شکست رکورد 4 ساله «آتی»

سارا جنگروی: خبر ثبت حجم ۲۱۲ هزارتایی در معاملات آتی سکه طی هفته گذشته یکی از مهم‌ترین خبرهایی بود که این بازار را تحت تاثیر خود قرار داد؛ خبری که خود با افزایش ناگهانی قیمت‌ها در روز سه‌شنبه هفته گذشته همراه شد، به‌طوری که قیمت‌ها در برخی سررسیدها در هفته گذشته حتی تا نزدیکی ۱۰۰ هزار تومان رشد را ثبت کردند، هر‌چند فعالیت‌های قیمتی در دو روز پایانی هفته که به نوعی این افزایش را پس گرفت نشان داد بازار با افزایشی هیجانی روبه‌رو‌ شده است؛ با این حال برآیندهای مختلف نشان‌دهنده این است که در هفته‌های پیش رو حجم معاملات همچنان افزایشی خواهد ماند. معاملات آتی سکه که در حجم خود در هفته منتهی به ۲ دی به نظر می‌رسید یک عقب‌نشینی احتیاطی را از سر گذرانده و حجم ۲۱ هزار و ۱۱۴ تایی را به ثبت رسانده بود در هفته گذشته بازار را با شگفتی روبه‌رو‌ کرد تا حجم معاملات در بازار آتی به رقم ناباورانه ۲۱۲ هزار و ۱۵۴ معامله رسید. اما نکته‌ای که در این میان قابل توجه است، این که ۲۲ درصد از حجم معاملات (۴۶ هزار و ۲۰۷) مربوط به سررسید‌های قبل از شهریور است و ۷۸ درصد از سهم حجم معاملات یکجا به سررسید شهریور ماه ۹۶ این بازار تعلق دارد.در واقع حجم معاملات آتی در هفته گذشته رشد ۱۰ برابری را نسبت به مدت مشابه هفته ماقبل ثبت کرده است که داده بسیار مهمی برای این بازار محسوب می‌شود و بالاترین رکورد را در ۴ سال گذشته و بعد از رشد ناگهانی بهای دلار در کشور که به رشد قیمت سکه آتی منتهی شد ثبت کرد.

پیامد افزایش حجم معاملات

در این راستا سه نکته مهم درخصوص افزایش حجم معاملات در حال شکل‌گیری است: نخست آنکه سفته‌بازها فعالیتشان را در بازار به شدت افزایش داده‌اند، به‌طوری‌که بازار آتی سکه مکان مناسبی برای ورود نقدینگی از طریق فعالیت‌های سفته‌بازی شناسایی شده است.دوم آنکه فعالیت‌های آربیتراژی (شناسایی سود با تغییر سررسیدها در بازار) در این بازار به شدت در حال رشد است، به‌طوری که بازیگران بازار با تغییر فاز معاملاتی از سررسیدهای نزدیک به سررسیدهای دور در حال شناسایی سود بیشتر هستند. موضوع سوم آنکه پیش‌بینی بازیگران بازار از روند حرکتی بازار آتی در سال آینده مثبت است، به خصوص که این پیش‌بینی قابل تعمیم به دوره‌های پس از انتخابات هم هست؛ به عبارتی نگرش فعالان بازار به سودآوری سررسیدهای دور بازار به خصوص سررسید شهریور نگرشی سودآور است و باید دید اصلاح این نگرش در ماه‌های آینده به چه شکلی تغییر خواهد یافت.طلا فعلا در کوتاه‌مدت و میان‌مدت وارد روند صعودی شده است. این افزایش، حداقل می‌تواند تا حدود ۱۳۰۰ دلار اتفاق بیفتد، ولی مادامی که قیمت زیر ۱۳۰۰ دلار است نمی‌توان گفت روند قیمتی طلا در بلند‌مدت مثبت شده است.

از سوی دیگر دلایل افزایش ناگهانی حجم معاملات در بازار آتی سکه و همچنین تعلق ۷۸ درصدی این حجم به دورترین سررسید را می‌توان منوط به دلایل دیگری دانست؛ چنان که در این ارتباط باید گفت به این دلیل که نگاه میان‌مدت و بلند‌مدت طلا، نگاهی صعودی است و همیشه در روندهایی که به نوعی هیجان به بازار غالب شده است، سرمایه‌گذاران نسبت به ماه‌های دورتر علاقه نشان می‌دهند و فعالیت‌های سفته‌بازی، بیشتر در این ماه‌ها رخ می‌دهد، بنابراین حجم معاملات هم بیشتر به آن زمان انتقال پیدا می‌کند. در این بین پرش ناگهانی و ورود بخش عظیمی از حجم معاملات به سررسید شهریور که دورترین سررسید در بازار آتی محسوب می‌شود نشان از نوسان گسترده در ماه‌های آینده خواهد داشت، در این راستا است که بیشتر کارشناسان بر این باورند که دوران نوسانی قیمت‌ها کم کم آغاز شده و در هفته‌های پیش رو حجم معاملات به شدت بالا می‌رود. نگاهی به نمودار قیمتی سررسیدهای مختلف بازار آتی سکه نشان می‌دهد نه تنها قیمت‌ها افزایش را از سر گذرانده‌اند بلکه سررسیدهای مختلف از لحاظ قیمتی از هم فاصله گرفته‌اند که این موضوع را می‌توان باز هم نشان از هیجان و نوسان دانست، در این رابطه پس از گذشت چند روز آتی‌بازان حرفه‌ای بازار شروع به کسب سودهای آربیتراژی ناشی از مابه‌التفاوت قیمتی در میان سررسیدهای مختلف خواهند کرد. در این بین در زمان‌هایی که تفاوت قیمتی بین ماه‌های مختلف غیر‌منطقی می‌شود، پدیده ایمن‌سازی در بازار رخ می‌دهد که پدیده آربیتراژ را در پی خواهد داشت.

