کیش را مطلوب ارزیابی کرد و اظهار داشت: به طور حتم با عرضه و معامله نفت خام و فرآورده‌های نفتی در این تالار، تمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در تالار کیش افزایش خواهد یافت تا شرایط برای توسعه بورس نفت ایران فراهم شود.

گران می‌فروشند

بر اساس این گزارش سومین عرضه نفت خام سنگین صادراتی ایران(IR/H) روز چهارشنبه با قیمت ۱۰۱ دلار و ۷۶ سنت در تالار بین‌المللی بورس کالا در جزیره کیش بر روی تابلو آمد که به دلیل اختلاف قیمت ۶ دلار و ۷۰ سنتی میان خریداران با عرضه‌کننده معامله نشد.

شرکت ملی نفت ایران روز چهارشنبه هفته گذشته برای سومین بار در معاملات تالار بین‌المللی کیش، ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین صادراتی ایران را با قیمت ۱۰۱ دلار و ۷۶ سنت به اضافه پریمیوم ۶۵ سنت عرضه کرد که برای خرید آن دو تقاضا در تابلو معاملات ثبت شد. خریداران خواستار ۶ دلار و ۷۰ سنت تخفیف از شرکت ملی نفت ایران بودند که در نهایت دو طرف به توافق نرسیدند.

در همین حال کارگزاران خریدار معتقدند در حال حاضر شیب قیمت نفت نزولی است و قیمت نفت برنت که به عنوان بالاترین نرخ در بازار مطرح است در زمان معامله ۱۰۶ دلار بسته شده از این رو با قیمت‌های اعلامی ‌وزارت نفت که همواره نسبت به سطح جهانی بالاتر و در واقع گران‌تر است، هیچ‌گاه معامله‌‌ای صورت نخواهد گرفت.