حمزه بهادیوند چگینی: نگاهی به بازارهای مالی در دنیا نشان می‌دهد طی یک هفته گذشته اگرچه شاخص سهام بازارهای مختلف دنیا اغلب با روندهای کاهشی روبه‌رو‌ شده، اما در بازارهای کالایی روندهای متفاوتی به ثبت رسیده است. به‌عنوان مثال در بازار فلزات پایه در هفته گذشته ۹۰ درصد محصولات با افزایش قیمت روبه‌رو‌ شده‌اند یا در بازار فلزات گران قیمت همه کالاها با رشد قیمت مواجه شدند؛ اما در بازار محصولات کشاورزی روندها متفاوت بوده و متناسب با نوع محصول افت‌و‌خیزهای متفاوتی را تجربه کرده‌اند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بورس‌های کالایی و اوراق در کشورهای جهان، شاخص بازارهای سهام داوجونز، اس‌اند پی ۵۰۰، نزدک، فوتسی ۱۰۰ لندن، داکس آلمان و اغلب بازارهای سهام معتبر دنیا طی هفته گذشته همگی با کاهش شاخص روبه‌رو‌ شدند. همچنین در بازار فلزات پایه طی هفته گذشته بهای مس حدود ۲ درصد رشد را در کارنامه خود ثبت کرد و این میزان رشد برای نیکل ۴۲/ ۲ درصد بود. بهای روی بیش از ۶ درصد رشد قیمت را در این بازه به ثبت رسانده و آلومینیوم ۲۳/ ۱ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.این در شرایطی است که برخی فلزات پایه کاهش قیمت را در کارنامه خود ثبت کردند. قیمت سرب در حدود ۴۲/ ۰ درصد افت کرده است سنگ‌آهن ۶۶/ ۰ درصد افت قیمت را در این بازه تجربه کرده و میزان ریزش قیمت برای قلع ۴۲/ ۰ درصد اعلام شده است.

در تالارهای محصولات کشاورزی دنیا اما قیمت گندم افت بیش از ۶ درصدی را تجربه کرده تا به این ترتیب ریزش ماهانه بیش از ۱۵ درصد را برای خود به ثبت برساند. قیمت گندم استرالیا در هفته گذشته ۱۳ دلار، گندم آسیابانی کانادا ۱۷ دلار و گندم آلمان و دریای سیاه هر یک ۶ دلار افت قیمت را ثبت کرده‌اند که دلیل آن نیز افزایش میزان عرضه گندم به بازارهای جهانی در بازارهای گوناگون اعلام شده است. این در حالی است که بهای شکر نیز در بازارهای جهانی ۷/ ۶ درصد افت را در هفته گذشته ثبت کرد و به این ترتیب ۳۱ درصد کاهش را در یک ماه گذشته رقم زد. قیمت ذرت نیز ۶۱/ ۳ درصد افت هفتگی را تجربه کرده و در بازه ماهانه ریزش ۳۱/ ۷ درصدی را از آن خود کرده است. دانه سویا نیز با آنکه در بازه ماهانه با افت قیمت روبه‌رو‌ بوده است، اما در هفته گذشته توانست خود را با ۶/ ۰ درصد رشد به مشتریان عرضه کند.

به این ترتیب باید گفت بازارهای کالایی دنیا در شرایط متناقض و البته بیشتر با میل کاهشی به سر می‌برند. مقایسه این ارقام با آمارهای دوره‌های گذشته مثلا ۶ هفته گذشته حکایت از آن دارد که از میزان تمایل کالاها برای رشد قیمت کاسته شده و از طرفی تعداد کالاهایی که تمایل به افزایش قیمت داشتند با افت روبه‌رو‌ شده‌اند. این مساله نشان می‌دهد که بازار از فاز قبلی خود فاصله گرفته و نشانه‌های کاهشی در بازارها دیده می‌شود. نگاهی به بهای دلار در برابر سبدی از ارزهای معتبر جهانی نیز نشان می‌دهد که این شاخص همچنان در نقطه ۹۳ واحد قرار گرفته است. همین امر باعث شد در هفته گذشته نفت از خود واکنش‌های مناسبی نشان دهد؛ به‌طوری‌که در بازه هفتگی بهای نفت آمریکا به ۴۸ دلار و ۴۲ سنت (۷/ ۱ درصد رشد) و نفت برنت به ۵۲ دلار و ۵۵ سنت (۵۷/ ۳ درصد رشد) برسند. در این بین بازار نفتا نیز به‌عنوان یک نوع خوراک مورد نیاز مجتمع‌های پتروشیمی نیز ۵۳/ ۰ درصد رشد کرد و به قیمت ۴۵۹ دلار و ۲۱ سنت در هر تن فروش رفت. اما سوالی که در این بین پیش می‌آید آن است که چه عواملی بازارهای مختلف کالایی را در کنترل خود گرفته است؟ ‌به بیانی دیگر مجموعه عوامل محرک بازارهای کالایی در شرایط فعلی که مسیرهای آتی این بازارها را مشخص می‌کند چه مواردی هستند؟

