یک پایگاه تحلیلی آمریکایی در گزارشی بررسی کرد
تهدیدهای احتمالی برای بورس نفت
در این رابطه وب‌سایت تحلیلی intellinews یک پایگاه آمریکایی تحلیل‌کننده مسائل اقتصادی در گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته که آیا این مکانیزم می‌تواند در فروش نفت ایران به‌طور موثری عمل کند و نقاط ضعف و قوت این اقدام چیست؟ این گزارش با اشاره به اینکه آغاز تحریم‌های آمریکا برای نفت ایران که از ۳ نوامبر آغاز خواهد شد قطعا نمی‌تواند اثر مدنظر ترامپ را محقق کند نوشت بسیاری از کشورهایی که انتظار می‌رفت از تحریم‌ها تبعیت کنند تن به این موضوع نداده‌اند که از آن جمله می‌توان به کشورهای مهمی از چین و هند گرفته تا اروپا اشاره کرد.
این گزارش در ادامه می‌افزاید بر این اساس انتظار نمی‌رود کار تهران این بار سخت‌تر از گذشته باشد و این در حالی است که با استفاده از پتانسیل‌های بورس نفت می‌توان از ظرفیت‌های بخش خصوصی به‌صورتی کاملا شفاف و متمرکز استفاده کرد. اما مشکلی که می‌تواند وجود داشته باشد ردیابی معامله‌گرانی است که از بورس، نفت خریداری می‌کنند و این مساله با توجه به اینکه موضوع تحریم‌های ثانویه مساله‌ای نگران‌کننده در این دور از تحریم‌ها محسوب می‌شود نیازمند دقت نظر بیشتری است. آمریکا به دلیل آنکه ارتباط اقتصادی خاصی در حوزه نفت و پتروشیمی با تهران ندارد بنابراین از بعد تحریم‌های اولیه قادر نیست ضربه مستقیمی به نفت ایران وارد کند کما اینکه تحریم سوئیفت یا بانک مرکزی، دلار و... نیز با راهکارهایی از جمله ایجاد SPV یا تبادل ارزی بر مبنای پول محلی یا یورو و... تا حدی قابل حل است اما مشکل اصلی تحریم‌های ثانویه علیه خریداران نفت ایران است که این موضوع روی خرید کشورهایی مانند کره، ژاپن و برخی دیگر از کشورهای آسیایی اثرگذار خواهد بود.
خریداران نفت ایران از جمله پالایشگاه‌های کوچک و متوسط در اقصی نقاط جهان احتمالا حتی برای خرید نفت به‌صورت مستقیم به مشکلی برخورد نکنند اما خرید نفت توسط بخش خصوصی از بورس نفت و فروش به پالایشگاه‌های مزبور می‌تواند این مسیر را تا حد زیادی تسهیل کند. مشکل اما پالایشگاه‌های بزرگ است که در هر صورت تحت‌الشعاع تحریم‌های نفتی ایالات متحده قرار خواهند گرفت و احتمالا تلاش می‌کنند از راهکارهای جایگزین در این مسیر استفاده کنند.
در این رابطه intellinews معتقد است یکی از اتفاقاتی که ممکن است در این مسیر رخ بدهد تلاش بخش خصوصی برای ارسال محموله‌های نفتی به شرکت‌هایی است که در تیررس تحریم‌ها قرار دارند و در این مسیر ممکن است از راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کنند که مشابه این روش‌ها در دور قبلی تحریم‌ها نیز مشاهده شده بود مانند تغییر مبدا یا استفاده از پرچم کشورهای دیگر و... که تمام این موضوعات قیمت نفت را برای خریدار و فروشنده بخش خصوصی افزایش می‌دهد. به عبارتی این اقدامات هزینه‌های اضافی به بخش خصوصی که نفت را از بورس خریداری کرده و مثلا به پالایشگاه خارجی فروخته به همراه خواهد داشت.
