نشست سالانه کارکنان شعب کارگزاری بانک کشاورزی روز پنج‌شنبه ۲۰ آبان ۹۵ در سالن همایش‌های هتل ارم برگزار شد و مدیرعامل بورس کالای ایران نیز در این نشست به تشریح اقدامات بورس کالا در حوزه کشاورزی پرداخت.به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران در این مراسم به توسعه و پیشرفت‌های بخش کشاورزی در بورس کالا طی سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: در بررسی تاریخچه بورس‌های کالایی دنیا به این نکته می‌رسیم که اغلب آنها کار خود را با معاملات محصولات کشاورزی آغاز کردند.وی به سابقه راه‌اندازی بورس کالای کشاورزی در کشور پرداخت و گفت: تاسیس بورس کالای کشاورزی در سال ۸۳ صورت گرفت؛ اما به دلایل مختلف و پس از راه‌اندازی بورس کالا، معاملات کشاورزی از رونق مطلوبی برخوردار نبود، اما خوشبختانه با حمایت‌های وزارت جهاد کشاورزی و عزم جدی دولت درخصوص اصلاح ساختار بازارها، توسعه معاملات کشاورزی در بورس و استفاده از ظرفیت‌های این بازار در دستور کار قرار گرفت. سلطانی‌نژاد ادامه داد: ما برای تشکیل یک بازار قوی به چند مولفه نیاز داریم که یکی از این مولفه‌ها تعداد بازیگران است. در حقیقت بازار زمانی شکل می‌گیرد که بازیگران و اشخاص زیادی اعم از حقیقی و حقوقی وجود داشته باشند و به تبادل کالا یا داد‌و‌ستد بپردازند؛ در این بین همواره واسطه‌گران زیادی در بازار کشاورزی وجود دارد که آنها مشکلاتی را برای بازار و تولیدکنندگان ایجاد می‌کنند.

هدایت واسطه‌ها به بازارهای مالی

به گفته سلطانی‌نژاد، این مثال بارز است که قیمت یک محصول سر زمین کشاورزی با قیمت بازار متفاوت است و بحث واسطه‌گری در کشاورزی بیشتر از محصولات پتروشیمی و فلزات مشهود است؛ بنابراین بورس کالا باید برای به حداقل رساندن این واسطه‌گری نقش بسزایی ایفا کند.وی افزود: در این بین باید توجه کرد واسطه‌ها لزوما انسان‌های بدی نیستند و مشکلات ما با آنها قابل حل است، ابتدا باید ذهنمان را در بازارهای مالی نسبت به سفته بازها تغییر دهیم؛ چرا‌که در بازار مالی ایران متاسفانه اغلب به افرادی که در آن فعالیت می‌کنند سفته‌باز اطلاق می‌شود و همیشه نگاه منفی به آنها بوده و برخی اوقات هم به آنها عنوان دلال اطلاق شده و از بازار حذف شده‌اند. دلال و واسطه‌گر را به‌طور قطع و یقین نمی‌توان از بازارها حذف کرد بلکه باید به سمت بازار مالی هدایت شوند، در حقیقت این افراد که در کشور ما به‌عنوان آدم‌های نابهنجار از آنها یاد می‌شود در کشورهای دیگر دارای جایگاه در بازارهای مالی هستند.مدیر عامل بورس کالای ایران تصریح کرد: واسطه‌ها را باید از بازار واقعی و از طریق بورس به سمت بازار مالی هدایت کنیم. واسطه، صاحب پول و نقدینگی است و برای او فرقی نمی‌کند که الان روی کنجاله سویا معامله می‌کند یا سکه زیرا او دنبال منفعت است.

وی گفت: به این ترتیب باید به این واسطه‌ها برای نقد کردن بازارها و فعالیت در بازارهای مالی خوشامد گفت. در حقیقت این افراد نقش بسزایی در تعیین قیمت‌ها خواهند داشت.وی افزود: نگاهی به بازارهای پیشرفته دنیا نشان می‌دهد که همه به دنبال مکانی برای کشف نرخ هستند؛ چون تولیدات به تنهایی کافی نیست. همچنین استفاده از ابزارهای فیوچرز نیز علاوه بر واسطه‌ها، اهرم تعیین قیمت‌ها در بورس‌های کالایی هستند. به‌عنوان مثال خریدار تنها با ۱۰ درصد وجه می‌تواند در موقعیت خرید آن کالا قرار بگیرد. بنابراین وقتی بحث اهرم در میان باشد گردش مالی نیز افزایش پیدا می‌کند.سلطانی‌نژاد تاکید کرد: واسطه گرها صاحب نقدینگی هستند، بنابراین اگر کانال درستی برای سرمایه‌گذاری آنها طراحی و راه‌اندازی شود این افراد راغب به سرمایه‌گذاری در این مسیر هستند.

تحول بازار کشاورزی با اجرای ماده ٣٣

سلطانی‌نژاد با برشمردن کارکرد بورس‌های کالایی کشاورزی از جمله کشف نرخ، مدیریت ریسک نوسانات قیمت، فرصت سرمایه‌گذاری، تسهیل تجارت فیزیکی، تامین مالی و گسترش بازارها تاکید کرد: پس از ابلاغ ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی مبنی بر خرید و فروش نهاده‌ها و محصولات تولیدی از طریق بورس کالا و جایگزینی مکانیزم قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی، دولت و وزارت جهاد کشاورزی عزم خود را برای استفاده از مکانیزم بازار برای خرید و فروش محصولات کشاورزی جزم کرد.وی در ادامه با اشاره به مزایای اجرای طرح قیمت تضمینی در بورس برای کشاورزان و دولت گفت: با اجرای این طرح کشاورزان به بخش زیادی از پول خود در کمترین زمان دست می‌یابند و بار مالی دولت هم برای پرداخت پول کشاورزان به میزان قابل توجهی کم می‌شود.