کارشناسان معتقدند همچنان چین تعیین‌کننده این مسیر است و میزان تقاضای این کشور روی روندهای آتی بازارهای مختلف کالایی اثرگذار است. با این حال نگاهی به قراردادهای آتی اغلب بازارهای کالایی نشان می‌دهد روند کاهشی قیمت به بازارهای آتی نیز سرایت کرده که این امر به معنای چشم‌انداز کاهشی برای کالاهای پایه در آینده نزدیک است. طی هفته گذشته موضوعات مختلفی بازارهای کالایی را تحت‌الشعاع خود قرار داد. یکی از موضوعاتی که در هفته‌های اخیر ریسک‌های شدیدی را به بازارهای کالایی تزریق کرده بود ریسک حمله آمریکا به کره شمالی و تهدیدهای پیونگ یانگ به حمله به مقرهای آمریکا در منطقه بود. با این حال هفته گذشته هر دو کشور به طرز عجیبی از این موضوع عقب نشینی کردند به‌طوری‌که آمریکا از باز بودن راه حل مذاکره با کره شمالی سخن گفت و کره نیز اعلام کرد قصد حمله به گوام را ندارد. این عقب‌نشینی محسوس ریسک‌های ژئوپلیتیک را باید یکی از عوامل آرامش در بازارهای کالایی در هفته گذشته دانست. به گفته کارشناسان، این اخبار بازارهای کالایی را از وضعیت عصبی و هیجانی خارج کرده و به یک فاز محتاط و البته توام با آرامش وارد کرده است.

موضوع دیگر اما سیاست‌های انقباضی پولی در ایالات متحده و گمانه‌زنی‌ها در رابطه با عدم اتخاذ سیاست‌های مرتبط با افزایش نرخ بهره است. فعالان بازارهای کالایی می‌گویند برخی از اعضای کمیته فدرال رزرو نسبت به سیاست‌های پولی انقباضی نگرانند. صورت‌جلسه نشست جولای نشان می‌دهد اعضای کمیته به هیچ وجه بر سر افزایش نرخ‌های بهره در آینده نزدیک توافق ندارند. مخالفان تشدید انقباض پولی عمدتا به سطح پایین تورم در اقتصادهای عمده اشاره می‌کنند. در این رابطه احتمال به تعویق افتادن تشدید انقباض پولی در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بیش از پیش به بازارهای سهام و کالایی کمک کرده است. این در حالی است که علاوه بر فدرال رزرو بانک مرکزی اروپا نیز پیرو نشست جولای این بانک به شدت نگران تاثیر سطح پایین تورم بر اقتصادهای عمده است. این بانک همچنین نگران تقویت روند یورو در هفته‌های اخیر است. در این بین اعلام افت نیم درصدی شاخص بهای مصرف‌کننده منطقه یورو سیگنال بد دیگری درباره تورم بود که دست بانک مرکزی اروپا را برای پایان دادن به سیاست‌های انبساطی می‌بندد. در این بین کاهش قیمت نفت را نیز نباید از نظر دور داشت. قیمت نفت روندهای متفاوت و البته ناپایداری را پشت سر گذاشته و به نظر می‌رسد بازارهای کالایی از جانب این بازار اطمینان کافی ندارند. در حال حاضر قیمت نفت توانایی عبور از قیمت ۵۵ دلار در هر بشکه را ندارد؛ اما از سطح ۴۵ دلار نیز پایین تر نمی‌آید و دامنه زمانی نوسان در این محدوده نیز به شدت کوتاه است.

بازارهای پایه در فاز احتیاط