عارفه مشایخی: اعلام افزایشی قیمت‌های پایه در بورس کالا کافی بود تا شاهد رشد قیمت بسیاری از محصولات پلیمری در بازار آزاد باشیم؛ هرچند که این افزایش نرخ می‌تواند مقطعی باشد. به نظر می‌رسد بازار پتروشیمی وارد یک فاز افزایشی انتظاری شده یعنی بازار منتظر رشد نرخ‌ها است. بنابراین بسیاری از فروشندگان، قیمت‌های خود را افزایش داده‌اند. این در حالی است که با توجه به ضعف حجم خرید در بازار آزاد و انتظار برای شفافیت بیشتر آینده بازار پلیمرها، بسیاری از خریداران دست نگه داشته و منتظر هستند تا ببینند که آیا در معاملات روز آینده می‌توانند کالاهای خود را از بورس کالا تامین کنند یا نه. همین ویژگی می‌تواند به بازگشت قیمت‌ها کمک کند هرچند که رشد قیمت‌های پایه، خود محرک بزرگی برای افزایش قیمت‌ها بود اگرچه بازار آزاد کشش این رشد نرخ را نداشته است. با توجه به وجود کالا در بازار آزاد همچنین کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی در روزها و هفته‌های اخیر، می‌توان این گونه استناد کرد که این رشد قیمت‌ها حتی به رغم ادامه آن در روزهای پیش رو در هفته جاری، از عقبه بنیادین بزرگی برخوردار نیست؛ اما این هم تمام ماجرا نیست.

معاملات روز جاری در بورس کالا نشان داد که به‌رغم وجود عرضه‌هایی نسبتا مطلوب، باز هم بازار برای خرید شتاب گرفته و حتی التهابی نسبی را ثبت کرد. همین مطلب سیگنال دو‌گانه‌ای را به بازار تزریق می‌کند. یکی آنکه تقاضا در بازار آزاد وجود دارد هرچند که می‌تواند از بستر سفته بازی باشد و دیگری آنکه برخی از فعالان برجسته بازار برای حفظ قیمت‌ها در سطوحی بالا، حاضر هستند التهابی دست ساخته را به بازار تزریق کنند؛ اگرچه در فروش همین کالاها چندان هم موفق نباشند. این موارد نشان می‌دهد که برخی از معامله‌گران در تلاش هستند تا قیمت‌هایی بالا را به بازار تحمیل کنند؛ ولی مشخص نیست که آیا این تلاش مثمر ثمر خواهد بود یا خیر. در هر حال باید نگران بود که آیا قیمت‌های فعلی باز هم افزایش می‌یابد یا همین سطوح کف قیمتی بازار به شمار خواهد رفت. با توجه به تمامی این موارد می‌توان این‌گونه استنباط کرد که بازار پلیمرها خود را برای ثبات نرخ‌ها آماده می‌کند؛ اگرچه خبر چندانی از سمت تقاضا به گوش نمی‌رسد بنابراین بازاری خطرناک برای خریدار و همچنین بازاری خطرناک‌تر برای فروشنده‌ها رقم خواهد خود. ساده‌ترین خروجی این رویکرد را باید در همان ثبات نسبی بازار جست‌وجو کرد. بنابراین باید انتظار داشت تا آرامشی نسبی در بازار حاکم شود.

پیچ بازار در دست ارز

کارشناس بازار محصولات پتروشیمی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص وضعیت کلی بازارهای پتروشیمی گفت: به عقیده من تصمیم بورس کالا مبنی بر تغییر تقاضای سالانه به ماهانه مهم‌ترین‌ عاملی است که بازار را به ثبات رسانده است.دکتر میثم باقری‌کوپایی در ادامه گفت: علاوه بر این طی هفته گذشته قیمت نفت جهت‌گیری منفی را تجربه کرد که به دلیل همبستگی که بین بهای طلای سیاه و مواد شیمیایی است، بالطبع باید قیمت مواد شیمیایی کمتر می‌شد اما این اتفاق نیفتاد و قیمت مواد پتروشیمی روند مثبتی را تجربه کرد.وی در ادامه اظهار کرد: این امر نشان می‌دهد که قیمت‌های جهانی باید با دقت بیشتری بررسی شود و به این ترتیب هر‌چقدر مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان داخلی بتوانند قیمت‌های جهانی را تحلیل کنند، می‌توانند تصمیمات درست و بهتری بگیرند.

