دورنمای بازار جهانی قیر

محمدحسین بابالو: اولین روز از دومین همایش بین‌المللی قیر ایران-آرگوس روز گذشته در تهران برگزار شد که در آن بسیاری از فعالان صنعتی و تجار قیر حضور یافتند. بررسی آخرین رخدادهای بازار جهانی قیر، دورنمای بازار و حجم واردات کشورهای مختلف، توانمندی‌های ایران و بازارهای بالقوه پیش روی عرضه‌های ایران را می‌توان از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این نشست برشمرد. در ابتدای این همایش دکتر کیوان اعلایی فعال صنعت قیربا بررسی دورنمای صنعت قیر کشور عنوان کرد: مصرف داخلی و صادرات قیر کشور مجموعا در سال ۲۰۱۲ رقمی معادل ۹۸/ ۳ میلیون تن بوده که ۴۵ درصد آن به مصرف داخلی رسیده و ۵۵ درصد دیگر صادر شده است، اما در سال ۲۰۱۶ این رقم به ۲۸/ ۵ میلیون تن رسید که ۳۱ درصد آن به مصرف داخلی و ۶۹ درصد در بازارهای صادراتی عرضه شد.

به گفته وی کیفیت قیر ایران، قیمت رقابتی، بالابودن ظرفیت تولید و جایگاه ژئوپلیتیک، مهم‌ترین مزیت‌های ایران در بازار جهانی قیر محسوب می‌شود. نزدیکی به شرق آسیا با محوریت اقیانوس هند، شرق آفریقا و خلیج فارس و خاورمیانه از ویژگی‌های مهم و موثر جغرافیایی است که پایگاه ایران را در این بازار تقویت کرده و کشورمان را به یکی از برجسته‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان قیر در بازارهای جهانی تبدیل کرده است.

وی در ادامه جذب مشتریان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بیشتر، برندسازی بین‌المللی، حمایت از کیفیت بالای تولیدات و بهبود فرآیند تحویل و فعالیت‌های لجستیکی را از ملزومات افزایش سهم بازار قیر در شرایط رقابتی در بازارهای جهانی برشمرد. در ادامه این نشست کیوان هدوت دبیر بخش اروپا و آفریقای نشریه قیر آرگوس به بررسی دورنمای بازار و پتانسیل‌های مشهود و مقبول قیر پرداخت و تفاوت قیمت در بازارهای مختلف و توجه به هزینه حمل را برای کشف بازارهای جدید مدنظر قرار داد و عنوان کرد: در سال‌های اخیر حجم تولید و مصرف قیر در جهان افزایش یافته؛ هرچند که هنوز تقاضای جهانی قیراز عرضه آن بیشتر است. به گفته وی در اروپا در سال‌های اخیر حجم تولید قیر افزایش داشته ولی برای سال ۲۰۱۷ و حتی ۲۰۱۸ شاهد کاهش حجم تولید خواهیم بود. کاهش فعالیت پالایشگاه‌های قدیمی و توجه به تولید کالاهایی با کیفیت بالاتر از دلایل این کاهش حجم تولید محسوب می‌شود، در حالی که تا سال ۲۰۱۶ واردات قیر به غرب اروپا در مسیر افزایش قرار داشته ولی برای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به دلایلی از جمله نوسان تقاضا، احتمال کاهش حجم واردات وجود خواهد داشت. وی در ادامه افزود: منطقه جنوب صحرای آفریقا در سال ۲۰۱۵ شاهد کاهش تقاضا بود، ولی از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ شاهد افزایش مجدد تقاضا هستیم ولی حجم تولید تغییر چندانی نخواهد داشت. هدوت افزود: از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش حجم واردات قیر به این حوزه خواهیم بود، اگرچه در این زمان حجم صادرات قیر از این حوزه نیز افزایش می‌یابد.

وی در ادامه به بررسی وضعیت برخی کشورهای آفریقایی پرداخت و عنوان کرد: در آنگولا به دلیل کاهش درآمدهای نفتی دولت شاهد کاهش تقاضای قیر بودیم تا جایی که حجم تقاضا از ۱۴۰ هزار تن در سال ۲۰۱۴ به ۱۰۰ هزار تن در سال ۲۰۱۶ کاهش یافت. در غنا به دلیل مشکلات اقتصادی داخلی این کشور و تورم بالا واردات قیر کاهش یافت. در کشوری همچون سنگال با ۶۰ تا ۷۰ هزار تن حجم واردات سیگنال‌های مثبتی دیده شده و درخصوص کنیا باید منتظر ماند و دید که انتخابات آگوست ۲۰۱۷ چه سرنوشتی را برای این کشور رقم خواهد زد. به گفته وی در تانزانیا دولت این کشور بودجه‌های جدیدی برای زیرساخت‌ها و پیمانکاران تزریق کرده که احتمال بهبود شرایط را برجسته می‌سازد. وی در ادامه صحبت‌های خود به مصرف دومیلیون تنی قیر در شمال آفریقا اشاره کرد و گفت: تقاضای داخلی الجزایر در سال جاری بین ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تن، تونس ۱۰۰ هزار تن، مصر ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن، مراکش ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن (تماما وارداتی) خواهد بود. در لیبی به دلیل جنگ داخلی با کاهش تقاضا روبه‌رو خواهیم شد. وی درخصوص وضعیت بازار قیر در اروپا گفت: بهسازی پالایشگاه‌ها و بسته شدن برخی پالایشگاه‌های قدیمی و تلاش برای افزایش حجم تولید محصولات پرارزش همچون گازوئیل و بنزین منجر خواهد شد تا حجم تولید قیر در این حوزه افزایش یابد. وی درخصوص دورنمای قیمت قیر ایران عنوان کرد: پتانسیل‌های موجود و تلاش برای کسب سهم بازار بیشتر یکی از مهم‌ترین رخدادهایی است که آینده قیر ایران را رقم می‌زند. وی در نهایت ورود به بازارهای جدید حتی بازار غرب آفریقا را برای فعالان صنعت قیر ایران مهم و جذاب ارزیابی کرد.