intellinews در ادامه با تردید در اینکه قطعا این بورس بتواند به این دلایل چالش‌های فروش نفت را به خریداران بزرگ برطرف کند، می‌نویسد آنچه واشنگتن تلاش می‌کند عملیاتی کند نقطه مقابل اقدامات پیشگیرانه ایران است بنابراین باید دید کدام‌یک در این مسیر موفق خواهند بود. موضوع دیگر اینکه آیا این سناریو به قاچاق نفت از ایران منتهی می‌شود؟ آیا بخش خصوصی به عبور نفت از مرزهای ایران و کشورهای مختلف برای فروش طلای سیاه مبادرت می‌کند؟ این دو سوال به دلیل آن پیش می‌آید که تصور اینکه بخش خصوصی بتواند خیلی راحت محصول خود را صادر کند کمی سخت است هرچند غیرممکن نیست.
این گزارش به سابقه پیشین حضور بخش خصوصی در پروسه فروش نفت اشاره کرده و می‌گوید دولت ایران نمی‌تواند در شرایط تحریمی به‌طور مستقیم اقدام کند (در رابطه با کشورها و شرکت‌های بزرگ خریدار)، بنابراین از قدرت چانه‌زنی بخش خصوصی استفاده می‌کند که این موضوع در دور قبل تحریم‌ها به بروز مشکلاتی در بازپرداخت وجه نفت منتهی شد با این حال تصمیم جدید یعنی فروش نفت به بخش خصوصی از طریق بورس این مشکل را ندارد زیرا اولا خریدار پول نفت را پیش از آنکه آن را صادر کند می‌پردازد (حتی ۸۰ درصد آن را به‌صورت ارزی می‌پردازد) و ثانیا تمام عملیات خرید و فروش شفاف و قابل رهگیری به‌صورت لحظه‌ای است.
این گزارش در ادامه می‌افزاید: شرکت ملی نفت ایران تنها از این روش برای فروش نفت خود در شرایط تحریمی استفاده نمی‌کند و قطعا راهکارهای متعددی را در پیش خواهد گرفت به‌طوری‌که وزیر نفت اخیرا از ایجاد بازارهای جدید و مشتریان جدید نیز سخن گفته بنابراین نباید اینطور تصور کنیم که بورس انرژی تنها راهکار دولت ایران خواهد بود. در این راستا تنوع‌بخشی ابزارها و خریداران و بازارها موضوع بسیار حائز‌اهمیتی برای نفت ایران است که با کمک بخش خصوصی تقویت خواهد شد.
در این بین اما وب‌سایت نفتی Oilprice در گزارشی با نگاهی بدبینانه به موضوع بورس پرداخته و می‌نویسد این تصمیم هرچند روشی کارآ برای حل تحریم‌ها است، اما راهکارهای نیز برای ارتقای روحیه مردم است! این وب‌سایت در گزارش خود می‌نویسد عموما مردم در برابر تحریم نفت و شرایط متلاطم ارزی واکنش‌های هیجانی از خود نشان می‌دهند بنابراین دولت با معرفی این راهکارها سعی می‌کند شرایط را عادی نشان دهد. با این حال کارشناسان این تحلیل را ساده‌انگارانه دانسته و معتقدند ایران به‌عنوان چهارمین کشور بزرگ دارنده ذخایر نفتی دنیا باید خیلی پیش از این به یک کشور قیمت‌گذار نفتی از کانال بورس نفت تبدیل می‌شد نه اینکه از قیمت‌ها تاثیر بپذیرد بنابراین حرکت به این سمت که اکنون و با توجه به اضطرار ناشی از تحریم‌ها هم که شده دست به این اقدام بزند، اتفاق مثبتی است. بنابراین باید گفت راه‌اندازی بورس نفت یک الزام برای ایران است نه یک ابزار محض برای آنکه در شرایط فعلی و تنها برای عبور از تحریم‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.
ارسال نظر