وضعیت بازار در دو ماه ابتدایی امسال در گفت‌وگو با ابوذر انصاری بررسی شد
سه‌گانه رشد ارزش معاملات بورس‌کالا
رینگ صنعتی، مهم‌ترین بخش بازار فیزیکی
ابوذر انصاری، کارشناس بازار کالایی به روند معاملات محصولات صنعتی در رینگ صنعتی بورس‌کالا ایران ظرف دوماه ابتدایی سال‌جاری اشاره کرد و گفت: در این بازه زمانی به حجم و ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال قبل افزوده شده؛ اما افزایش محسوس حجم عمدتا ناشی از پذیرش سیمان در این بازار رقم خورده و صعود ارزش نیز متاثر از افزایش قیمت پایه با توجه به صعود قیمت در بازار جهانی و افزایش نرخ ارز رقم خورده است. وی افزود: در دوماه ابتدایی سال‌جاری (فروردین و اردیبهشت)، بالغ بر 15میلیون و823هزار تن انواع کالا به ارزش بیش از 134هزار و 132میلیارد تومان در بازار فیزیکی بورس‌کالا دادوستد شد که از این میزان، برابر 12میلیون و 530هزار و 977تن مربوط به تالار محصول‌‌‌های صنعتی و معدنی بود. ارزش معاملات ثبت‌شده در این تالار نیز به 75هزار و 754میلیارد تومان رسید. سهم تالار صنعتی و معدنی از کل معاملات انجام‌شده در بازار فیزیکی بورس‌کالا ظرف فروردین و اردیبهشت 1401 به لحاظ حجمی برابر 79درصد و به لحاظ ارزشی برابر 56درصد بود. در تالار محصول‌‌‌های صنعتی و معدنی، بیشترین حجم معاملات به سیمان اختصاص داشت؛ اگرچه از نظر ارزش معاملات، فولاد بیشترین سهم را داشت. گروه کالایی فولاد در دوماه اول سال‌جاری 14درصد وزن و 30درصد ارزش معاملات فیزیکی بورس‌کالا را تشکیل داده است.
نوسانات ارزی، تنظیم بازار را دچار چالش می‌کند
انصاری در ادامه به سهم نوسانات ارزی در قیمت پایه محصولات گروه‌‌‌های کالایی مختلف اشاره کرد و گفت: نوسانات و چندنرخی بودن قیمت ارز و اختلاف بین دلار نیمایی و دلار در بازار آزاد همواره چالش و ریسکی برای موضوع تنظیم بازار بوده است. متولی سیاست‌‌‌های تنظیم بازار، وزارت صنعت، معدن و تجارت است؛ اما مسوول سیاست‌‌‌های ارزی و پولی، بانک مرکزی است، در حالی که نوسانات نرخ ارز به بازارهای کشور جهت می‌دهد. در عین حال، صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه می‌کنند؛ اما وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه اقدام مستقیم برای کاهش نرخ تورم و ثبات نرخ ارز، ابزار و نهادی در اختیار ندارد. وی افزود: میانگین هفتگی قیمت دلار نیمایی در سال‌جاری از حدود 23هزار و 800تومان به 24هزار و 800تومان صعود کرده (حدود 4درصد رشد) و در حال حاضر اختلاف بین دلار نیمایی (دلار مبنای قیمت پایه در بورس‌کالا) و بازار آزاد حدود 5هزار تومان است.
کاهش نرخ آهناسفنجی به تحریک تقاضا منجر نشد
انصاری در ادامه به روند معاملات آهن اسفنجی در بورس‌کالا اشاره کرد و گفت: در دوماه ابتدایی سال‌جاری، بورس‌کالا میزبان عرضه یک‌میلیون و 519هزار تن آهناسفنجی بود که از این عرضهها، 517هزار تن مورد معامله قرار گرفت (حدود 34درصد عرضهها معامله شد).
قیمت میانگین موزون بهای آهناسفنجی در معاملات روز 31 اردیبهشت، 9هزار و 765تومان به ازای هر کیلوگرم بود که 4/ 1درصد کمتر از قیمت میانگین موزون هفته پیش از آن (حدود 5/ 7درصد پایین‌‌‌تر از سقف قیمت در سال‌جاری) بود. اما کاهش قیمت آهناسفنجی هم به تحریک تقاضا کمک نکرد و نسبت حجم معامله به عرضه در اردیبهشت‌ماه افت شدیدی داشت.
