تغییرات بنیادی در ساختار فولاد جهانی

محمدحسین بابالو: نزدیکی به ماه رمضان و همچنین قیمت‌های پایین زغال سنگ و سنگ‌آهن موجب شده تا دورنمای بازار جهانی فولاد به سمت افت نرخ متمایل شود هرچند که حمایت‌های دولتی و مخصوصا افزایش قیمت‌ها در بازار مشتقه چین (بازار آتی و آپشن فولاد) موجب شده تا خوش بینی‌هایی در این بازار ایجاد شود. به نظر می‌رسد بازارهای جهانی فولاد خود را برای ورود به یک فاز با ثبات آماده می‌کند. در هفته گذشته شاهد رشد نسبی بهای سنگ‌آهن، زغال‌سنگ و بسیاری از مصنوعات فولادی در بازارهای جهانی بودیم هرچند که هنوز هم بسیاری از فعالان بازار از احتمال کاهش مجدد قیمت‌ها خبر داده و عنوان می‌کنند: بازار منتظر ابهامات پیش رو و شائبه‌هایی است که به کاهش قیمت‌ها منجر شود زیرا بستر معاملاتی احتمال کاهش قیمت‌ها را در ذات خود نهفته دارد.

به گزارش متال بولتن؛ شاخص قیمت سنگ‌آهن متال بولتن نشان می‌دهد که در روز پایانی هفته گذشته میلادی بهای هر تن سنگ‌آهن وارداتی به بازار کیندائو چین با عیار ۶۲ درصد برای تحویل قبل از گمرک این کشور با ۰۹/ ۱ دلار رشد قیمتی روزانه به ۶۹/ ۶۲ دلار در هر تن رسید. این در حالی بود که بهای زغال‌سنگ کک‌شو استرالیا در بازارهای صادراتی آن با کاهش نرخ رو به رو بود تا جایی که شاهد کاهش ۹۶/ ۳ دلاری بهای زغال سنگ کک شو (سخت) در استرالیا بودیم. باوجود این کاهش نرخ شاهد بودیم که شاخص قیمت زغال سنگ استرالیا به ۱۵۰ دلار و ۱۰ سنت رسید. در بازار قراضه شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها هستیم هرچند که حجم خرید ترکیه بالاست اگرچه در بازار هند شاهد کاهش محدود بهای این کالا هستیم. هم اکنون بسیاری از فعالان بازار نگران کاهش فعالیت‌های تجاری در ماه رمضان هستند.

در بازار چین شاهد بودیم که رشد قیمت‌ها در معاملات کاغذی (آتی و آپشن) موجب شد تا در پایان هفته گذشته بهای میلگرد و ورق نورد گرم در معاملات نقدی افزایش یابد. در بازار داخلی میلگرد چین قیمت‌ها صعودی است و اخیرا در شرق این کشور ۳۶ تا ۳۸ دلار هر تن رشد داشته و در مناطق شمالی ۱۰ تا ۱۳ دلار بالا رفته است. البته با اینکه تقاضا کژ دار و مریز وجود دارد؛ فعالان بازار معتقدند هفته‌های آینده این رشد قیمت ماندگار نیست. بیلت نیز در بازار چین اخیرا ۶ دلار رشد داشته و با احتساب مالیات بر ارزش افزوده؛ ۴۴۷ دلار هر تن معامله می‌شود. قیمت قرارداد میلگرد در بورس شانگهای با ۱۵ دلار افزایش به ۴۷۱ دلار هر تن بالغ شده است.

در بازار لهستان شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم ولی در بازار ویتنام قیمت محموله‌های ورق گرم وارداتی با کاهش رو به رو شد که سیگنالی متاثر از کاهش قیمت‌ها در بازار چین است. در بازار امارات نیز شاهد ثبات قیمتی برای ۱۰ روز اخیر بوده‌ایم، هرچند که نزدیکی به ماه رمضان نیز در ایجاد این وضعیت دخیل بوده است. قیمت‌های پیشنهادی ورق نورد گرم چین به کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس برای تحویل قبل از گمرک مقصد ۴۶۰ تا ۴۶۵ دلار در هر تن بوده هرچند که همین کالا از مبدأ تایوان ۴۸۵ دلار در هر تن پیشنهاد نرخ شده است.

