بازار محصولات پتروشیمی در معاملات بهمنماه سعی در جبران عقب‌افتادگی‌های خود داشت
بازگشت خوش اقبالی به بازار پلیمرها
این در حالی است که برخی از اهالی بازار نیرو محرکه این رشد چشمگیر را، افزایشی شدن اهرم‌های تعیین قیمت پایه می‌دانند که ذهنیت افت بیشتر قیمت‌های پایه را تا حدودی مردود اعلام کرده و با تحرکات موجود در بازارهای جهانی نفت به این فرضیه قوت بیشتری میبخشد. البته که چندی است سامانه نیما هم از جریان آرام کاهشی خود فاصله گرفته و به‌نظر می‌رسد این روزها تکانه‌های محدود افزایشی را در پیش می‌گیرد. این موضوع که ریشه در جریان قیمتی ارز در بازار آزاد دارد، دیگر دلیلی است که ذهنیت کاهش نرخ پایه مواد اولیه پتروشیمیایی در بورس کالا را تا حد زیادی تضعیف کرده است. از این رو تحرکات افزایشی در حجم معاملات و میزان تقاضا در این بازار خودنمایی می‌کند. در همین زمینه «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با دکتر مسعود جمالی، کارشناس بازار محصولات پلیمری به بررسی اوضاع معاملاتی این بازار پرداخته است. در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانید.
صعود قیمت برای محصولات پتروشیمیایی
دکتر جمالی در ابتدای صحبت خود به قیمت‌های پایه که در روز یکشنبه هفته جاری اعلام شد اشاره کرد و گفت: قیمت پایه مواد اولیه این بازار با افزایش نرخ همه گریدهای محصولات پتروشیمیایی همراه بود که ناشی از رشد قیمت‌های جهانی است. البته افزایش قیمت ارز در سامانه نیما گرچه به میزان اندک ۲۲۸ تومانی بود، اما باعث شد قیمت مبنای دلار به ۲۳ هزار و ۴۹۶ تومان برسد. از این رو این دو اهرم افزایشی دست به دست هم داده و کلیت قیمت‌های پایه را با رشد نرخ همراه کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد پلی پروپیلن‌های نساجی و شیمیایی سهم بیشتری را از افزایش قیمت به خود اختصاص دادند. بنابراین برای این دو محصول جذاب پلیمری، افزایش قیمت بیشتری را نسبت به سایر گریدها شاهد بودیم.
بررسی روزانه معاملات پلیمرها در هفته جاری
وی به بازار محصولات پلیمری غیربهین‌یابی پرداخت و بیان کرد: در روز یکشنبه، ۷ هزار و ۴۰۰ تن محصول عرضه شد که در مقابل این میزان عرضه، تقاضایی به حجم ۱۱ هزار و ۹۶۶ تن شکل گرفت. در نهایت در این روز شاهد ۷ هزار و ۲۴۸ تن معامله از محصولات غیربهین‌یابی بودیم. این میزان از حجم معاملات نشان‌دهنده آن است که بیش از ۹۸ درصد از عرضه‌های این روز مورد دادوستد قرار گرفتند.
این کارشناس بازار دادوستد محصولات پلیمری در بورس کالا طی روز دوشنبه را به گونه‌ای دانست که در مقابل ۲۶ هزار و ۸۷۰ تنی از انواع محصولات پلیمری، تقاضایی به اندازه ۳۲ هزار و ۹۸۵ تن شکل گرفت. برآیند عرضه و تقاضا در این روز سبب شد ۲۰ هزار و ۵۸۵ تن از محصولات پلیمری مورد دادوستد قرار بگیرد که بیانگر ۶/ ۷۶ درصد از عرضه‌هاست که به معامله ختم شده‌اند. همچنین در این روز حداکثر رقابت قیمتی مربوط به پلی پروپیلن شیمیایی بود که ۳۶ درصد به ثبت رسید. درحالی که پلی پروپیلن نساجی رقابت آرامی را تجربه کرد و می‌توان گفت بدون رقابت؛ معاملات خود را به اتمام رساند. دیگر محصول پرتقاضای این بازار که پلی‌وینیل کلراید (PVC) به شمار می‌رود و ماه‌ها خبری از رقابت قیمتی برای این محصول نبود، در روز دوشنبه در برخی گریدها رقابت قیمتی حدود ۱۰ درصد را تجربه کرد. اتفاقی که در این روز معاملاتی رخ داد این بود که در پلی‌پروپیلن نساجی با کاهش حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تنی