رشد تولیدات بخش کشاورزی و نیل به خودکفایی در تولید محصولات اساسی این بخش، از اهداف مهم کشور بعد از انقلاب بوده و هست که در این زمینه تاکید بر محوریت بخش مذکور در برنامه‌های اول و دوم توسعه اقتصادی دال بر صحت این مدعاست.به گزارش پایگاه خبری بورس کالای ایران، برای توسعه این بخش و در نتیجه به حرکت در آوردن چرخ‌های اقتصادی جامعه، توجه به بخش مالی در کنار بخش واقعی اقتصاد امری ضروری است که با طراحی و ایجاد بازارهای مالی و نهادهای فعال در این بازار و همچنین به‌کارگیری ابزارهای مالی مناسب امکان پذیر است. یکی از این نهادها که با راه‌اندازی آن با توجه به کارکردهای اقتصادی و منافع اجتماعی آن، گام مثبت و سازنده‌ای در رسیدن به هدف فوق برداشته می‌شود، بورس محصولات کشاورزی است.بازار محصولات کشاورزی در ایران همواره با محدودیت‌ها و دشواری‌های ساختاری زیادی روبه‌رو‌ بوده و بخش عمده‌ای از این مشکلات مربوط به عدم توسعه یافتگی اقتصاد کشاورزی کشور و همچنین ساختار سنتی و ناکارآ در بازار محصولات کشاورزی است که به‌رغم تلاش‌های بسیار انجام شده طی دو دهه اخیر و صرف میلیاردها ریال از سوی دولت در جهت اصلاح این ساختار همواره شاهد عدم بازدهی مناسب و ناتوانی در حصول نتایج مورد انتظار در این بخش بوده‌ایم.

در همین ارتباط، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی درخصوص عرضه کالاهای اساسی و اجرای طرح قیمت تضمینی برای محصول گندم در بورس کالا اظهار کرد: در راستای توسعه طرح قیمت تضمینی در بورس کالا باید ضمن تکمیل و بهبود زیرساخت‌های لازم و تامین نهاده‌های تولید موردنیاز کشاورزان، آموزش‌های لازم پیرامون نحوه و مزایای عرضه در بورس کالا با استفاده از قیمت تضمینی و در فضایی رقابتی صورت پذیرد. زیرا اول و آخر راهی به جز ورود به بورس کالا و اجرای سیاست قیمت تضمینی نداریم؛ زیرا معامله در این بازار برمبنای عرضه و تقاضا و شفافیت است.سید راضی نوری افزود: طرح قیمت تضمینی به دلیل پرداخت دو سوم از پول کشاورزان طی چند روز امری مطلوب است و اگر یک‌سوم مابقی نیز از سوی دولت باموفقیت پرداخت شود، طرح به‌صورت کامل اجرایی می‌شود.

وی تاکید کرد: این طرح به این شرط به‌طور کامل در کل استان‌ها قابل اجرا است که در فراهم کردن زیرساخت‌ها و نهاده‌های تولید کشاورز را به حال خود رها نکنیم؛ زیرا تعرفه آب بها، نهاده‌های اولیه و نیز هزینه اجاره زمین به‌صورت سالانه تغییر می‌کند که هزینه‌های کشاورز را افزایش می‌دهد. بنابراین قیمت تضمینی نیز باید به‌گونه‌ای باشد که ضمن پوشش این هزینه‌ها درآمد خالصی را برای کشاورز به همراه داشته باشد.این نماینده خانه ملت با اشاره به امکان برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه کشاورزی با عرضه محصولات در بورس کالا اظهار کرد: برای برنامه ریزی دقیق و مدیریت اقتصاد در بخش محصولات کشاورزی چاره‌ای به جز ورود به بورس کالا نیست. زیرا اگر در بورس کالا و با سیاست قیمت تضمینی، محصولات با قیمتی متعادل و البته به صرفه برای کشاورز طبق مکانیزم عرضه و تقاضا مورد معامله قرار گیرد، نقشی اساسی در توسعه اقتصاد این بخش و تعریف بهینه الگوی کشت در کشور ایفا خواهد کرد.با توجه به مشکلات مطرح شده در سالیان گذشته بورس کالای کشاورزی ایران به‌عنوان یک بازار جدید با ایجاد بازاری فراگیر، یکپارچه، متشکل و سازمان یافته در صدد رفع مشکلات موجود برآمده و سبب سهولت در امر دادوستد کالاها شده است که با استفاده از روش‌های گوناگون سبب حفظ و پایداری و همچنین توسعه بخش کشاورزی در سال‌های آتی خواهد شد. زیرا نمی‌توان کتمان کرد که بخش کشاورزی ایران با مشکلات عدیده‌ای مواجه است و نوسان شدید قیمت محصولات کشاورزی و ناپایداری آن یکی از عمده‌ترین آنهاست.

