گروه بنگاه‌ها: کنترل فرآیند تولید یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که شرکت‌های تولیدی برای بهبود خطوط تولید خود پیوسته صورت می‌دهند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که علاوه بر پیشگیری از حوادث ناگوار و ارتقای ایمنی و نظم بخشیدن به پروسه عملیات استخراج در معادن، بهره‌وری و میزان تولید را نیز افزایش می‌دهد. غلامرضا صحرایی مدیر معدن چادرملو با بیان این مطلب افزود: در بسیاری از معادن بزرگ و پیشرفته دنیا برای افزایش بهره‌وری و نیز بهینه‌سازی مصرف سوخت و بهبود سایر پارامترهای مرتبط با تولید، از سیستم کنترل و گسیل هوشمند وسایل نقلیه یا دیسپاچینگ استفاده می‌شود.وی گفت: در این سیستم تمامی ‌دامپ‌ تراک‌ها، شاول‌ها، گریدرها، بولدوزرها و سایر ماشین‌آلات متحرک عملیات استخراج هر لحظه کنترل می‌شوند و گزارش حرکت لحظه‌ای آنها به یک مرکز مجهز به کامپیوترهای پیشرفته به همراه نقشه کامل معدن، مسیرهای حرکت و سایر ملزومات ارسال می‌شود. وی در ادامه گفت:در مرکز کنترل نیز اطلاعات کاملی در مورد میزان حرکت ماشین‌آلات، میزان ساعت کارکرد ماشین‌آلات، سرعت لحظه‌ای آنها و میزان مسافت طی شده، میزان بار حمل شده و وضعیت کلی وسایل و تجهیزات نمایش داده می‌شوند. صحرایی افزود: استفاده از چنین سیستمی ‌به این دلیل انجام می‌پذیرد که مسوولان معدنی سال‌ها به‌دنبال روش‌های افزایش بهره‌وری، کاهش مصرف سوخت، کاهش میزان تصادفات و استفاده بهینه از امکانات موجود بودند.

بخش‌های مختلف سیستم دیسپاچینگ

صحرایی با بیان اینکه موضوع کنترل هوشمند خط تولید در ایران سابقه چندانی ندارد و بسیاری از شرکت‌ها در ایران هنوز به این موضوع وارد نشده‌اند، گفت: شرکت معدنی و صنعتی چادرملو که همواره با نگاه به توانمندی متخصصان داخلی و توانمندی مراکز دانش بنیان بسیاری از نیازهای فنی و تخصصی خود را تامین کرده است این بار نیز که در پی پیاده‌سازی سیستم کنترل هوشمند (دیسپاچینگ) در معدن چادرملو بود موفق شد با همکاری گروهی از دانشجویان یزدی فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران و امیرکبیر زیر نظر شرکت دانش بنیان بیستون کویر یزد، با اعلام طراحی بومی ‌این سیستم، آن را در معدن چادرملو مورد آزمایش قرار دهد و در نهایت نتایج بسیار ارزشمندی از نصب این سیستم عاید این معدن شد. ضمن اینکه با استفاده مداوم از این سیستم، به‌تدریج عیوب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن برطرف شد و به حداقل رسید.

مدیر معدن چادرملو گفت: در سیستم دیسپاچینگ، سخت‌افزارهای لازم روی ماشین‌آلات نصب می‌شوند که به‌صورت لحظه‌ای اطلاعات مورد نیاز مانند دمای آب، فشار روغن، مصرف سوخت، سرعت لحظه‌ای به‌صورت کامل روی یک مانیتور در اتاق کنترل رصد می‌شود. بنابراین مانیتور از وضعیت ماشین‌آلات به‌صورت آنلاین اطلاعات را به کاربران ارائه می‌دهد. وی گفت: علاوه بر این، اطلاعات و وضعیت اپراتورهای فعال در ماشین‌آلات نیز رصد می‌شود. محل جابه‌جایی در پیت معدن، طول مسیر حرکت، تعداد سرویس‌های ارائه شده، تناژ بار حمل شده، محل تخلیه بار در باطله یا سنگ‌شکن و به‌طور کلی عملکرد ماشین‌آلات مورد بررسی قرار می‌گیرند. این سیستم تخلفات و اشتباهات رانندگان و اپراتورهای ماشین‌آلات معدنی را به حداقل رسانده است.صحرایی افزود: تا پیش از نصب این سیستم، در بسیاری از موارد ماشین‌آلات به‌طور نامنظم و افسارگسیخته به محل‌های بارگیری و تخلیه بار اعزام می‌شدند؛ به‌طوری که در برخی محل‌ها شاهد تجمع بیش از حد و تشکیل صف‌های طولانی برای بارگیری و تخلیه و در برخی دیگر خلوت بودن محل‌ها بودیم. این موضوع باعث کاهش عملکرد و بهره‌وری تولید در معدن می‌شد. در حالی که با استفاده از سیستم آنلاین دیسپچینگ، به‌صورت اتوماتیک به راننده، محل بارگیری و تخلیه خلوت اعلام و از تجمع بیش از حد ماشین‌آلات جلوگیری می‌شود. صحرایی ادامه داد: علاوه بر این اطلاعات زمانی رفت و برگشت ماشین‌آلات و نیز ساعات کاری آنها و راننده نیز ثبت می‌شود و در صورت لزوم از ادامه فعالیت ماشین‌آلات و کاربر نیز جلوگیری به‌عمل می‌آید.