در بازار ترکیه به دلیل رشد قیمت میلگرد داخلی شاهد افزایش نرخ بیلت در هفته گذشته بوده‌ایم. متوسط بهای بیلت در بازار ترکیه از مبدأ کشورهای مشترک المنافع ۴۱۰ تا ۴۱۵ دلار در هر تن بوده که به نسبت قیمت‌های پیشین ۵ تا ۱۰ دلار رشد نرخ داشته است. این در حالی است که قیمت‌های اعلامی از سوی فروشندگان نزدیک به ۴۱۵ تا ۴۲۰ دلار در هر تن بوده ولی تمامی این رشد نرخ از سوی خریداران مورد پذیرش قرار نگرفت. در بازارهای شرق آسیا بهای هر تن بیلت وارداتی در قیمت‌هایی نزدیک به ۴۰۰ تا ۴۱۰ دلار در هر تن بوده که به نسبت روزهای قبل از آن تغییری نداشته است، اگرچه برخی از منابع، قیمت‌هایی بالاتر را درج می‌کنند.

داده‌های تاثیرگذار بر قیمت‌های جهانی

نزدیکی به ماه رمضان را باید تاثیرگذار‌ترین رخداد در بازارهای جهانی فولاد با محوریت غرب آسیا به شمار آورد که از هم اکنون تاثیر آن در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مشهود است و با کاهش فعالیت‌ها، میل به تضعیف این بازارها دیده می‌شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر تاثیرگذاری ماه رمضان در حوزه‌های اقتصادی مهمی دیده شده که می‌توان از کشورهای اندونزی و مالزی تا پاکستان، بخش‌هایی از هند، غرب چین، کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه و کشورهای شمال آفریقا همچون مصر، لیبی و الجزایر نام برد. این حوزه‌های جغرافیایی و اقتصادی ناخودآگاه به سمت کاهش حجم فعالیت‌ها حرکت خواهند کرد، بنابراین تضعیف تقاضا در این کشورها دور از ذهن نخواهد بود.

نگاهی به قیمت سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که قیمت تمام‌شده تولید فولاد به شدت کاهش یافته هرچند که بهای مصنوعات فولادی کاهش کمتری را تجربه کرده است. به عبارت ساده‌تر با فرض کاهش بیشتر قیمت مواد اولیه، سودآوری تولید و فروش فولاد افزایش یافته و کارخانه‌های از این شرایط حداکثر استفاده را برده‌اند. این در حالی است که شاهد افزایش حجم تولید فولاد خام در ماه آوریل و همچنین بالابودن تولید در ماه مارس (ماه جاری میلادی) هستیم. این وضعیت در نهایت موجب شد تا شرایط تولیدکنندگان فولاد مخصوصا در چین بهبود یابد. همچنین چندی پیش «ایفنا» به نقل از پلتس عنوان کرده بود: تداوم رشد حاشیه سود فولادسازان چینی قیمت سنگ‌آهن وارداتی را در این کشور بالا برده است. سنگ‌آهن خلوص ۶۲ درصد وارداتی تا ۶۰ سنت دیگر جمعه اخیر بالا رفته و۶۳ دلار و ۵ سنت هر تن خشک سی اف آر شده است. قرارداد سوآپ ژوئن نیز در بورس سنگاپور ۳/ ۱ دلار بالا رفته و ۶۵/ ۶۲ دلار هر تن خشک است. در ماه مه ‌حاشیه سود فولادسازان چینی خوب بوده که از تقاضا و قیمت سنگ‌آهن حمایت کرده است. حاشیه سود تولیدکننده‌های میلگرد ۷۳ دلار و حاشیه سود تولید‌کننده‌های ورق ۵/ ۱۴ دلار در هر تن است که نسبت به آوریل بهبود داشته است. از طرفی همه محصولات فولادی سود‌ده شده‌اند.

پایگاه آمارهای ملی چین موسوم به NBS در گزارشی از رکوردشکنی حجم تولید فولاد خام چین در ماه آوریل خبر داده و عنوان کرد: حجم تولید فولاد خام در ماه آوریل به نسبت مدت مشابه سال قبل از آن ۹/ ۴ درصد افزایش یافته و به ۷۲ میلیون و ۷۸۰ هزار تن بالغ شده است. این رقم توانست رکورد ماه مارس با حجم تولید ۷۲ میلیون تن را نیز بشکند. هم اکنون حجم تولید فولاد خام در چین در بالاترین حد در تاریخ این کشور قرار دارد. این وضعیت باعث شد تا در ۴ ماه ابتدایی سال جاری میلادی حجم تولید فولاد خام چین به ۹/ ۲۷۳ میلیون تن برسد که ۶/ ۴ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل به شمار می‌آید.

