محمود اکبری
معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه

فولاد مبارکه از ابتدای بهره‌برداری تاکنون حدود 90 میلیون تن انواع محصولات فولادی تخت را به بازار عرضه کرده، که از این مقدار حدود 82 درصد در اختیار بازار داخلی و تولیدکنندگان و صنایع پایین‌دستی قرار گرفته است، از این رو همواره تامین نیاز داخلی به‌عنوان رسالت اصلی فولاد مبارکه مورد توجه بوده و در آینده نیز خواهد بود. با این حال نظر به اینکه تامین ضرورت‌های تکنولوژیک و اجرای طرح‌های توسعه فولاد مبارکه در راستای اهداف سند چشم‌انداز و توسعه اشتغال در سطح کشور نیازمند دسترسی به منابع مالی فراوان و اخذ تسهیلات ارزی بدون بهره است، حضور فولادمبارکه در بازارهای صادراتی به عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیربرای این شرکت و حتی صنعت فولادکشور مطرح است.

فولاد مبارکه طی سنوات گذشته از طریق ارز حاصل از صادرات و اعتبار جهانی اخذ‌شده توانسته با تامین منابع مالی خارجی ارزان‌قیمت، ضمن توسعه کیفی و کمی و برآورده‌سازی نیاز صنایع کشور به انواع ورق‌های فولادی، ظرفیت تولید خود را از 2/ 4 میلیون تن، به 2/ 10 میلیون تن افزایش دهد که این امر علاوه‌بر تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی کشور باعث ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود400 هزار نفر شده است. نرخ رشد تولید فولاد مبارکه در منطقه بالاترین نرخ رشد کمی است که با تکیه بر توان داخل و مدیریت صحیح منابع در ایجاد توازن میان عرضه در بازار داخل و صادرات حاصل شده وسبب شده است تا تولید فولاد کشور طی سال‌های اخیر به‌رغم تحریم‌های بین‌المللی و رکود حاکم، به روند رو به رشد خود شتاب بخشیده و در جایگاه چهاردهم جهانی بالاتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته قرار گیرد. اگر مقایسه‌ای بین نرخ هزینه تسهیلات اخذ شده از محل سرمایه‌های خارجی در مقایسه با اخذ تسهیلات از منابع داخلی صورت پذیرد مشخص می‌شود که هزینه‌های توسعه که از محل ارزکالای صادراتی تامین شده، بیش از 20 درصد مقرون به‌صرفه‌تر از اخذ تسهیلات داخلی است، که امکان افزایش ظرفیت تولید فولاد را برای فولاد مبارکه و صنعت کشور ایجاد کرده وگرنه ظرفیت این شرکت هم در همان تناژ اولیه باقی مانده بود. در سال‌های گذشته که رکود شدید حاکم بر بازار داخلی محصولات فولادی کاهش شدید تقاضا را به همراه داشت، شرکت‌های فولادی داخلی که نتوانستند محصولات خود را در بازار جهانی عرضه کنند در استفاده از ظرفیت فعلی نیز دچار مشکلات جدی شده و اغلب مجبور شدند با نیمی از ظرفیت تولید به فعالیت بپردازند و برخی نیز به تعطیلی کامل نزدیک شدند ولی فولاد مبارکه با توجه به توانمندی و قابلیت‌های کیفی، از طریق افزایش عرضه به بازار صادراتی، ضمن جلوگیری از تعطیلی، طرح‌های توسعه خود را بدون وقفه دنبال کرد. هر چند کمبود تقاضا سبب شد فروش فولاد مبارکه نسبت به سال قبل از آن حدود 10 درصد کاهش یابد. بنابراین حضور در بازارهای جهانی لازمه تداوم رشد و بالندگی صنعت فولاد کشور است که با توجه به کثرت بازیگران و شدت رقابت در این بازار، ساز و کارهای خاص خود را می‌طلبد. تا پیش از بحران جهانی فولاد طی یکی دو سال اخیر و سرازیرشدن مازاد عرضه فولاد چین به بازارهای جهانی و دامپینگ صورت گرفته از سوی این کشور، قیمت‌های محصولات صادراتی فولادمبارکه طبق مستندات همواره بیش از قیمت‌های محصولات داخلی، در بازارهای جهانی به فروش رسیده ولی با توجه قیمت شکنی چین در بازار جهانی، فولاد مبارکه مشابه اغلب صادرکنندگان جهانی فولاد در جهت حفظ حضور خود در این بازار مجبور به تبعیت از روند جهانی قیمت شد؛ چرا که در صورت از دست رفتن بازار صادراتی با توجه به رقابت شدید حاکم بر آن ورود مجدد به راحتی قابل حصول نخواهد بود.

با این حال تجربه بالای فولاد مبارکه در امر صادرات و استمرار حضور در این بازار سبب شد تا بتواند محصولات خود را در این بازار با سطح قیمتی بالاتر از چین و سایر رقبای منطقه‌ای نظیر CIS به فروش برساند و هیچ گاه اختلاف قیمت آن با قیمت‌های بازار داخلی فاحش نبوده است. ضمن اینکه اختلاف قیمت فروش داخلی و صادراتی محصولات فولادی در تمامی دنیا امری بدیهی است. به‌طور نمونه چین که بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات جهانی فولاد است ورق‌های صادراتی خود را ارزان‌تر از بازار داخلی به فروش می‌رساند و حتی برای صادرات از جایزه تا 17 درصد هم برخوردار می‌شود و شرکت‌های روسی نیز محصول خود را با بیش از 100 دلار بیشتر از قیمت صادراتی در بازار داخلی خود به فروش می‌رسانند. علاوه‌بر آنکه مقایسه قیمت‌های داخلی با صادراتی به‌دلیل ثبات نرخ ارز طی چند سال گذشته و افزایش هزینه‌های تولید در داخل قیاس مناسبی نیست، هرچند این روزها شرایط کاملا متفاوت و نرخ‌های جهانی با نرخ‌های داخلی نزدیک و بعضا برابر است و در برخی از محصولات هم نرخ جهانی بالاتر از نرخ‌های داخلی است.