غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی*
قیمت آتی گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی ماه اول برای تحویل در ماه ژوئیه ۲۰۱۲) طی دوره ۲۹ مه تا اول ژوئن از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس به دلیل افزایش 37/1 درصدی عرضه گاز طبیعی آمریکا (افزایش 34/9 درصدی واردات گاز از طریق خط لوله از کانادا و افزایش 46/0 درصدی واردات LNG) و افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا معادل 71 میلیارد فوت مکعب طی هفته منتهی به 25 مه و رکورد سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا (که به میزان 1/35 درصد معادل 732 میلیارد فوت مکعب بالاتر از میزان مشابه سال قبل است.) همچنین به تبعیت از بازار جهانی نفت خام، قیمت آتی گاز طبیعی در بورس نایمکس، از 429/2 دلار به 326/2 دلار در هر میلیون بی تی یو رسید.
همچنین قیمت آتی گاز طبیعی در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه ژوئیه، در پی تداوم و تشدید بحران مالی حوزه یورو، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۴۶۶۲/۸ دلار به ۳۳۴۵/۸ دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت.
مصرف گاز طبیعی آمریکا در هفته گذشته نسبت به هفته قبل از آن به میزان 54/3 درصد افزایش یافته که در این میان مصرف بخش نیروگاهی با 2/13 درصد افزایش مواجه بوده، در حالی که مصرف بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب 83/1 و 21/8 درصد کاهش یافته است.
کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته ماقبل، ۵۹/۳ درصد افزایش نشان می‌دهد.
واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا 34/9 درصد و واردات LNG 46/0 درصد افزایش یافته است. در مقایسه با میزان مشابه سال قبل واردات گاز طبیعی از کانادا 63/13 درصد افزایش و واردات ال ان جی 78/67 درصد کاهش نشان می‌دهد.
تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور ۷۳/۰ درصد افزایش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل ۸۸/۳ درصد بیشتر است.
تک محموله های کاهشی
طی هفته گذشته قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از ۶۷/۲ دلار در هر میلیون بی تی یو به ۳۹/۲ دلار کاهش یافت. این سطح قیمتی به میزان ۱/۶۸ درصد از قیمت ۵/۷ دلاری قیمت هنری هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین تر است.
همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار نیویورک از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از 86/2 دلار با 27 سنت (44/9 درصد) کاهش به کمتر از 59/2 دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت.
طی هفته گذشته همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار شیکاگو از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از ۶۸/۲ دلار به ۴۷/۲ دلار در هر میلیون بی تی یو رسید.
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار کالیفرنیای جنوبی با 14 سنت کاهش (16/5 درصد)، از 71/2 دلار در هر میلیون بی تی یو به 57/2 دلار در 30 مه کاهش یافت. قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار تورنتوی کانادا نیز از یک روند کاهشی برخوردار بوده و با 27 سنت کاهش (54/9 درصد)، از 83/2 دلار در 23 مه به 56/2 دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت.
همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (ICE) با ۱۸ سنت کاهش (۰۵/۲ درصد) از ۷۶/۸ دلار به ۵۸/۸ دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا 2815 میلیارد فوت مکعب است که نسبت به هفته قبل از آن، 71 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. این ذخایر 732 میلیارد فوت مکعب بیشتر از میزان مشابه سال قبل در 25 مه 2011 بوده و 724 میلیارد فوت مکعب (6/34 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2011- 2007) است.
متوسط ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی آمریکا طی ۵ سال گذشته ۲۰۹۱ میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته گذشته نسبت به هفته قبل از آن، ۴۴ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح ۱۳۲۵ میلیارد فوت مکعب قرار گرفته و ۳۶۸ میلیارد فوت مکعب (۵/۳۸ درصد ) از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه بیشتر است.

آنالیز بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس آمریکا (آتی‌ ماه اول)، طی هفته منتهی به یکم ژوئن ۲۰۱۲ از یک روند کاهشی قابل توجه برخوردار بوده است.
بر این اساس، طی هفته گذشته به دنبال پیش بینی کاهش تقاضای جهانی نفت خام در پی انتشار آمارهای ضعیف از اقتصاد جهانی (آمریکا، چین، هند و اروپا)، کاهش مشاغل آمریکا در ماه مه 2012 و افزایش آمار بیکاری این کشور برای نخستین بار در مدت یک‌سال گذشته، کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی، افزایش ارزش دلار در مقابل یورو و همچنین کاهش قیمت نفت، قیمت بنزین سوپر بدون سرب از 9065/2 دلار به ازای هر گالن به 6568/2 دلار در روز یکم ژوئن کاهش یافت.
البته طی دوره مذکور انتشار اخبار و اطلاعاتی نظیر کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا و همچنین افزایش تقاضای بنزین در این کشور معادل ۲۹۸ هزار بشکه، بهبود شاخص اطمینان مصرف کننده، ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام، از عوامل تقویت‌کننده قیمت بنزین در بازار این کشور بوده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد.
همچنین قیمت سوخت حرارتی در بورس نایمکس با توجه به عوامل کاهشی مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از 8088/2 دلار به 6279/2 دلار به ازای هر گالن در روز یکم ژوئن رسید.
طی دوره مذکور انتشار اخبار و اطلاعاتی نظیر کاهش سطح ذخیره سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا به میزان ۷/۱ میلیون بشکه و افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا - معادل ۲۵۲ هزار بشکه - از عوامل تقویت‌کننده قیمت فرآورده‌های میان تقطیر در بازار آمریکا به شمار می‌روند.
همچنین قیمت آتی گازوئیل اروپا طی دوره مذکور، به دلیل تشدید نگرانی‌ها درباره بحران منطقه یورو و پیش‌بینی اقتصاد متزلزل برای اروپا، افت رتبه اعتباری اسپانیا از سوی موسسه اگان‌جونز برای سومین بار پیاپی در کمتر از یک ماه گذشته، وخامت بحران بدهی در اسپانیا و کاهش 8/9 درصدی شاخص خرده فروشی این کشور و همچنین آشفتگی سیاسی در خصوص خروج یونان از منطقه یورو، از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از 9559/2 دلار به 7537/2 دلار به ازای هر گالن در تاریخ اول ژوئن رسید.

به طور کلی طی دوره مذکور کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل ۸۰۰ هزار بشکه، فرآورده‌های میان تقطیر معادل ۷/۱ میلیون بشکه، نفت کوره پسماند معادل ۳۰۰ هزار بشکه و همچنین افزایش تقاضای بنزین و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا به ترتیب معادل ۲۹۸ و ۲۵۲ هزار بشکه در روز از عوامل تقویت کننده قیمت فرآورده‌های نفتی به شمار می روند. از سوی دیگر افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های سوخت جت آمریکا معادل ۵۰۰ هزار بشکه در هفته منتهی به ۲۵ مه، از عوامل تضعیف کننده قیمت فرآورده در بازار آمریکا به شمار می‌روند.
بر اساس آمار منتشره امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در روز 31 مه 2012، قیمت‌های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره 23 مه الی 30 مه، از یک روند کاهشی برخوردار بودند. بر این اساس، قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب با 31/7 دلار کاهش به 49/980 دلار، گازوئیل با 23/14 دلار کاهش به 14/854 دلار، سوخت جت با 92/13 دلار کاهش به 56/926 دلار و نفت کوره با 99/7 دلار کاهش به 21/638 دلار به ازای هر تن متریک طی دوره مذکور رسیده است.