رقابت صنایع تکمیلی برای خرید مواد اولیه با وجود رکود حاکم بر بازار مصرف

رونق ارزی نابهنگام رینگ صنعتی

دنیای‌اقتصاد- راضیه احقاقی : افزایش نرخ ارز در بازار آزاد به رونق رینگ صنعتی بورس‌کالا و معاملات هیجانی در این بازار منجر شد، به نحوی که متقاضیان آهن‌‌‌اسفنجی به رقابت ۱۶درصدی و خریداران کاتد به رقابت ۱۳درصدی برای کسب سهم از عرضه‌‌‌ها پرداختند و میانگین نرخ فروش شمش فولاد در این بازار به حدود ۷‌درصد بالاتر از بهای صادراتی آن رسید. در عین حال میلگرد در بازار آزاد تهران پس از روزهای پایانی تیرماه مجددا به کانال قیمتی ۱۷‌هزار تومانی صعود کرد. به این ترتیب، واهمه از بروز جهش دیگر در نرخ ارز و تمایل فعالان بازار به تبدیل نقدینگی به کالا برای در امان ماندن از تبعات تورمی به رونق بازار فیزیکی بورس‌کالا انجامید. رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران به‌خصوص در محصولات میانی هر زنجیره تولید از رکود بازارهای جهانی درامان مانده است؛ اما تولیدکنندگان نهایی لزوما مشمول این موضوع نمی‌شوند. بازار محصولات نهایی در کشور با توجه به تبعات تورمی و کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده نهایی روزبه‌روز محدودتر شده و بیم آن می‌رود که در نهایت بازار با انباشت محصولات نهایی و بروز رکود تورمی مواجه شود.

افزایش تمایل به خرید در رینگ صنعتی

صعود بهای ارز در بازار آزاد کشور به نحوی بود که دلار آمریکا ظرف یک‌هفته اخیر با رکوردشکنی پیایی قیمتی مواجه شد و در عین حال پیش‌بینی استمرار این روند رو به رشد قیمت باعث شد تا رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران ظرف هفته سوم آبان رونقی دوچندان به خود بگیرد. این رونق در شرایطی در این بازار رقم خورد که ظرف ماه‌‌‌های اخیر مثبت بودن انتظارات تورمی میان فعالان بازار و واهمه از جهش یکباره نرخ ارز در کشور باعث شده بود تا بازار از رکود حاکم بر بازار جهانی متاثر نشود و اغلب معاملات رینگ صنعتی با استقبال نسبتا خوب خریداران روبه‌رو شود. اما ثبت رکوردهای جدید در نرخ ارز در بازار آزاد و اقدام صنایع تکمیلی به خرید مواد اولیه با هدف تبدیل نقدینگی به کالا برای درامان ماندن از اثرات تورمی و افزایش فاصله میان نرخ ارز آزاد و نیمایی ظرف روزهای اخیر باعث شد تا رینگ صنعتی بورس‌کالا با رونق دوچندان و خریدهای هیجانی مواجه شود.

بازگشت هیجان به رینگ فلز سرخ

رینگ کاتد مس در بورس‌کالای ایران ظرف سال‌جاری عموما وضعیتی عادی نداشت. میزان نیاز صنایع تکمیلی فعال در حوزه صنایع مس کشور در نرخی کمتر از میزان عرضه این محصول قرار دارد و این موضوع باعث شده است تا ظرف سال‌های گذشته حجم قابل‌توجهی از کاتد مس عرضه‌شده در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران بدون مشتری داخلی بماند. اما نوسانات ارزی در بازار داخل، احتمال رشد مستمر قیمت‌‌‌ کاتد مس با سیگنال جهانی در مقطعی از سال و در ادامه پیش‌بینی رشد بهای مس با توجه به سیگنال ارزی و افزایش فاصله میان نرخ نیمایی و آزاد ارز باعث افزایش ثبت تقاضا برای کسب سهم از عرضه کاتد مس شد و به این ترتیب، این محصول در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران گران شد.

