اوج‌‌‌گیری قیمتی روغن‌موتور و سایر فرآورده‌‌‌های نفتی با سیگنال‌‌‌های جهانی
رکوردشکنی قیمتی لوب‌‌‌کات ادامهدار می‌شود؟
در شرایطی که رشد جهانی بهای مواد اولیه تولید روغن‌موتور، زمینه افزایش هزینه تولید در این محصولات را فراهم کرده، افزایش قیمت تمام‌شده امری غیرقابل اجتناب است و نمی‌توان نرخ‌ها را با فشار بر تولیدکنندگان بخش‌‌‌های مختلف زنجیره تولید کنترل کرد. درواقع بازار محصولات پتروشیمی در بازار داخل در حال اثرپذیری از جوانب رشد تورم جهانی است و در این شرایط، امکان جداسازی نرخ بازار داخل از بازار صادراتی وجود ندارد؛ چرا که چنین اقداماتی تنها زمینه قاچاق (معکوس) کالا را فراهم می‌کند.
رکوردشکنی مستمر قیمتی لوب‌‌‌کات
صعود جهانی بهای نفت و فرآورده‌‌‌های آن در عین تمایل نرخ ارز به نوسان در مسیر افزایشی در بازار داخل، باعث شده تا قیمت پایه و نرخ معامله لوب‌‌‌کات (ماده اولیه تولید روغن‌موتور) در بازارهای داخلی با رکوردشکنی مستمر قیمتی هفتگی روبه‌رو باشد. هفته گذشته هر کیلوگرم لوب‌‌‌کات سبک در رینگ فرآورده‌‌‌های نفتی بورس کالا با قیمت 12هزار و 770تومان عرضه شد که این نرخ 28درصد بالاتر از قیمت پایه تعیین‌شده برای این محصول در ابتدای امسال بود. همچنین قیمت پایه این محصول نسبت به زمان مشابه در سال قبل رشد 82درصدی داشته است.
بهای پایه لوب‌‌‌کات (ماده اولیه تولید روغن‌پایه) در بورس کالای ایران بر اساس میانگین جهانی نرخ فروش دو هفته قبل HSFO (نفتکوره سولفور بالا) در ضریبی مشخص (رقمی نزدیک به ۹/ ۰× ۱۵/ ۱) با احتساب میانگین نرخ ارز نیمایی تعیین می‌شود. بنابراین نوسانات نرخ ارز در کشور و تغییرات بهای نفت در بازار جهانی و به‌‌‌طور مشخص قیمت HSFO بر قیمت پایه لوب‌‌‌کات در بورس کالای کشور اثرگذار می‌شود.
افزایش نرخ ارز نیمایی در بازه مورد بررسی، سیگنالی صعودی در جهت رشد قیمت پایه لوب‌‌‌کات است؛ هرچند رشد نرخ فرآورده‌‌‌های نفتی در این بازه تاثیری به مراتب بیشتر از رشد نرخ ارز داشته است. متوسط نرخ هفتگی ارز نیمایی از نیمه فروردین تا هفته ابتدایی آبان رشد 2/ 2درصدی را تجربه کرده و این در حالی است که در این بازه زمانی قیمت HSFO (نفتکوره سولفور بالا) افزایش حدود 38درصدی را تجربه کرده است.
در شرایط کنونی، قیمت پایه تعیین‌شده برای عرضه لوب‌‌‌کات در رینگ فرآورده‌‌‌های بورس کالا نسبت به نرخ آن در هفته قبل حدود 700تومان به ازای هر کیلوگرم برابر 5/ 0درصد کاهش داشته که این موضوع متاثر از عقبگرد قیمتی انرژی و در نتیجه نفت و فرآورده‌‌‌های آن در بازارهای جهانی ظرف روزهای اخیر بوده است.
سیگنال‌‌‌های مثبت جهانی ادامهدار می‌شود؟
بحران انرژی و صعود نرخ نفت در بازارهای جهانی به اوج‌‌‌گیری قیمت نفتکوره سولفور بالا انجامید، به‌‌‌گونه‌‌‌ای که قیمت معامله هر بشکه HSFO تحویل بنادر شمالی ایالات‌متحده آمریکا در نیمه اکتبر سال‌جاری تا 74دلار به ازای هر بشکه نیز صعود کرد. این رشد قیمتی شامل حال سایر بازارهای دنیا نیز شد.