مدیر معدن چادرملو همچنین با اشاره به اینکه در نرم‌افزار نمایش هر گروه از ماشین‌آلات با آیکون‌های خاصی نمایش داده می‌شود، گفت: این شیوه کد‌گذاری موجب می‌شود اپراتور در سریع‌ترین زمان از روی مانیتور خود متوجه وضعیت استخراج معدن شود. به‌عنوان مثال در این نرم‌افزار تراک‌ها با آیکون آبی‌رنگ و بارکننده‌ها با آیکون سبز رنگ از یکدیگر قابل تشخیص هستند.وی افزود: در پایان هر روز از وضعیت روزانه معدن گزارش تهیه می‌شود که هر راننده و ماشین تا پایان ساعت کاری خود چند سرویس داشته یا چه مسائل و مشکلات احتمالی در سیستم ناوبری معدن به وجود آمده است.این مدیر معدنی یادآور شد: این سیستم با توجه به اینکه کاملا خودکار است، هیچ‌گونه خطای انسانی ندارد. نرم‌افزار دیگری که در سیستم دیسپچینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، تایم‌لاین است. در این نرم‌افزار خطوط تولید همراه با ماشین‌آلات در حال فعالیت مانند شاول‌ها به همراه دام تراک‌های حاضر در محل بارگیری نمایش داده می‌شوند.وی افزود: نرم‌افزارهای دیگری نیز وجود دارند که با استفاده از اطلاعات ثبت شده در مورد ماشین‌آلات، می‌توان میزان حرکت، تخطی از سرعت‌های مجاز و به‌طور کلی حرکات مخاطره‌آمیز ماشین‌آلات را ثبت کند. یک نرم‌افزار نیز به ثبت امور فنی و مهندسی اختصاص دارد که با توجه به وضعیت ماشین‌آلات، در صورت بروز مشکل فنی در یک وسیله، نرم‌افزار به‌صورت هوشمند به کاربر هشدار می‌دهد و در صورت لزوم از ادامه فعالیت وسیله مورد نظر جلوگیری می‌شود.

مزایای استفاده از سیستم آنلاین دیسپچینگ

صحرایی در ادامه گفت: همان‌طور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از سیستم دیسپچینگ افزایش ایمنی در معادن است. چرا که در این سیستم رانندگان و سرعت آنها در هر لحظه کنترل می‌شود. علاوه بر این، کنترل مسیر حمل بار متناسب با نوع آن و جلوگیری از تخلیه‌ اشتباه بار، برقراری ارتباط مستقیم با رانندگان و کاربران به‌صورت صوتی و متنی در هر مکانی از دیگر مزایای این سیستم به‌‍‌شمار می‌روند. وی افزود: ضمن اینکه به‌دلیل اعلام آنلاین، پیمانکاران معدنی می‌توانند خدمات مربوط به ماشین‌آلات را حتی پیش از حضور وسیله مربوطه در تعمیرگاه آماده کنند و سرعت تعمیر و بازگشت وسیله را به خطوط تولید افزایش دهند.صحرایی با اشاره به اینکه بهینه‌سازی زمان حرکت تراک‌ها نیز یک مزیت مهم محسوب می‌شود، تصریح کرد: به رانندگان تراک‌ها محل حرکت، محل بارگیری و تخلیه، سرعت مجاز و غیر مجاز، اعلام حرکت یا ایست به تراک مربوطه، اعزام تراک از پارکینگ به خطوط تولید یا بازگرداندن تراک از معدن به پارکینگ را اعلام می‌کند. به این ترتیب ترافیک تراک‌ها را در جاده‌های موجود در پیت و محوطه معدن به حداقل می‌رساند.وی تاکید کرد: در عین حال به‌دلیل بهینه‌سازی سرعت حرکت تراک‌ها (کامیون‌ها) و سایر ماشین‌آلات، میزان مصرف سوخت نیز به‌شدت کاهش یافته و بهینه می‌شود. علاوه بر این، اگر دستگاه‌ها و تراک‌ها دچار خرابی شوند یا مشکل پیدا کنند، به مرکز اعلام می‌شود و یک تیم برای تعمیر دستگاه و وسیله مربوطه به محل اعزام می‌شود. همچنین سیستم دیسپاچینگ وضعیت جاده‌های معادن را نیز گزارش می‌دهد و در صورت لزوم به رانندگان و مسوولان و پیمانکاران معدنی خرابی یا لغزندگی جاده را اعلام می‌کند.وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تمامی ‌معدن تحت نظارت دوربین‌های سیستم دیسپچینگ قرار دارد، عملیات‌های آتشباری همواره ضبط می‌شوند. تیم‌های آتشباری معدن و عملیات‌ معدنکاری با بررسی مجدد عملیات‌ خود می‌توانند نقاط بهینه و نیز عملیات آتشباری را تعیین کنند.