در این شرایط، برخی فعالان در بخش صنایع تکمیلی مس رقابت هیجانی برای کسب سهم از عرضه‌‌‌های کاتد مس را ناشی از افزایش فاصله قیمت میان نرخ ارز در بازار آزاد و نیمایی و عمدتا از سوی کسانی می‌‌‌دانند که تولیدکننده محصولات مسی نیستند و با اهداف دیگر وارد این رقابت‌‌‌ها می‌شوند. صعود نرخ ارز در بازار داخل به کانال قیمتی 36‌هزار تومان ظرف روزهای ابتدایی هفته به رقابت قیمتی میان متقاضیان کاتد مس انجامید و باعث شد تا میانگین نرخ فروش این محصول نسبت به قیمت پایه رشد 11درصدی داشته باشد. البته بورس‌کالا این عرضه‎‌‌‌ها را ابطال کرد. البته تجربه نشان داده است که ابطال معاملات، در کاهش رقابت میان متقاضیان چندان موثر نیست.

رقابت برای آهن‌‌‌اسفنجی شدت گرفت

رونق ارزی به رینگ آهن‌‌‌اسفنجی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران نیز سرایت کرد و به این ترتیب متقاضیان آهن‌‌‌اسفنجی بر میزان رقابت خود برای کسب سهم از عرضه‌‌‌های این کالا در رینگ صنعتی بورس‌کالا افزودند. واحدهای احیا طی هفته جاری بالغ بر 74‌هزار تن آهن‌‌‌اسفنجی را در بازار فیزیکی با قیمت پایه 7‌هزار و 580تومان به‌ازای هر کیلوگرم عرضه کردند که برای این میزان محصول تقاضایی بالغ بر 203‌هزار تن به ثبت رسید. برتری حدود سه‌برابری تقاضا نسبت به عرضه به رقابت قیمتی 16درصدی میان خریداران منجر شد و به این ترتیب میانگین نرخ فروش این محصول در بازار فیزیکی بورس‌کالا به 8‌هزار و 980تومان رسید.

در شرایط کنونی هر فردی حتی بدون داشتن کد بهین‌‌‌یاب، اجازه خرید آهن اسفنجی به‌‌‌عنوان یکی از محصولات میانی زنجیره آهن و فولاد را دارد. این موضوع باعث حضور متقاضیان سرمایه‌‌‌ای در این بازار شده و به نابسامانی قیمتی در این بازار دامن می‌‌‌زند.

در شرایطی که ورود سیاستگذار به قیمت‌گذاری دستوری سیاستی نادرست است و کارشناسان همواره بر اجتناب از اتخاذ چنین رویه‌‌‌ای تاکید می‌کنند، مدیریت عرضه و تقاضا مهم‌ترین ابزار هدفمند سیاستگذار برای جلوگیری از رقابت هیجانی و نابسامانی قیمتی است. با در نظر گرفتن شرایط بازار آهن‌‌‌اسفنجی که خوراک واحدهای فولادی در کشور بوده و با توجه به کمبود تولید و عرضه نسبت به تقاضا ورود سیاستگذار به این بازار و مدیریت تقاضا با جدا کردن مشتریان مصرفی از سرمایه‌‌‌ای می‌‌‌تواند از التهاب قیمتی در این حلقه از زنجیره آهن و فولاد بکاهد.

میلگرد گران شد

بهای میلگرد در بازار آزاد تهران ظرف روزهای پایانی هفته تا مرز 17‌هزار تومانی شدن صعود کرد که بیشترین نرخ فروش میلگرد در بازار آزاد تهران پس از روزهای پایانی تیرماه بود. در حالی نوسان مثبت نرخ ارز در بازار داخل به صعود بهای میلگرد انجامید که روزهای سرد سال که زمان سنتی رکود در بازار تقاضای مصرفی مقاطع طویل فولادی است شروع شده و انتظار می‌‌‌رفت شروع فصل سرما از عقبگرد بهای مقاطع طویل فولادی حمایت کند؛ اما نوسان مثبت بهای ارز و بازگشت متقاضیان سرمایه‌‌‌ای به این بازار باعث شد تا مجددا بر نرخ میلگرد در بازار آزاد تهران افزوده شود.

همچنین ظرف روز پایانی هفته، نوردکاران کشور بالغ بر 148‌هزار تن میلگرد را روانه بازار فیزیکی بورس کالای ایران کردند که برای این محصول تقاضایی برابر 64‌هزار تن به ثبت رسید و در نهایت به فروش 41‌هزار تن میلگرد از این بازار منجر شد. حدود 30‌درصد عرضه میلگرد از رینگ صنعتی بورس‌کالا در سومین هفته آبان به فروش رفت؛ اما همین میزان نیز در شرایط رکود سنگین حاکم بر بازار مصرف رقمی قابل‌توجه تلقی می‌شود.