سارا جنگروی: بازار آتی سکه در هفته گذشته با کاهش ۵ هزار و ۹۷۷ واحدی حجم مواجه شد تا در رقم ۱۸ هزار و ۸۰۰ واحد پرونده این معاملات بسته شود، این در حالی است که حجم معاملات در هفته منتهی به ۲۹ مهر به رقم ۲۴ هزار و ۷۸۷ واحد رسیده بود. پایین آمدن میزان معاملات در بازار آتی سکه در مقایسه با ارقامی که حتی در تابستان سال جاری تجربه شده نشان می‌دهد بازار به محرک‌هایی نیاز دارد تا بتواند از شرایط نسبتا رکودی کنونی عبور کند. در این راستا بورس کالا تصمیم به کاهش وجه تضمین معاملات گرفته که به نظر می‌رسد این موضوع را باید سیگنال و مشوقی برای بازگشت معامله‌گران به بازار و افزایش پویایی آن تعبیر کرد.

در این راستا ارزش طلای جهانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار بر بازار آتی سکه طی هفته گذشته نموداری صعودی داشت، بررسی‌ها نشان می‌دهند طلای جهانی در هفته گذشته و با شروع بازارهای دنیا با افزایش ۲ دلاری هفته کاری را شروع کرد ولی تا به اینجا و تا لحظه نگارش این گزارش ارزش طلا به رقم ۱۲۶۶ دلار رسیده است؛ رقمی که هفته ما قبل و زمان مشابه را نیز با آن به پایان رسانده بود.

با این حال طلا در بازه طولانی مدت‌تر از هفته قبل و در ماه‌های گذشته روندی نزولی را طی کرده و حتی در این رابطه کارشناسان بر این باورند که این بازار روند نزولی را ادامه خواهد داد، چنانچه در بلند‌مدت دو رخداد مهم و تاثیرگذار انتخابات ایالات متحده آمریکا و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا موسوم به برگزیت سناریوهای متعددی را برای ارزش طلای جهانی رقم خواهد زد.هر چند قیمت طلای جهانی طی هفته گذشته روزهای افزایشی را پشت سر گذاشت، ولی قیمت طلا در هفته‌های قبل‌تر روندهای نزولی را از سر گذرانده است، به‌طوری‌که در مقاطعی با افزایش نسبتا ناچیز قیمت فلز زرد مواجه شده‌ایم ولی روند ثابت، بر کاهش قیمت طلای جهانی استوار بوده است.

بر این مبنا یکی از دلایل کاهش حجم معاملات در بازار آتی را باید کاهش حجم معاملات طلا و کاهش نوسان قیمتی در بازار جهانی دانست، به این معنا که قیمت طلا بعد از کاهش ۷۰ دلاری در هفته‌های اخیر در حال حاضر در دامنه ۲۵ دلاری نوسان داشته است، بنابراین نوسان بازار آتی هم تقریبا با توجه به کاهش رقم نوسان بازار جهانی طلا کاهش رقم پیدا کرده است. کارشناسان بازار بر این باورند افزایش قیمت طلا در هفته گذشته یک افزایش تکنیکالی بوده، در واقع فروشندگان روزهای گذشته با اقدام به خرید باعث افزایش حجم خرید شده‌اند که منجر به افزایش هرچند اندک قیمت طلا در بازارهای جهانی شده است. کارشناسان تکنیکال بر این باورند طلا در کوتاه‌مدت و در روزهای آینده می‌تواند حتی تا ۱۲۵۵ دلار نیز کاهش پیدا کند.

بر این مبنا زمانی که فروشندگان ابتدای نزول، اقدام به فروش کرده‌اند، چه فروشندگانی که از قبل خریداری کرده بودند و چه فروشندگانی که تازه وارد موقعیت فروش شده بودند بعد از آن و زمانی که قیمت به پایین‌ترین سطح رسید به‌صورت اتوماتیک شروع به گرفتن سود یا بستن موقعیت کردند. از سویی طی روزهای گذشته باند نوسان بازار آتی نیز کاهش پیدا کرد و کوچک شد، ولی به این دلیل که بازار جهانی طلا در برهه‌ای مجددا با افزایش ۲۵ دلاری مواجه شد، بازار سکه نیز بیشتر از آن افزایش پیدا کرد، دلیل این موضوع را باید در این دانست که در این برهه در بازار، قیمت دلار افزایش پیدا کرد و این افزایش از سمت بازار دلار به افزایش اندک بازار طلا کمک کرد و موجب افزایش بیشتر قیمت سکه شد.

