سقوط بهای لیتیوم‌کربنات در بازارهای جهانی ادامه دارد
تناقض دادهها؛ دردسر بازار لیتیوم
لیتیوم در کف قیمت یکساله
با وجود بهبود نسبی بازار بسیاری از کامودیتی‌ها در جهان به دلیل تاثیرات اقتصادی چین، بهای لیتیوم همچنان در حال کاهش است. روز گذشته بهای لیتیوم کربنات در چین به 337هزار و 500یوآن (حدود 48هزار دلار) به ازای هر تن رسید و به ترتیب بازده منفی ماهانه بیش از 23درصد و افت هفتگی 1/ 7درصدی را به ثبت رساند. همچنین سقوط قیمتی این عنصر در چندماه اخیر موجب شد تا بهای آن به کمترین سطح در بیش از یک‌سال گذشته برسد. غلبه سیگنال‌‌‌های مثبت عرضه در مقایسه با کاهش تقاضا در این بازار از عوامل اصلی افت قیمت محسوب می‌شود. طی سال میلادی گذشته دولت چین به‌منظور تشویق به تولید و مصرف بیشتر خودروهای برقی، یارانه نقدی برای خانوارها و اعطا تسهیلات برای سرمایه‌گذاران را در نظر گرفته بود.
با این‌‌‌حال سیاستگذاران در این کشور تصمیم گرفته‌اند مشوق‌‌‌های حمایتی برای مصرف خودروهای برقی را قطع کنند؛ مساله‌ای که بر کاهش تقاضا برای تولید و مصرف باتری‌‌‌های الکتریکی تاثیر چشمگیری گذاشته است. همچنین تولید بیش از نیاز این باتری‌‌‌ها طی سال 2022 موجب شده است تا شرکت CATL، یکی از تولیدکنندگان اصلی این محصول، باتری‌‌‌های خود را با تخفیف زیاد بفروشد. همچنین تحلیلگران این شرکت معتقدند قیمت لیتیوم‌کربنات طی ماه‌‌‌های آتی به نصف بهای کنونی آن نیز برسد. علاوه بر این مساله برنامه‌‌‌ریزی برای بهرهبرداری از معادن جدید لیتیوم در 2023 موجب شده است تا خوش‌بینی نسبت به عرضه جهانی این فلز بسیار افزایش پیدا کند. در پی این برآوردها تولیدکنندگان استرالیایی پیش‌بینی می‌کنند که تولید جهانی لیتیوم‌کربنات در سال میلادی جاری به 915هزار تن برسد که حدود 32درصد بیشتر از میزان تولید در سال میلادی گذشته است.
تلاش چین برای استخراج بیشتر
خبرها حاکی از آن است که چین در تلاش است لیتیوم بیشتری را از معادن کشورهایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده استخراج کند. تحلیلگران معتقدند اگر این تلاش‌‌‌ها به ثمر بنشیند، این کشور میتواند یک‌سوم عرضه جهانی را به خود اختصاص دهد. پیش‌بینی می‌شود که معادن تحت کنترل چین، از جمله معادن کشورهای آفریقایی تولید خود را تا سال 2050 به 705هزار تن برسانند که نسبت به میزان تولید در 2022 بیشتر است. تحقق این مساله میتواند سهم چین از تولید این ماده معدنی را به 32درصد از میزان عرضه جهانی برساند، در حالی که سهم کنونی این کشور از عرضه جهانی حدود 24درصد است. رقابت برای ایمن‌سازی باتری‌‌‌های لیتیومی به‌منظور جلوگیری از آتش‌سوزی در بالاترین سطح بین کشورهای پیشرفته در حال انجام است و کشورهایی مانند ایالات‌متحده دسترسی به مواد لازم برای ساخت باتری‌‌‌ها را در اولویت قرار داده‌‌‌‌اند.
از طرفی نیز نیاز چین به باتری‌‌‌های برقی بسیار بالاست؛ چرا که این کشور بزرگ‌ترین بازار مصرفی جهان را داراست و برای گذار از سوخت‌‌‌های فسیلی به انرژی‌‌‌های تجدید‌پذیر به حجم بالایی از ذخایر لیتیومی نیازمند است. افزایش تولید در چین شامل افزایش مواد مشتق‌شده از لپیدولیت است؛ سنگی لیتیوم‌دار که به دلیل بازده کم و هزینه‌‌‌های انرژی بالا؛ بی‌کیفیت نامیده می‌شود. پکن در حال حاضر اقدام به محدود کردن استخراج غیرمجاز لپیدولیت (از جمله مواد معدنی لیتیوم‌دار) در استان جیانگشی، مرکز معدنی بزرگ کرده است؛ زیرا به دنبال اعمال کنترل بیشتر بر ذخایر خود است.
از طرفی بازرسی دولتی از برخی تولیدکنندگان داخلی لیتیوم در چین نشان می‌دهد که دولت این کشور در حال معطوف کردن توجه خود به مدیریت بهتر منایع داخلی خود از این ماده معدنی است. به گفته رسانه‌های محلی در چین، تولیدکنندگان لیتیوم در شهر ییچون استان جیانگشی به دلیل نقض قوانین حفاظت از محیط‌زیست و استخراج غیرمجاز از معادن مورد مواخذه قرار گرفتند. درواقع چین به دلیل وجود نیاز فراوان به لیتیوم تنها میزان کمی از ذخایر این عنصر دارد و برای به‌دست آوردن آن نیازمند معادن سایر کشورهاست؛ در نتیجه باید در استخراج منابع خود احتیاط کند.
کشف ذخایر لیتیوم در ایران
وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در تاریخ ۸ اسفندماه از کشف ذخیره لیتیوم در دشت قهاوند، واقع در غرب استان همدان خبر داد. به گزارش «ایرنا»، به گفته معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان همدان، برای نخستین بار زمین‌شناسان ایرانی موفق به کشف دو معدن فلز گرانبهای «لیتیوم» با ذخیره ۸میلیون و ۵۰۰هزار تن کانسنگ در دشت قهاوند شدند. در‌‌‌حال حاضر میزان ذخایر اثبات‌شده لیتیوم در جهان در حدود 14میلیون تن قرار دارد، همچنین تولید در سال 2022 به 130هزار تن رسیده است. بنابراین به نظر می‌رسد منظور از ذخیره 5/ 8میلیون تنی وزن سنگ‌‌‌هایی با ذخیره لیتیوم بوده است. باید توجه کرد که ارزش اقتصادی این سنگ کشف‌شده به میزان گرید و غلظت لیتیوم در این سنگ بستگی دارد.
هنوز نمی‌‌‌توان ادعا کرد که با این میزان کانسنگ ایران در بین 10کشور دارای بیشترین ذخایر لیتیومی قرار می‌گیرد. از طرفی معادن کنونی لیتیوم به دوشکل سنگ و Brine (محلول در آب) است و بهرهبرداری از معادنی که به شکل محلول در آب هستند کار ساده‌‌‌تری است و همچنین با صرف هزینه کمتری انجام می‌شود. در نتیجه می‌‌‌توان گفت اطلاعات منتشرشده برای قضاوت ارزش این معادن و صرفه اقتصادی آن در صورت بهرهبرداری هنوز ناقص است و نمی‌‌‌توان نتیجه‌گیری‌‌‌های دقیقی درباره این خبر کرد.