شمش گران ماند، بازار راکد شد
انصاری به روند معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا اشاره کرد و گفت: در هفته منتهی به 30اردیبهشت، میانگین قیمت بیلت صادراتی ایران، ۵۸۰دلار به ازای هر تن بود که نسبت به هفته پیش از آن، کاهش ۶۵دلاری، معادل 10درصد را نشان می‌دهد. قیمت میانگین اسلب صادراتی ایران نیز در هفته گذشته ۶۵۵دلار به ازای هر تن بود که نسبت به هفته پیش از آن، کاهش ۲۰دلاری معادل ۳درصدی را نشان می‌دهد (قیمت جهانی بیلت و اسلب نسبت به سقف سال 1401 حدود 19درصد کاهش داشته است). وی افزود: بهای شمش و محصولات فولادی در بازارهای جهانی متاثر از کاهش تقاضا در چین با توجه به تشدید قرنطینه در این کشور و همچنین تخلیه حباب جنگ روسیه، کاهش یافته است. همچنین طی یک‌ماه اخیر، افزایش نرخ بهره فدرال‌رزرو آمریکا بازار کامودیتیها را با فشار فروش مواجه کرد؛ چرا که افزایش قیمت دلار با تقاضای کامودیتیها رابطه معکوس دارد.
این کارشناس بازار کالایی اظهار کرد: در دوماه ابتدایی سال‌جاری، بورس‌کالا میزبان عرضه یک‌میلیون و 614هزار تن شمش بلوم (150*150)5SP بود که از این عرضهها، 539هزار تن مورد معامله قرار گرفت (حدود 33درصد عرضهها معامله شد). در شرایطی که نرخ ارز در بازار داخل نوسان مثبت قیمتی دارد، کاهش قیمت پایه شمش فولاد باعث شد تا ظرف دوهفته اخیر بر حجم معامله شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌‌‌کالای ایران افزوده شود. قیمت میانگین موزون شمش بلوم (150*150) 5SP در معاملات هفته منتهی به 30اردیبهشت 15هزار و 71تومان به ازای هر کیلوگرم بود که حدود 5/ 1درصد کمتر از سقف قیمتی سال 1401 است.
مشاهده می‌شود که در سال‌جاری همواره زیر 50درصد عرضهها معامله شده که به دلیل عدم‌کاهش قیمت‌های پایه، متناسب با کاهش قیمت‌های جهانی است.
با مقایسه آمار معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا و نوسان قیمت بیلت صادراتی ایران مشاهده می‌شود که با وجود افزایش دلار نیمایی، تغییرات قیمت میانگین موزون در بورس‌کالا با قیمت‌های صادراتی متناسب نیست و با وجود کاهش قیمت بیلت صادارتی، قیمت میانگین موزون تقریبا ثابت مانده و حدود 15هزار تومان معامله شده است.
قیمت جهانی، جهت‌دهنده به بازار داخل
انصاری در ادامه به روند معاملات مس و آلومینیوم اشاره کرد و گفت: میانگین هفتگی قیمت جهانی مس و آلومینیوم در سال‌جاری به‌ترتیب حدود 8درصد و 18درصد کاهش یافت. بالاترین سقف تاریخی قیمت مس و آلومینیوم به‌ترتیب 10هزار و 611دلار و 3هزار و 849دلار است. از دلایل کاهش قیمت کامودیتیها، قرنطینه‌های چین و نگرانی‌های بخش تقاضا و از همه مهم‌تر، سیاست‌‌‌های انقباضی پولی بانک‌های مرکزی (افزایش نرخ بهره) است.قیمت میانگین موزون مس کاتد و شمش آلومینیوم (شمش هزارپوندی با درجه خلوص8/ 99) در معاملات هفته منتهی به 30اردیبهشت در بورس‌کالا به ترتیب 229هزار تومان و 71هزار و 700تومان به ازای هر کیلوگرم بود که به‌ترتیب حدود4/ 3درصد و 2/ 6درصد کمتر از قیمت میانگین موزون هفته پیش و حدود 9درصد و 5/ 20درصد کمتر از سقف قیمتی در سال‌جاری بود.