در کنار نوسان شدید قیمت ها، عدم شفافیت و عدم گردش اطلاعات در بازارهای محلی محصولات کشاورزی، حضور گسترده دلالان و واسطه‌ها در بخش‌های مختلف توزیع و فروش این محصولات، وجود انکار ناپذیر پدیده سلف خری در اقتصاد سنتی کشاورزی ایران، فقدان یک بازار رقابتی کارآمد و فراگیر برای داد و ستد محصولات و عدم کارآیی شبکه توزیع از جمله مشکلاتی هستند که بخش کشاورزی ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند. این مشکلات عمدتا در شرایط نبود یک بازار منسجم و متشکل و رقابتی دامنگیر بخش کشاورزی ایران شده است.از طرف دیگر، بورس کالای کشاورزی با استفاده از ابزارها و روش‌های داد و ستد در پی ایجاد یک بازار رقابتی، شفاف و کارآمد است که تا حد قابل ملاحظه‌ای معضلات فوق را مرتفع خواهد کرد. به‌عنوان اولین گام می‌توان گفت که راه‌اندازی چنین بازاری در بخش کشاورزی ایران پاسخگویی به برخی نیازها و مرتفع کردن برخی مشکلات موجود در این بخش از اقتصاد ایران است.به هر ترتیب، ایجاد و راه‌اندازی بورس کالا چه به‌عنوان ابزاری برای بهبود روش مبادله یا سازماندهی بازار کالاها و چه برای توسعه اقتصاد از طریق افزایش سرمایه‌گذاری در آن اساسا می‌توانند نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور و تامین رفاه مردم ایفا کند.

افزون بر اینکه، بورس کالا می‌تواند کاهش فاصله بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده، حذف واسطه‌های زائد، افزایش سهم تولید‌کننده از قیمت پرداختی خریدار، توسعه اقتصادی برای خروج از مرحله رکود، کمک به مصرف‌کننده در تهیه کالای مورد نیاز، جلوگیری از اثرات نامطلوب پراکنده بودن تولیدکنندگان و میزان تولید اندک آنها، محور قرار گرفتن کیفیت و استانداردهای ملی و جهانی، جلوگیری از نوسانات شدید قیمت و در نهایت پاسخ قابل قبول به ترجیحات مصرف‌کنندگان به اصلاح ساختار بازار را به همراه داشته باشد.در معاملات بورس کالا همه چیز اعم از عرضه، تقاضا و قیمت شفاف است و اگر بتوان در یک زمان مشخص، برخی محصولات کشاورزی را در بورس دادوستد کرد، آمارهای کاملا شفافی از بازار آن محصولات به دست می‌آید. متاسفانه همواره مشاهده می‌شود که محصولات کشاورزی به خصوص در فصل برداشت، بر سر زمین و حتی قبل از برداشت محصول از کشاورزان خریداری می‌شود و دلالان با علم به ضعف مالی کشاورزان، قبل از برداشت محصول برای خرید محصولات کشاورزان به قیمت خیلی پایین اقدام می‌کنند و کشاورزان هم به دلیل نیاز مالی قیمت آنها را می‌پذیرند که در این رابطه اجرای طرح قیمت تضمینی در بازاری مبتنی بر عرضه و تقاضا و بدون حضور واسطه گران و دلالان به ویژه برای کالاهای اساسی از جمله گندم در بورس کالا، می‌تواند در رفع این مشکل کارساز بوده و به حمایت از منافع کشاورزان منتهی شود.