عارفه مشایخی - روز گذشته قیمت پایه محصولات پلیمری در شرایطی اعلام شد که دلار محاسباتی در تعیین نرخ محصولات نسبت به دو هفته قبل با افتی ۴۳ تومانی همراه بود و با بهای ۳ هزار و ۸۸۹ تومان معامله شد. انواع گرید‌های پلیمری در مواجهه با این روند کاهشی رفتار دوگانه‌ای از خود نشان دادند. برخی کالاها همچون دو گرید پلی‌اتیلن ترفتالات بطری روندی صعودی را در پیش گرفتند و با افزایش ۴/ ۱ درصدی اعلام شدند.

دسته دوم محصولاتی همچون PVC‌ها هستند که رویه‌ای همچون حرکت دلار را درپیش گرفتند و پا در مسیری نزولی گذاشتند. البته این در حالی است که با بررسی رفتار قیمتی گریدهای مختلف PVC و مقایسه با روند بهای دلار به این نتیجه می‌رسیم که التهاب ماه‌های گذشته این کالا خوابیده و تقریبا روند با‌ثباتی را در پیش گرفته است. دیگر نکته جدول اعلام قیمت‌های پایه رشد SBR‌ها در دو گرید است که SBR ۱۵۰۲ با افزایشی ۱۴ درصدی با قیمتی در حدود ۸ هزار و ۶۰۰ تومان و دیگر گرید این محصول یعنی SBR ۱۷۱۲ با افزایش ۲/ ۷ درصدی با قیمتی در حدود ۷ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام شد. البته به دلیل اینکه این کالا در قطعاتی با تکنولوژی بالاتر مصرف می‌شوند و در نهایت قیمت تمام‌شده کالاهای نهایی محصولاتی که مواد اولیه آنها SBR‌ها هستند بالاتر است، این محصول همیشه قیمت بالاتری نسبت به دیگر محصولات داشته و نوسانات قیمتی دلار تاثیر بسزایی در روند قیمتی این کالا ندارد.

با نوسانات اخیر بازار ارز، به‌طور کلی قیمت محصولات اخیر هم افزایش داشته و این اتفاق باعث شده که خریداران عقب‌نشینی کرده و شاهد کاهش حجم معاملات در بورس کالا باشیم. در هفته گذشته شاهد بودیم که حجم معاملات به کمتر از ۴۰ هزار تن کاهش یافت که در ادبیات تحلیل بازار پلیمرها نشان‌دهنده ورود بازار به یک فاز رکودی نسبی است. این در حالی است که عرضه‌ای بالاتر از ۵۹ هزار تن در هفته گذشته به ثبت رسید که رقم نسبتا مطلوبی است؛ هرچند عرضه کالاهایی همچون PVC یا پلی‌استایرن‌ها افزایش یافته و ثبات به این بازارها بازگشته است. هم‌اکنون حجم معاملات در کمترین حد از پایان اردیبهشت‌ماه قرار دارد که در صورت ادامه این وضعیت، خاطره روزهای سخت سال ۹۴، مجددا زنده خواهد شد. رفت و برگشت قیمت دلار، انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید و امیدی ناچیز به بهبود قیمت‌های عرضه در بورس کالا‌، کاهش نسبی قیمت دلار در مقایسه با قیمت‌های بالای ۴ هزار تومان، رکود موجود در بازار داخلی، کاهش نقدینگی در بازار و ضعف خرید در نهایت چهره غالب بازار را تشکیل می‌دهد. درخصوص بالا بودن تقاضا در برابر افت حجم معاملات باید به این نکته اشاره کرد که غالب تقاضا به گریدها و گونه‌های خاصی همچون پلی پروپیلن‌های شیمیایی و نساجی همچنین پلی اتیلن‌های ترفتالات بطری و نساجی محدود بوده و غالب گریدها و گونه‌ها شرایط جذابی ندارند. در این بین محدود شدن خرید در مچینگ برای کدهای غیرمرتبط، بسته شدن بسیاری از کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در کنار افزایش قیمت دلار و رشد محسوس قیمت‌های پایه، همگی مواردی است که می‌تواند از پایین بودن حجم معاملات حمایت کرده که در نهایت به زیان صنایع پایین‌دستی منتهی خواهد شد.

بازارهای جهانی در چه وضعی هستند؟

بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند ظرف ۵ سال آینده بازار جهانی پتروشیمی می‌تواند به رقمی در حدود ۷۶۰ میلیارد دلار برسد که از رشد ۵درصدی آن حکایت دارد. در این بین به عقیده کارشناسان انتظار می‌رود بیشترین حجم این بازار نیز به محصول پلی‌پروپیلن اختصاص داشته باشد. به عبارتی پروپیلن‌محور شدن بازار محصولات پتروشیمی رویه‌ای است که بازارهای جهانی در آینده از آن تبعیت خواهند کرد و در این مسیر کشور ما نیز برنامه‌هایی دارد.

در این بین دلیل رشد ارزش بازار پتروشیمی دنیا را می‌توان افزایش فعالیت‌های ساختمانی و توسعه صنعت حمل‌ونقل به‌خصوص حمل‌ونقل‌ ریلی در دنیا دانست که باعث شد تقاضا برای انواع فرآورده‌های پتروشیمی رشد کند.رشد پروژه‌های ساختمانی و ریلی به‌خصوص در چهار کشور برزیل، روسیه، هند و چین که بزرگ‌ترین‌ کشورهای در حال توسعه دنیا هستند؛ سبب شد شرکت‌های بزرگ تولیدی و کارخانه‌های پتروشیمی به‌خصوص در کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه اقدام به افزایش ظرفیت تولید بکنند تا بتوانند نیاز بازار را پاسخ دهند. ساخت کارخانه‌های پتروشیمی در کشورهای عربستان و امارات در سال‌های اخیر را می‌توان نشان‌دهنده تلاش این کشورها برای بیشتر شدن توان تولید فرآورده‌های پتروشیمی در بازار و افزایش عرضه این محصولات به بازار مصرف دانست.

از طرف دیگر، حجم بالای ذخایر نفت در خاورمیانه و هزینه پایین استخراج و بهره‌برداری از آن سبب شد تا سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های پتروشیمی در این منطقه رشد کند و به دنبال آن بازار این صنعت توسعه یابد. البته نمی‌توان از رشد تولید نفت شیل و افزایش عرضه آن به بازار جهانی هم غفلت کرد زیرا نفت ماده اولیه صنعت پتروشیمی است و هر کشوری که بتواند از این ماده اولیه با قیمت پایین‌تر و البته بدون نیاز به واردات استفاده کند، خواهد توانست موفقیت بیشتری در این بازار به‌دست آورد. کارشناسان داخلی می‌گویند روند بازارهای پتروشیمی جهانی کشور ما را نیز از سه بعد تحت تاثیر خود قرار خواهد داد؛ نخست قیمت‌های داخلی را با توجه به رابطه بین قیمت محصولات جهانی و دلار متاثر کرده و با تغییر روبه‌رو‌ می‌سازد. دومین تاثیر تغییر تراز تجاری و متاثر شدن صادرات محصولات پتروشیمی از کشور است و موضوع سوم تاثیرپذیری بازارهای داخلی از روندهای جهانی است.

رفتار دوگانه پلیمرها با قیمت‌های جدید