رشد حجم تولید در شرایطی محقق می‌شود که دولت چین در سال گذشته ۶۵ میلیون تن از ظرفیت تولید فولاد در این کشور را متوقف کرده و برای سال جاری تلاش دارد ۵۰ میلیون تن از ظرفیت‌های فعلی را از رده خارج کند. هم‌اکنون حجم تولید در چین کاهش یافته ولی درصد استفاده از ظرفیت نصب شده هنوز هم پایین است. این موارد نشان می‌دهد وضعیت تولید در این کشور به سمت استفاده از واحدهایی با راندمان تولید بالاتر در حرکت بوده که می‌تواند در کنار بالابودن حجم تولید، به کاهش هزینه تولید و البته حفاظت بیشتر از محیط زیست نیز منجر شود. نکته تاثیرگذار دیگر در بازار فولاد جهانی را باید بازار داخلی و قیمت‌های صادراتی چین دانست؛ هرچند قیمت‌های صادراتی این کشور نیز تحت تاثیر قیمت‌های داخلی آن نوسان می‌کند.

نگاهی به وضعیت قیمت‌گذاری در بازار داخلی چین نشان می‌دهد شرایط معاملاتی به نسبت سال‌های گذشته تغییراتی جدی را تجربه می‌کند. حجم معامله در بازارهای کاغذی (آتی، آپشن و حتی سوآپ) در این بازار افزایش یافته و بازارهای کاغذی هستند که در نهایت اهرم موثر بزرگی برای تعیین نرخ در بازارهای نقدی و معاملات فیزیکی محسوب می‌شوند. این شرایط موجب شده تا این شائبه ایجاد شود که برخی از فعالان برجسته این بازار با دستکاری قیمتی در بازارهای آتی به کمک تزریق منابع مالی تلاش می‌کنند قیمت‌ها را در بازار داخلی چین افزایش دهند تا در نهایت نرخ‌ها در بازارهای جهانی هم دستخوش تغییر شود. این رخداد در سال ۹۴ (اوایل بهمن و ابتدای اسفندماه) در بازار سنگ‌آهن و حتی فولاد چین خودنمایی کرد که موجب شد تا نرخ‌ها در تمامی بازارهای جهانی به سمت رشد متمایل شوند. در شرایط فعلی که شاهد هستیم بهای سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در سطوح نسبتا پایینی قرار دارد، رشد بهای مصنوعات فولادی چندان هم منطقی نیست اگرچه هم‌اکنون به نسبت شاهد جرقه‌های رشد قیمتی هستیم. رشد قیمت‌ها در بازارهای مشتقه فولادی در چین نشان می‌دهد که ممکن است شاهد جرقه‌های غیرمنطقی رشد قیمت‌ها باشیم هرچند افزایش حجم تولید و عرضه در کنار نزدیکی به ماه رمضان و ضعف بهای سنگ‌آهن و زغال‌سنگ پتانسیل‌های افزایش قیمت چندانی را برای این بازار باقی نمی‌گذارد.

به‌عنوان نتیجه‌گیری می‌توان عنوان کرد که دورنمای بهای فولاد در بازارهای جهانی باید به سمت افت متمایل شود هرچند تلاش‌ها برای حمایت از بازار موجب شده تا از یک سو شاهد عقب‌نشینی فراگیر قیمت‌ها نباشیم هرچند جرقه‌های رشد قیمتی بسیاری نیز در اقصی نقاط جهان دیده می‌شود. با توجه به این موارد باید گفت که ثبات نسبی در بازار فولاد در روزهای پیش رو می‌تواند منطقی ترین برآورد قیمتی از بازارهای جهانی باشد زیرا به احتمال قوی سیگنال‌های مثبت و منفی در بازار اثر همدیگر را خنثی خواهند کرد. در صورت کاهش جذابیت معاملاتی در بازارهای مشتقه چین تمایل به افت نرخ به‌صورت آرام می‌تواند دورنمای بازار را در هفته‌های پیش رو رقم بزند. این در حالی است که رشد مجدد بهای نفت خام یا حتی ادامه رشد قیمت در بازار سنگ‌آهن و بهبود بازار زغال‌سنگ نیز می‌تواند از بازار فولاد حمایت کرده و در برابر کاهش بهای مصنوعات فولادی موضع‌گیری کند هرچند نمی‌توان به دقت و صراحت، دورنمای قیمت‌ها را مورد اشاره قرار داد.