عرضه، PVC نزدیک به ۲ هزار تن و پلی پروپیلن شیمیایی به میزان ۶۰۰ تن کاهش عرضه در مقایسه با عرضه‌های هفته گذشته را شاهد بودیم. با توجه به میزان عرضه‌ها، بخشی از رقابت قیمتی هفته جاری مربوط به کاهش حجم عرضه بود. وی افزود: اما در معاملات هفته گذشته پس از مدت‌ها، رخدادی بی‌سابقه در این بازار به وقوع پیوست و بیش از ۹۷ درصد از عرضه‌های افزایشی مورد دادوستد قرار گرفت. این ارقام صعودی طی سه هفته اخیر که روندی صعودی را در پیش گرفته بود با صعود اعداد و ارقام هفته گذشته به رکوردهای تاریخی خود، پایانی برای کاهش حجم معاملات به شمار می‌رود. زیرا در چندین هفته گذشته حجم معاملات، سقوط شدید و بی‌سابقه کمتر از ۳۰ هزار تنی را تجربه کرد که در چهار سال گذشته چنین میزانی برای دادوستدهای بورس کالا بی‌سابقه بود. اما شواهد نشان می‌دهد بازار مجددا به روزهای اوج خود رسیده است به‌طوری که هفته گذشته بیش از ۹۷ درصد و برای هفته جاری در روز سه‌شنبه ۲/ ۹۵ درصد عرضه‌ها مورد دادوستد قرار گرفت. حجم عرضه‌ها در روز سه‌شنبه هفته جاری به میزان ۵۱ هزار و ۶۹۷ تن بود که تقاضای ۸۹ هزار و ۶۶ تن تقاضا در برابر آن شکل گرفت. در نهایت ۴۹ هزار و ۱۹۵ تن از این میزان کالاها در رینگ اصلی بورس کالا و یک هزار و ۷۵۴ تن در معاملات مچینگ مورد معامله قرار گرفت. وی به رقابت‌های قیمتی معاملات روز سه‌شنبه پرداخت و یادآور شد: در روز سه‌شنبه پلی‌پروپیلن نساجی با ۴۸ درصد، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری با ۵۱ درصد، پلی اتیلن سبک خطی با ۲۳ درصد و پلی اتیلن فیلم با ۱۴ درصد رقابت قیمتی همراه بودند. اینکه طی دو هفته اخیر با رشد حجم معاملات، حجم رقابت‌های قیمتی نیز افزایش می‌یابد، چند دلیل دارد. ابتدا می‌توان به تغییر الگوی رفتاری سامانه نیما اشاره کرد که پس از مدت‌ها نوسان کاهشی، برای مدت دو هفته، چهره افزایشی به خود گرفته است. از این رو شاید بتوان گفت ذهنیت کاهشی که در بین اهالی بازار به دنبال جریان کاهشی ارز شکل گرفته بود، فعلا پایان یافته باشد.
تحرکات قیمتی زیر پوست بازار آزاد
مسعود جمالی به دادوستدهای موجود در بازار آزاد محصولات پلیمری نیز اشاره کرد و گفت: مورد بعدی تحرکاتی بود که در بازار آزاد رخ داد و در هفته گذشته شاهد رشد معنی‌دار قیمت کالاها در بازار آزاد بودیم که فاصله قیمتی آن در مقایسه با نرخ پایه مواد اولیه موجود در بورس کالا، افزایش یافت. همین امر موجب شد خریداران حجم بیشتر سفارش مورد نیاز خود را از بورس کالا تهیه کنند، تا با قیمت‌های مناسب‌تر از بازار آزاد نیاز خود را برطرف کنند.
بنابراین نکته قابل توجه مربوط به اختلاف نرخ میان بورس کالا و بازار آزاد است که در برخی گریدها به بیش از ۵ هزار تومان می‌رسد. آن هم کالاهایی که برای مدتی از سال شاهد بازار آرامی برای معاملات آنها بودیم. به‌عنوان مثال در مورد پلی اتیلن تزریقی شاهد هستیم که قیمت بازار و بورس کالا فاصله‌ای معنی‌دار پیدا کرده است. در حالی که در بسیاری از فصول سال با آرامش معاملاتی همراه بود.
اگر بخواهیم روند نظارتی را در بازار آزاد نسبت به ماه‌های گذشته مورد بررسی قرار دهیم، می‌توان گفت نسبتا سطوح نظارتی کاهش یافته و همین امر سبب شده که بازار آزاد پلیمرها تحرکات بیشتری پیدا کند. این مطلب از جمله دلایلی است که باعث افزایش رقابت قیمتی در جریان معاملاتی بورس کالا می‌شود. ممکن است با بازگشت نظارت‌های بیشتر و مدیریت بهتر بازار توسط واحدهای متولی بتوان معاملات بازار را متعادل و متوازن‌تر پیش برد.