کاهش وجه تضمین قراردادهای آتی

در این میان هفته گذشته خبری مبنی بر کاهش وجه تضمین اولیه قراردادها در بازار آتی سکه منتشر شد که بر این مبنا و طبق این مصوبه هیات پذیرش بورس کالای ایران رقم یک میلیون و ۱۵۰ هزار تومان را به‌عنوان وجه تضمین اولیه مصوب کرد. در این میان طرح یک سوال مهم است و آن اینکه نرخ وجه سپرده اولیه در معاملات بازارهای ایران چقدر و این میزان در بازارهای جهانی چه رقمی دارد؟ در این راستا باید گفت ساختار بورس‌های جهان نشان‌دهنده این است که این رقم در دنیا حدود ۶ درصد و در ایران ۱۰ درصد است.

حال، چرایی کاهش سپرده اولیه در همه جای دنیا به این دلیل است که مکانیزم‌های معاملاتی به دلیل پیشرفته بودن سطح بازار، به قدری توسعه یافته است که با وجود افزایش یا کاهش هیجانی بازار، مدیریت بازارها این توانایی را دارند که در زمان‌هایی که سپرده اولیه مشتری به رقم صفر می‌رسد مشتری متحمل ضرر صددرصدی نشود.

در این راستا یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که بازار آتی با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بالا بودن وجه سپرده اولیه است، سپرده اولیه در کشور ما به دلیل نداشتن سیستم‌های معاملاتی پیشرفته و نداشتن بازار سازها برای ایمن کردن معاملات و بازار رقمی بیش از رقم معمول در بازارهای جهانی را دارد. در این راستا باید گفت: در نظر گرفتن میزان ۱۱۰ درصدی وجه تضمین از زمانی اتفاق افتاد که قیمت سکه در نوسانات هیجانی و معروف سال ۹۱ با افزایش غیرقابل پیش بینی مواجه شد که این موضوع باعث ضرر مشتریان شد، در واقع این ضرر بیشتر از آن مقدار دارایی و سپرده اولیه مشتریان بود و باعث شد کارگزاران روند دیگری را تعریف کنند.

در این راستا بود که سازمان بورس با هدف اور لوز نشدن کارگزاران (زیان مجدد) و به این دلیل که مشتری‌ها بیشتر از آن وجه اولیه‌ای که در بازار وارد کرده‌اند، متضرر نشوند و به دلیل کاهش ریسک کارگزاران اقدام به افزایش سپرده اولیه کرد. این در حالی است که کاهش وجه تضمین باعث افزایش روان‌سازی در بازار می‌شود، در واقع باعث افزایش حجم معاملات می‌شود، اما به چه صورت؟ در واقع این موضوع به افزایش قدرت خرید معامله‌گران کمک خواهد کرد.

کاهش مشارکت فعالان بازار آتی

هفته گذشته تعداد فروشندگان و خریداران در بازار آتی سکه به ترتیب به رقم ۱۵۸۴ و ۱۵۸۹ رسید، ارقامی که نسبت به هفته منتهی به ۲۹ مهر با کاهش ۳۱۸ و ۲۴۰ واحد کاهش مواجه شدند.اگرچه کارشناسان تکنیکال بازار طلا بر این باورند که تعداد خریداران و فروشندگان در بازار آتی سکه را نمی‌توان ملاک مناسبی برای بررسی روند کلی حجم معاملات قرار داد، به این دلیل که مبنای معاملات در این بازار به وضوح مشخص نیست و معامله‌گران در این بازار با استراتژی‌های مختلفی معامله می‌کنند و عموما هم سوداگر نیستند؛ بنابراین نمی‌توان از تعداد خریداران و فروشندگان به این نتیجه رسید که بازار صعودی یا نزولی است، اما در مقابل گروهی معتقدند کاهش تعداد معامله‌گران در این بازار از کاهش استقبال آنها به قیمت‌ها حکایت دارد. به عقیده آنها تغییر مسیر معاملات از سررسیدهای نزدیک به سررسیدهای دور، خروج از دایره بازی و احتیاط بیشتر برای ایجاد موقعیت‌های خرید نشان می‌دهد معامله‌گران دست به عصاتر در حال گذار از شرایط کنونی هستند.

تزریق محرک جدید به بازار‌آتی

تزریق محرک جدید به بازار‌آتی