این کارشناس بازار درخصوص چشم‌انداز این بازار‌ها گفت: باز‌هم برمی‌گردم به اقدامی که بورس کالا استارت آن را زده به این معنا که با اعلام تقاضای ماهانه، اگر شرکتی تقاضای خود را نخرد، ظرفیت سوخت می‌شود و این امر باعث می‌شود که تولید‌کننده‌ها طی هفته‌های اول نیاز خود را تامین کنند و در هفته آخر کالاها مازاد داشته باشند و وارد سیستم مازاد مچینگ شود. وی در ادامه تصریح کرد: این عملکرد و اتفاق باعث می‌شود تقاضاها واقعی شوند و بازارها به سمت نقطه تعادلی شیفت پیدا کنند و به این ترتیب فاصله قیمتی بین بورس و بازار کم خواهد شد.باقری درخصوص انتخابات آمریکا و اثرات آن بر بازارهای داخلی گفت: به باور من بحث قیمت دلار مهم‌ترین‌ اثری است که انتخابات آمریکا بر همه بازارها گذاشته است. وی می‌گوید: نرخ بهره و بهای دلار در آمریکا دو عامل مهم در تحلیل بازارهای کالایی در همه‌جای دنیا هستند. به باور من بازی‌هایی که با این دو فاکتور می‌شود باعث آن می‌شود که قیمت‌ها در این بازارها دستخوش تغییر شوند. به‌عنوان مثال رویکرد ترامپ قبل از انتخابات نشانگر این بود که بازار سهام افت خواهد کرد و بازارهای کالایی جهت‌گیری مثبتی را در‌‌پیش می‌گیرند اما صحبت‌هایی که بعد از انتخاب شدنش انجام داد، نشانگر تغییراتی در این تصمیم بود و همین امر باعث شد بازار متوقف شود و روندی معکوس و آرام را در پیش بگیرد و در پی این جریان ارزش دلار آمریکا شروع به افزایش کرد. این کارشناس بازار می‌گوید: به نظر من با توجه به عرضه و تقاضاهای موجود بعد از دوره‌ای کوتاه بازارهای کالایی روند رو به رشدی را با شیب ملایمی تجربه کنند. وی درخصوص افزایش بهای ارز داخلی تصریح کرد: بازار ارز کشور ما معمولا با اهرم‌های کنترل‌کننده، کنترل می‌شود و این امر باعث می‌شود که تاثیر زیادی از ارز جهانی نگیرد. باقری می‌گوید: بحثی که در این میان درخصوص ارز وجود دارد این است که بتوانند آن را تک‌نرخی کنند و این مساله‌ای است که بازار را دچار سردرگمی کرده است.

این کارشناس بازار درخصوص قیمت آزاد ارز گفت: برخی کارشناسان قیمت ۳ هزار و ۸۰۰ تومان را به‌عنوان قیمت منطقی ارز آزاد قبول دارند. وی درخصوص افزایش بهای ارز و افزایش صادرات گفت: مطمئنا این مساله وجود دارد که با افزایش بهای ارز صادرات هم افزایش پیدا می‌کند، اما مساله‌ای که به‌وجود می‌آید این است که با این افزایش تورم حاصل می‌شود و مساله دیگر این است که با فرض اینکه شرایط مناسبی هم ایجاد شود، آیا توان و ظرفیت صادرات بیشتر و رقابت‌پذیری با کالاهای مشابه را داریم یا نه.در این بین اما به رغم این تصور که نذورات مردمی در اربعین حسینی با ایجاد شوک به بازار محصولات پتروشیمی می‌تواند جهش دوم را در بازار محصولات پایین دستی به خصوص ظروف یک بار مصرف ایجاد کند اما کارشناسان اینپیا (انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران) معتقدند این اتفاق در سال جاری نیفتاده و بازار این محصولات تقریبا روند باثباتی را طی می‌کند؛ بر‌اساس تحلیل‌های این انجمن، بخش قابل توجهی از مصرف‌کنندگان ظروف یکبارمصرف به پیاده روی اربعین رفته‌اند. در عین حال تولید کنندگان ترکیه‌ای بازار امسال را از دست تولیدکنندگان ظروف یکبارمصرف ایرانی خارج کرده‌اند که به نظر می‌رسد این چالش از نگرانی‌های عمده‌ای بوده که پیش از این نیز کارشناسان اعلام کرده‌اند. متاسفانه به رغم تذکراتی که فعالان صنایع پایین دستی پتروشیمی پیش از این در رابطه با نقش ترکیه در جذب بازارهای مهم ایران داده‌اند اما هیچ اقدام بازدارنده‌ای برای کنترل این وضعیت ایجاد نشده و در نتیجه بازار ظروف یک بار مصرف در اربعین امسال از دست تولیدکنندگان ایرانی گرفته شد. این در حالی است که کشور ما به گفته فعالان این صنعت توانایی تامین بازارهای منطقه را به راحتی با قیمت‌های مناسب دارا هستند. البته طرف عراقی معتقد است کیفیت ظروف یک بار مصرف وارداتی از ترکیه از برخی برندهای وارداتی از ایران بالاتر است. آن‌طور که فعالان این صنعت می‌گویند به‌رغم آنکه تولیدات معتبری برای ظروف یک بار مصرف در داخل کشور وجود دارد اما برخی تولیدات غیراستاندارد ایرانی کار را برای برندهای معتبر نیز سخت کرده است. بر اساس این تحلیل‌ها بالا رفتن قیمت مواد اولیه مصرفی در این صنعت نیز چالش دیگری است که باعث شده توان رقابتی در این صنایع کاهش یابد، این در شرایطی است که خریداران برخلاف روند حرکتی بازار انتظار داشتند قیمت‌ها در بازار کاهش یابد. تحلیل اینپیا همچنین تاکید دارد که سال قبل مشابه این اتفاق افتاده و بنکداران و خریداران محصولات یکبار مصرف انتظار کاهش قیمت‌ها را داشتند با این حال اگرچه در بهمن سال ۹۴، قیمت مواد PP C۳۰S به ۳۱۰۰ تومان رسید، در حالی که قیمت این گرید در حال حاضر ۴۷۰۰ تومان است. انبارش بالای انبارهای بنکداران از مهر ماه امسال محصولاتی با مواد اولیه ٤٢٠٠ تومانی پلی پروپیلن و عرضه پایین مواد اولیه مورد نیاز در بورس که موجب افزایش قیمت آن در بازار آزاد نیز شده است؛ ازجمله ۷۲۴۰ و۱۵۴۰ تبریز که به بروز چالش‌هایی در بخش قیمت و بازار منتهی شده است.

اهرم‌های کمکی برای بازار پتروشیمی