دورنمای بازار جهانی قیر

در حاشیه این نشست دبیر بخش اروپا و آفریقای نشریه آرگوس در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درخصوص دورنمای بازار قیر در نقاط مختلف جهان عنوان کرد: هرچند بی‌ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و رفتار متناقض دولت‌ها در کشورهای آفریقایی وجود دارد اما به احتمال قوی حجم واردات قیر این قاره افزایش می‌یابد. این در حالی است که نوسان قیمت نفت، فلزات، مواد معدنی، محصولات کشاورزی و حتی تورم در حجم واردات و درآمدهای دولتی تاثیرگذار خواهد بود. کشورهای آفریقایی برنامه‌های بزرگی برای اصلاح زیرساخت‌های خود در دست اجرا دارند که از آن جمله احداث جاده‌های جدید است. بانک‌ها و نهادهای مالی بین‌المللی توجه ویژه‌ای به زیرساخت‌ها دارند و دولت‌های آفریقایی نیز به خوبی دریافته‌اند که در صورت عدم اصلاح زیرساخت‌ها مخصوصا جاده تغییر خاصی در کشورهایشان رخ نخواهد داد و برخی وخامت‌ها باز هم ادامه می‌یابد.

وی درخصوص دورنمای بازار اروپا عنوان کرد: کاهش تولید قیر به دلیل توقف فعالیت بسیاری از پالایشگاه‌های قدیمی، بهسازی پالایشگاه‌های جدید و تلاش برای تولید فرآورده‌هایی با سودآوری بیشتر همچون بنزین، گازوئیل و سوخت جت و همچنین استفاده از تکنولوژی‌های جدید موجب شده است تا جذابیت تولید قیر و نفت کوره به شدت کاهش یابد. از سوی دیگر سختگیری‌های زیست‌محیطی برای کاهش درصد گوگرد در حامل‌های سوختی موجب می‌شود تا توجه به تولیداتی با کیفیت بالاتر در دستور کار قرار گیرد که باز هم محدودیت تولید قیر را موجب خواهد شد. وی در ادامه درخصوص چین و هند عنوان کرد: این دو کشور در همه زمینه‌های اقتصادی از جمله بازار قیر مهم هستند. در چین شاهد کاهش سرعت رشد مصرف قیر هستیم ولی در هند خوش‌بینی‌های بیشتری وجود دارد. این کشور برنامه‌های زیاد برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها داشته که افزایش بودجه سالانه این کشور یکی از این موارد به شمار می‌رود. وی درخصوص وضعیت صادراتی قیر ایران گفت: هرچند که تحریم‌ها برداشته شده ولی راهکارهای مورد استفاده در افزایش حجم صادرات به‌صورت کلی مورد توجه قرار نگرفته است و می‌توان از راهکارهای جدید برای بهبود حجم صادرات بهره برد. هنوز مباحثی درخصوص حمل‌ونقل فله یا با بشکه در جریان است اگرچه با توجه به پراکندگی تولیدات ایران هنوز برخی در بازارهای جهانی مطمئن نیستند که قیر ایران کیفیت مطلوبی داشته باشد و کاهش قیمت پیشنهادی ممکن است در برخی اوقات نتیجه عکس بدهد؛ این در حالی است که با توجه به وجود تولیدکنندگان برجسته نیاز به خودنمایی واحدهای بزرگ و باکیفیت ایران در بازارهای جهانی حس می‌شود. از سوی دیگر شرکت‌های برجسته بین‌المللی علاقه زیادی به ایران دارند ولی روی کار آمدن ترامپ در آمریکا شرایط را سخت‌تر کرده بسیاری از شرکت‌ها مذاکرات را به تعویق انداخته یا از سرعت آن کاسته‌اند، بنابراین بیشتر مایل به تجارت با ایران هستند نه سرمایه‌گذاری. وی در ادامه جذاب‌ترین بازار برای تولیدات کشورمان را بازار هند ارزیابی کرد که تقاضای بالایی برای قیر دارد.