بیم و امیدهای قیمتی در فولاد

محمدحسین بابالو: رشد آرام قیمت‌های جهانی فولاد باعث شده تا نگاه‌های بازار داخلی نیز به نوسانات پیش روی بازارهای جهانی دوخته شود. حال با توجه به افزایش قیمت تمام‌شده فولاد در اقصی نقاط جهان، ساده‌ترین راه برای ترسیم دورنمای قیمت‌ها، بررسی بهای تمام شده این کالا است تا حداقل جهت نوسان کف قیمتی این کالا را تشخیص دهیم. به نظر می‌رسد رشد بهای تمام شده فولاد باز هم ادامه یابد یعنی بیم و امید از افزایش بیشتر قیمت‌های جهانی این کالا هم بجا و هم جدی است. البته در شرایط فعلی به دلیل توجه به مدیریت طرف عرضه در بازار فولاد، اهمیت بازارهای جهانی برای قیمت‌گذاری‌های داخلی ( با فرض احتمال اعمال تعرفه) افزایش یافته است.

رشد قیمت فولاد در بازارهای جهانی رخدادی است که در روزهای اخیر بر سر زبان‌ها افتاده و ممکن است این روند افزایشی باز هم ادامه یابد. دلیل اصلی این افزایش قیمت را باید در رشد قیمت تمام شده فولاد در اقصی نقاط جهان دانست که به دلیل افزایش محسوس قیمت زغال‌سنگ و تقویت بهای سنگ‌آهن و همچنین رشد قیمت نفت خام و متعاقب آن افزایش هزینه حمل و نقل دریایی رخ داده است. از سوی دیگر در بازار داخلی چین نیز شاهد خودنمایی خوش‌بینی نسبت به آینده بازار فولاد در این کشور هستیم که سفته بازی‌ها را در این بازار مهم در جهان افزایش داده است. به تجربه ثابت شده است که با آغاز روزهای سرد سال و پایان یافتن زمان بارش باران‌های موسمی مخصوصا در شمال و شرق چین، تقاضا برای فولاد افزایش می‌یابد که همین خوش‌بینی باعث تقویت قیمت‌ها در این منطقه شده است.

این در حالی است که هنوز بهای سنگ‌آهن رشد چندانی نداشته و اگر این افزایش نرخ، باز هم ادامه یابد، شاید قیمت تمام شده فولاد رشد بیشتری را تجربه کند. باز هم نگاهی به تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که تاثیرگذاری بهای زغال‌سنگ و تقویت قیمت سنگ‌آهن و قراضه فولادی، به تنهایی برای افزایش قیمت‌های فولاد کافی خواهد بود همان گونه که در سال ۲۰۱۱ شاهد این اتفاق بودیم و به سرعت پس از بحران جهانی اقتصاد در سال‌های ۲۰۰۸ و پس از آن، همزمان با کاهش حجم تولید، بهای این کالا رشد شتابانی را تجربه کرد. تجمیع موارد فوق در کنار تجربیات پیشین این احتمال را تقویت می‌کند که رشد آرام فولاد در بازارهای جهانی ادامه یافته همچنین ممکن است که شتاب رشد قیمت‌ها چند برابر شود.

درخصوص تولید فولاد خام در چین نیز شاهد بودیم که این حجم در ۸ ماه نخست سال جاری با ۱/ ۰ درصد کاهش به نسبت سال قبل از آن رو به رو شده و در نهایت ۳/ ۵۳۶ میلیون تن را به ثبت رسانده است. این کاهش حجم تولید برای کشوری همچون چین نکته مهمی به شمار می‌آید زیرا دولت این کشور در کنار ایجاد ظرفیت‌های جدید و مدرن تولید فولاد، میل گسترده‌ای به کاهش ظرفیت‌های تولید قبلی از خود نشان نمی‌دهد. این عقب نشینی تولید در وضعیتی که انتظار رشد مجدد تقاضا وجود دارد نکته‌ای است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت. با توجه به موارد فوق و تاثیرگذاری قیمت تمام شده فولاد بر این بازار مهم با محوریت چین، بررسی بازار سنگ‌آهن در کنار رشد قیمت زغال‌سنگ، شاید بتواند واقعیت‌های این بازار را بیش از پیش شفاف کند.

