دستاوردهای راه‌اندازی بازار شمش طلا در بورس‌کالا
امکان سرمایه‌گذاری خرد و ایمن برای تمام آحاد اقتصادی
هر واحد گواهی سپرده کالایی معادل یک‌دهم گرم (یا ۱۰۰سوت) است که حدود ۳۳۰هزار تومان قیمت دارد. بنابراین افراد با کمترین میزان دارایی می‌توانند در این بازار شریک شوند. به عبارت دیگر سپرده‌گذاری در طلا منحصر به اغنیا نبوده و این فرصت برای تمام اقشار جامعه فراهم شده است. از سوی دیگر تمام شمش‌ها ارزیابی کیفی می‌شوند و از اصالت و امنیت انبارهای بورس که بانک‌های ملت و صادرات هستند اطمینان کامل وجود دارد. هم‌اکنون نزدیک به ۲۰۰هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در گواهی سپرده شمش طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
جذب نقدینگی و پوشش ریسک بازار
با معرفی این ابزار این امکان فراهم شده است که نقدینگی جامعه جذب شود. بیش از ۵هزار و ۷۰۰میلیارد تومان معادل یک‌‌هزار و ۶۰۰کیلوگرم پول سیال در جامعه در این بازار جذب و از طلای شرکت‌های دولتی به آنها فروخته شده است که این میزان طلا معادل ضرب ۲۰۰هزار سکه جدید در بازار است. اگر همکاری دولت وجود داشته باشد و طلای معادن و سایر ذخایر نهادهای وابسته به دولت نیز جذب شود، ظرفیت جذب تا ۲۰هزار میلیارد تومان مقدور است.
افزایش درآمد دولت
دو معدن زرشوران و موته که در اختیار دولت هستند، در سال‌های گذشته امکان فروش طلای استحصالی خود را نداشتند، به نحوی که شرکت زرشوران حتی توانایی پرداخت بدهی خاک خود به ایمیدرو و حقوق دولتی معادن را نداشت و در سال‌های گذشته ناچار بود طلای تولیدی خود را به صورت اعتباری به فروش برساند. به عنوان مثال برخی از شمش‌های موجود در انبار تولید سال ۱۳۹۷ این شرکت‌ها بوده است.
با تدبیر وزارت صنعت، معدن و تجارت در هشت‌ماه گذشته عمده طلای عرضه‌شده در بازار متعلق به این دو معدن بوده، ولی ظرفیت افزایش سه‌برابری عرضه براساس ذخایر موجود این دو شرکت و تولید سال‌جاری وجود دارد. خوشبختانه شرکت زرشوران کل بودجه سال ۱۴۰۲ خود را ظرف چهارماه به میزان ۱۴۰۰میلیارد تومان محقق کرد و با اقدام شرکت ایمیدرو اخیرا بودجه تا ۵هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که امکان رشد بیشتر نیز وجود دارد. حتی با تامین مالی در همین بازار امکان توسعه این میدان و افزایش دوبرابری محصول تولیدی نیز وجود دارد.
دارایی بین نسلی
بسیاری از شرکت‌های بیمه‌ای، به‌ویژه بیمه‌عمر، براساس استانداردهای بین‌المللی باید سهمی از دارایی خود را به صورت طلا نگه دارند، ولی این ابزار تابه‌حال در ایران تعریف نشده بود که با حمایت بیمه مرکزی و به‌مرور تعمیق این بازار ظرفیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه بر طلا نیز به وجود خواهد آمد.
سامانه بومی
بورس‌‌‌های کالایی در کشورهای در حال توسعه معمولا از سامانههای بورس شیکاگو یا لندن استفاده می‌کنند. این در حالی است که سامانه معاملات و تسویه بورس‌کالا به‌صورت کاملا بومی تنظیم و طراحی شده است و تمام ابزارهای ممکن علاوه بر گواهی سپرده کالایی که کمیته فقهی تایید کرده، از جمله قراردادهای آتی، قرارداد اختیار معامله و سلف موازی استاندارد ظرف نزدیک به ۱۸ماه طراحی و مطالعه روی آن پیاده شده است.
ابزار توثیق
یکی از کارکردهای مهم دیگر بازار شمش طلا توثیق طلا و اعطای وام به افراد است. با توجه به آنکه تمام سامانههای معاملاتی و ابزارهای مشتقه و انبارداری و تسویه کاملا بومی و ملی هستند، قابلیت اتصال به هسته کلیه بانک‌های کشور را داراست و می‌تواند به‌صورت برخط ابزار توثیق نیز قرار گیرد. برای این منظور حمایت بانک‌مرکزی و اصلاح دستورالعمل‌های وام‌دهی لازم است. همچنین توصیه می‌شود مشابه تمام بانک‌های مرکزی دنیا برای اضافه‌برداشت بانک‌ها صرفا اوراق طلا توسط بانک مرکزی از بانک‌ها اخذ شود و بنابراین هر بانکی به منظور نگهداری دارایی بسیار نقد ملزم شود سهمی از سرمایه خود را به‌صورت اوراق گواهی سپرده کالایی طلا ذخیره کند.
پذیرش طلای وارداتی
بورس‌کالا برای تعمیق بازار امکان پذیرش طلای وارداتی را نیز تدارک دیده است؛ به این صورت که وارد‌کنندگان با مدارک منشأ و شناسنامه شمش می‌توانند طلای خود را به انبارهای بورس تحویل دهند و پس از عیارسنجی توسط آزمایشگاه‌های مورد اعتماد سازمان استاندارد و تایید عیار نسبت به فروش شمش اقدام شود. دولت می‌تواند از این بستر برای واردات رسمی طلا و رفع تعهد ارزی اقدام کند.
اطمینان به بورس و عدم‌نیاز به تحویل شمش طلا
خوشبختانه بورس‌کالای ایران نهادی مورد وثوق بازار بوده و در تمام عملکردهای خود براساس احتیاط و بسیار شفاف رفتار کرده است. به همین دلیل از نزدیک به ۱۶۰۰کیلوگرم طلای فروخته‌شده تنها ۱۷کیلوگرم طلا توسط مشتریان از انبار تحویل گرفته شده است. این در حالی است که مشتریان می‌توانستند طلای خود را بدون محدودیت تحویل بگیرند.