به گزارش «دنیای اقتصاد» نگاهی به نمودار قیمتی سکه نقدی و دلار در هفته گذشته نشان می‌دهد نقطه اوج قیمت در این دو بازار در روز سه‌شنبه بوده که این موضوع به تناسب در هفته گذشته روی قیمت و بعد از آن حجم معاملات تاثیر‌گذار شده است. با این حال افزایش قیمت طلای جهانی به اندازه‌ای که سکه در بازار افزایش پیدا کرده نبوده است و قیمت سکه بیشتر متاثر از بازار دلار بوده و حتی می‌توان گفت قیمتی که سکه در بازار نقدی بر اساس آن معامله شده با دلار حدودا ۵ هزار تومان برابری می‌کند و بیش از ۱۰۰ هزار تومان حباب را در خود نهفته دارد. در توضیح این موضوع باید گفت، روند قیمتی سکه نقدی در بازار نشان می‌دهد سکه از چندی قبل وارد حباب مثبت شده و با قیمتی بیش از ارزش واقعی خود به معامله می‌رسد، این در حالی است که طلا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در بازار جهانی افزایش قیمتی همگام با سکه نداشته است. در واقع قیمت سکه نقدی بیشتر از آنکه متاثر از طلای جهانی باشد، متاثر از دلار داخلی است، اما حتی اگر سکه نقدی را با قیمت دلار کنونی محاسبه کنیم باز هم ارزشی فراتر دارد، چنان که در این زمینه باید گفت قیمت سکه با نرخ دلاری بیش از نرخ بازار در حال محاسبه است.

بازار آتی و تسری حباب سکه نقدی

از آنجا که دارایی نقدی پایه محاسبه شده در بازار آتی سکه مبنای قیمتی به نام سکه نقدی بازار دارد، همچنان که این حباب قیمت در بازار سکه نقدی وجود دارد، به بازار آتی هم منتقل شده است.کارشناسان معتقدند قیمت‌هایی که در بازار آتی ثبت شده‌اند قیمت‌هایی هیجانی بوده و در واقع افزایش حجم معاملات هم بر اساس همان سنت همیشگی بازارهای ایران افزایش یافته است که عموما حجم معاملات در شرایط صعودی بیش از شرایط نزولی افزایش می‌یابد و به‌صورت سنتی فعالان بازار ما در زمان صعود قیمتی خریدارترند. اما نکته بسیار مهمی که در بازار آتی اتفاق افتاده آن است که در یک روز در نمادهای آتی حدود ۶ درصد نوسان داشته‌ایم و این نوسان ۶ درصدی قیمت آتی در یک روز می‌تواند ضرری بیشتر از دارایی که معامله‌گر دارد به بازار وارد کند که این ضرر می‌تواند شامل حال کارگزار شود، در واقع در نوساناتی که در روز چهارشنبه نسبت به سه‌شنبه به وجود آمد مشتریان دچار زیان مضاعف شدند. چون معاملات آتی در بورس ما بر مبنای کارگزار و Broker base (کارگزار محور) است، هر ضرر و زیانی که مشتری بیشتر از دارایی‌اش ببیند کارگزار موظف به پذیرش آن است. در این راستا بهتر است مقدار سپرده اولیه از طریق مدیریت آتی بورس کالا قبل از نوسان در حدی تعیین شود که کارگزار از این طریق متضرر نشود.

قیمت طلا و موج‌های صعودی و نزولی

اگر بخواهیم نمودار هفتگی طلا را از آخرین صعودی که داشته به وسیله امواج الیوت موج شماری کنیم باید بگوییم قیمت ۱۹۲۰ دلار پایان «موج ۳» بزرگ بوده و کاهش‌های قیمتی اخیر که پایین‌ترین قیمت ۱۰۴۴ دلار بوده، پایان «موج ۴» است، اگر قیمت طلا به بالای ۱۳۰۵ دلار برود و موفق شود خود را در بالای ۱۳۵۰ دلار تثبیت کند می‌توانیم بگوییم «موج ۴ نزولی» تمام شده و بازار به روند صعودی وارد شده است. در این راستا فرزان سهرابی، تحلیلگر تکنیکال بازار طلا بر این باور است: اگر افزایش طلا در سال ۲۰۱۱ را که بالاترین و تاریخی‌ترین قیمت طلا را در طی این سال به ثبت رساند با ارزش ۱۹۲۰ دلار در نظر بگیریم و فرض کنیم که «موج ۳» بزرگ بود؛ از آن زمان به بعد بود که روند کاهشی آغاز و تا نوامبر ۲۰۱۵ که پایین‌ترین قیمت یعنی ۱۱۴۵ دلار شکل گرفت، در واقع آن قیمت می‌تواند پایان موج ۴ باشد، اگر قیمت طلا بتواند خودش را بالای ۱۳۰۵ دلار تثبیت کند و روند تثبیت را ادامه دهد و بالای ۱۳۵۰ دلار ثابت بماند می‌توانیم بگوییم هدف قیمتی آن ۱۴۸۰ دلار است و شاید تا ۱۵۸۰ دلار هم افزایش پیدا کند که وقتی این اتفاق رخ داد می‌توانیم نتیجه بگیریم که پایان «موج ۵» چه عددی است.