بهای HSFO در بازارهای جهانی در اواسط سال 2020 سقوطی کم‌سابقه را تجربه کرد. شیوع ویروس کرونا، اعمال محدودیت‌های قرنطینه‌‌‌ای در بسیاری از کشورهای دنیا که به افت محسوس تقاضا برای حمل دریایی منجر شد و وضع قوانین محدودیت در استفاده از نفتکوره سولفور بالا در سوخت کشتی‌‌‌های دریایی از سال 2020 از جمله مهم‌ترین دلایل تضعیف قیمتی در این بازار بود.
عمده نفتکوره سولفور بالا و سولفور پایین در دنیا به‌‌‌عنوان سوخت کشتی به مصرف می‌‌‌رسد. سازمان بین‌المللی دریانوردی به‌‌‌منظور کاهش آلایندگی حاصل از حمل‌‌‌ونقل دریایی در سال 2020 استفاده از HSFO را به‌‌‌عنوان سوخت ناوگان دریایی دنیا ممنوع کرد. این موضوع به افت قابل ملاحظه بهای این سوخت در این سال منجر شد. در این زمان انتظار می‌‌‌رفت سوخت نفتکوره سولفور بالا به حاشیه رانده شود؛ اما چنین نشد. با تصویب و اجرایی شدن این قانون بر میزان تقاضا برای VLSFO افزوده شد و به این ترتیب، فاصله قیمتی میان این دو سوخت افزایش پیدا کرد. افزایش فاصله قیمتی میان HSFO و VLSFO کشتی‌‌‌ها را به نصب اسکرابر (تصفیه‌‌‌کننده درجای گوگرد) ترغیب کرد. به این ترتیب کشتی‌‌‌ها این امکان را پیدا کردند که با نصب اسکرابر همچنان از سوخت HSFO استفاده کنند و در عین حال قوانین IMO را رعایت کرده باشند.
در حال حاضر هر تن VLSFO تحویل روتردام 5/ 589دلار به ازای هر تن قیمت دارد؛ در همین زمان هر تن HSFO تحویل روتردام نرخی برابر 465دلار دارد. به این ترتیب نرخ هر تن HSFO نسبت به VLSFO حدود 26درصد کمتر است. این فاصله قیمتی به میزانی است که ناوگان‌‌‌های دریایی را به نصیب اسکرابر و استفاده از سوخت HSFO ترغیب کند. در شرایطی که دنیا با بحران انرژی روبه‌رو شده و قیمت انواع فرآورده‌‌‌های نفتی نیز رشد کم‌سابقه‌ای دارند، استفاده از نفتکوره سولفور بالا به‌‌‌عنوان سوخت کشتی به لحاظ اقتصادی توجیه‌‌‌پذیر است. این موضوع با رشد تقاضا برای نفتکوره سولفور بالا زمینه رشد تقاضا برای این محصول و در ادامه افزایش قیمت آن را فراهم کرده است. ظرف روزهای اخیر از تب‌‌‌وتاب صعود نرخ انرژی و به‌خصوص نفت در بازارهای جهانی کاسته شده است. افزایش موجودی نفت در ایالات‌متحده یکی از مهم‌ترین دلایل توقف روند صعودی نفت در بازارهای جهانی بود. با وجود این، اغلب تحلیلگران به حفظ سطوح فعلی به‌دست‌آمده برای نفت در بازارهای جهانی امیدوارند. در عین حال، روند مثبت شیوع کرونا در دنیا و بازگشت بسیاری از اقتصادها به روال طبیعی خود با افزایش میزان حمل دریایی سیگنال‌‌‌هایی مثبت در جهت رشد نرخ نفتکوره سولفور بالاست.
در چنین شرایطی که امیدی به عقبگرد قابل ملاحظه قیمتی در بازارهای جهانی برای کوتاه‌مدت و میان‌مدت وجود ندارد، تنها سیگنال داخلی می‌تواند روند رو به افزایش قیمت را در این بازار متوقف کند.