سلطانی‌نژاد تاکید کرد: با استفاده از مکانیزم بورس کالا، اطلاعات شفاف در بخش کشاورزی ایجاد خواهد شد و کاملا مشخص می‌شود چه کسی یک محصول را خریداری کرده، چه کسی محصولی را به فروش رسانده و حجمی که در بازار عرضه و تقاضا وارد شده، شفاف می‌شود.وی با بیان اینکه یکی از کارکردهای اساسی بورس کالا فراهم کردن ارتباط میان بخش واقعی اقتصاد و بخش مالی اقتصاد است، خاطر نشان کرد: فراهم کردن زمینه ارتباط میان بخش واقعی اقتصاد و بخش مالی اقتصاد تنها در صورتی محقق می‌شود که کلیه کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم که نوسانات قیمت آنها در کل زندگی مردم اثر‌گذار است در یک مکانیزم با نظارت آگاهانه و بی‌طرف همانند بورس کالا عرضه شود.به گفته سلطانی‌نژاد، در حوزه تنوع فعالیت‌ها نیز توسعه ابزارهای مالی جدید به شدت احساس می‌شد و در این زمینه اقدامات خوبی صورت گرفت و باید ادامه دار باشد تا جایی که به جایگاهی برسیم که ابزارهای مشتقه بورس کالا به‌صورت بین‌المللی کاربرد داشته باشد.

توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی

مدیرعامل بورس کالای ایران عنوان کرد: مهم‌ترین رکنی که در فعالیت‌های بورس کالا مشهود بوده، شفافیت است و مکانیزم مدرن بورس کالا باید با ساختارهای سنتی جایگزین شود که این مهم زمانی محقق می‌شود که علاوه بر خود بورس کالا، ذی نفعان این بورس نیز قدیمی و سنتی فکر نکنند و به مکانیزم‌های جدید اعتقاد داشته باشند.وی تصریح کرد: در حال حاضر بعضا با عدم آشنایی عرضه‌کنندگان و خریداران محصولات از بورس کالا با روندهای مدرن و مکانیزه مواجه هستیم، در اینجا ما نمی‌توانیم سیستم‌های بورس کالا را به فعالان بازار تحمیل کنیم و شرایطی را پیش پای خریداران و فروشندگان کالاها قرار دهیم که آنها با مشکل مواجه شوند؛ در این بین بهترین راه، آسان کردن مراحل مبادلات برای همه است که بدون شک با توسعه ابزارهای مالی در بورس کالا شاهد سهولت روند خرید و فروش محصولات در بخش فیزیکی نیز خواهیم بود.

سلطانی‌نژاد با بیان اینکه در حال حاضر معاملات گواهی سپرده کالایی در محصولاتی مانند جو و ذرت دامی و سکه طلا انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: قرار است معاملات گواهی سپرده کالایی در سایر محصولات نیز توسعه پیدا کند، زیرا تبدیل کالا به گواهی سپرده کالایی برای صادرات و واردات نیز می‌تواند پاسخگو باشد بنابراین، سیاست‌گذاری بورس کالا حرکت به سمت قبض انبار و گواهی سپرده کالایی و تامین مالی برای عرضه‌کنندگان است.وی افزود: در آینده قرار است گواهی سپرده کالایی روی کالاهای پی وی سی و محصولات آهنی راه‌اندازی شود که در این زمینه اقدامات لازم در حال انجام است.

به گفته وی محصولات استراتژیک مثل گندم، جو و ذرت در حال حاضر در بورس کالا عرضه می‌شود و از آنجا این محصولات با حیات ما انسان‌ها در ارتباط هست نیاز به حمایت دارد، اما شکل این حمایت باید چگونه باشد؟ دولت نباید بگذارد محصولات کشاورزی به هدر رود و به استاندارد کالاها بیشتر توجه کند و از همه مهم‌تر آنکه پول کشاورز را به موقع پرداخت کند، البته با قیمت تضمینی بسیاری از مشکلات رفع شده و پول به موقع دست کشاورز می‌رسد و می‌تواند با خیال راحت تری کشت دوم را انجام دهد.سلطانی‌نژاد تاکید کرد: بحث فرهنگ‌سازی آموزش نقش بسزایی در رونق بخش کشاورزی خواهد داشت که این وظیفه بر عهده کارگزاران خواهد بود.وی همچنین از اضافه شدن دو رویکرد جدید به بورس کالا اشاره کرد و افزود: تهاتر و مناقصه نیز بخشی از برنامه‌های بورس کالا است که نقش تابلو مناقصات بسیار مثبت خواهد بود، چرا‌که بورس کالا می‌تواند نقش تاثیرگذاری در ارائه قیمت‌های معقول ایفا کند.او ادامه داد: تاکنون بورس کالا محلی برای مزایدات بوده و اصل کار بورس کالا مزایدات است، اما به تازگی تصمیم گرفته شده تابلو مناقصات نیز در بورس کالا ارائه شود تا بتواند تاثیر خود را در بازار هر چه بیشتر نشان دهد.