در بازار چین به‌عنوان بزرگ ترین مصرف‌کننده سنگ‌آهن در جهان شاهد هستیم که پس از کاهش قیمت‌ها در کنار کیفیت پایین‌تر تولیدات داخلی سنگ‌آهن در این کشور، رشد تقاضای وارداتی این کالا افزایش یافت تا جایی که در سال میلادی جاری و به دلیل تقویت تقاضای وارداتی چین، شاهد رشد ۳/ ۹ درصدی واردات این کالا تنها در ۸ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۶ بودیم که به رقم کم‌سابقه ۶۵/ ۶۶۹ میلیون تن بالغ شد. از سوی دیگر هرچند که هنوز آمارهای وارداتی ماه سپتامبر ( ماه گذشته میلادی) مخابره نشده، ولی باز هم برآوردها از ادامه رشد واردات سنگ‌آهن به این کشور حکایت می‌کند.

حال با توجه به افزایش قیمت نفت و رشد بهای تمام شده سنگ‌آهن تحویلی به این بازار، انتظار رشد بیشتر قیمت‌ها دور از ذهن نخواهد بود هرچند که از هم‌اکنون نیز این روند افزایشی آغاز شده است. در آخرین معاملات سنگ‌آهن در پایان هفته گذشته شاهد بودیم که بهای این کالا به ۵۵.۵۰ دلار رسید هرچند که هنوز از اوج قیمتی ماه‌های اخیر یعنی ۲۳ آگوست با قیمت ۶۱ دلار و ۶۰ سنت، رقمی نزدیک به ۲/ ۱۹ درصد کمتر است. این موارد در کنار بهبود آرام بازار فولاد در چین امکان رشد بیشتر قیمت سنگ‌آهن را پدید آورده که در کنار بالابودن محسوس بهای زغال‌سنگ، رشد بیشتری را برای قیمت‌های تمام شده فولاد ترسیم خواهد کرد.

در نهایت باید به این نکته نیز اشاره داشت که حجم تولید داخلی سنگ‌آهن چین به شدت کاهش یافته و با توجه به ویژگی‌های فنی معدنکاری مخصوصا با عیار پایین تر و باطله‌برداری بیشتری در کنار افزایش قیمت نفت، عرضه سنگ‌آهن داخلی چین به زمان بیشتری برای ورود به بازار نیاز دارد. درخصوص زغال‌سنگ وضعیت وخیم‌تری را شاهد هستیم. همان‌گونه که در گذشته نیز به آن اشاره شد، به دلیل مشکلات زیست محیطی استفاده از زغال‌سنگ در حال محدودشدن است ولی طبق رسم مرسوم، اولین تاثیر غالبا بر حجم تولید زغال خودنمایی می‌کند.

البته این بار آمارهای رسمی دولتی نیز چنین نکته‌ای را اثبات می‌کند. در ماه آگوست حجم تولید زغال‌سنگ چین با ۱۱ درصد کاهش به ۲۷۸ میلیون تن رسیده که باعث شد تا حجم تولید ۸ ماه ابتدایی سال میلادی جاری با ۲/ ۱۰ درصد کاهش به ۱۷/ ۲ میلیارد تن برسد. در برنامه‌های دولتی چین شاهد هستیم که حجم استخراج زغال‌سنگ، باید ۱۵۰ میلیون تن کاهش یابد که تاکنون ۶۰ درصد از این هدف‌گذاری محقق شده است. با توجه به همین مطلب مهم باید احتمال ادامه رشد قیمت زغال‌سنگ را مد نظر قرار داد هرچند که حفظ سطوح قیمتی فعلی نیز خود به منزله موفقیتی بزرگ به شمار می‌آید. در بازار داخلی چین قیمت‌ها از کف قیمتی ماه‌های اخیر یعنی ۳۷۰ یوآن در هر تن، هم‌اکنون به ۵۱۵ یوآن رسیده است که جهشی مهم به شمار می‌آید.

این در حالی است که هنوز هم بسیاری از معادن زغال‌سنگ در چین با هزینه‌هایی بالاتر از قیمت‌های فعلی تولید می‌شود و تولید آنها غیراقتصادی بوده و به قیمت‌های بالاتری نیاز دارند. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که با کاهش قیمت زغال‌سنگ در ماه‌های اخیر، حجم تولید داخلی کاهش و حجم واردات به چین افزایش یافته بود تا جایی که در ۸ ماهه نخست سال جاری شاهد رشد ۴/ ۱۲ درصدی زغال‌سنگ وارداتی به این کشور بوده ایم که به کاهش حجم تولید دامن زد. در هر حال افزایش مجدد حجم استخراج در معادن غالبا زیرزمینی زغال‌سنگ در چین، بسیار سخت تر از معادن روباز سنگ‌آهن این کشور بوده بنابراین نمی‌توان به این زودی‌ها به افزایش حجم تولید داخلی زغال‌سنگ امیدوار بود.