آماده‌باش «شورا» به پتروشیمی‌ها

عارفه مشایخی: طی هفته‌های اخیر بازار محصولات پتروشیمی از آرامش نسبی برخوردار بود و هست و به سمت متعادل شدن جهت گرفته، البته نکته قابل توجه این است که عرضه‌ها از جذابیت آنچنانی برخوردار نبودند. این در حالی است که بررسی بازارهای داخلی نشانگر آن است که قیمت‌ها میل به افزایش دارند و جهت‌گیری مثبت قیمتی را اساس کار خود قرار داده‌اند.

در این میان در آستانه نزدیکی به ماه محرم و نزدیک شدن به فصل سرما هستیم که این دو مورد را باید مهم‌ترین رخدادهای آتی در بازار محصولات پتروشیمی به خصوص پلیمرها به شمار آورد. به این دلیل که اولا در بازار داخلی کشورمان اوج رشد تقاضای محصولات همچون ظروف یکبار مصرف نگهداری غذا، لیوان‌های یکبار مصرف آب آشامیدنی و سفره‌های یکبار مصرف، مربوط به ۱۰ روز ابتدایی ماه محرم بوده که با نزدیکی به عاشورا و تاسوعا به اوج خود می‌رسد. اگرچه در ایام اربعین نیز باز هم اثراتی از این رشد تقاضا دیده می‌شود. موضوع دوم اینکه در عراق اوج تقاضای مصرف مربوط به ایام اربعین است که با یک فاصله زمانی خودنمایی می‌کند. با توجه به اینکه بخش بزرگی از ظروف یکبار مصرف عراق از بازار ایران تامین می‌شود، باید گفت در مدت پیش‌رو با اوج تقاضا در محصولات پلیمری روبه‌رو‌ هستیم.

از سوی دیگر با آغاز روزهای سرد سال مصرف نایلون‌های ضخیم و عریض (تولید شده از پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم) به مقصد عراق و مناطق مرزی نیز افزایش می‌یابد؛ هرچند این کالا در کنار برخی دیگر از اقلام مشابه برای مصرف در گلخانه‌های کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به موارد فوق نوسانات در این بازارها در روزهای اخیر تا حدودی منطقی بوده اگر چه با توجه به رشد واردات برخی از این مواد اولیه و همچنین تنوع تولیدکنندگان، شرایط کلی به نسبت سال‌های قبل، وضعیت بهتری داشته است. از سوی دیگر رشد حجم تقاضای گریدهای پلی‌اتیلنی سبک فیلم در بورس کالا نیز افزایش یافته که این روند کلی در هفته‌های اخیر، می‌تواند تاثیرگذاری رشد تقاضای محصولات نهایی بر بازار مواد اولیه تلقی شود. در این میان شنیده‌ها حکایت از آن دارد که هم‌اکنون نیز تقاضای نایلون‌های ضخیم به مقاصد صادراتی افزایش یافته است.

در این بین با توجه به تابلوی اعلامیه بورس پی‌وی‌سی‌ها هنوز هم از تب و تاب نیفتاده است. روز سه‌شنبه ۸ هزار و ۵۵۰ تن محصولات پلیمری در بورس کالا معامله شد که در مقایسه با هفته گذشته کاهشی هزار تنی را تجربه کرد. این در حالی است که عرضه برای این روز ۸ هزار و ۸۵۲ تن گزارش شده است و این شاخص هم کاهشی هزار تنی را نسبت به هفته قبل داشته است. نکته قابل توجه این است که تقاضای اعلام شده کاهشی ۴هزار تنی را تجربه کرده و به رقم ۱۴ هزار و ۵۵۴ تن رسیده است و این موضوع بیانگر دو واقعیت است. ۱) عرضه‌های هفته‌های پیش وارد بازارها شده و التهاب این کالا را خوابانده ۲) دور نمای مثبت بازارها باعث شده نقش واسطه‌گر‌ها و دلالان بیش از پیش کمرنگ شود. از دیگر کالاهای پر‌نوسان می‌توان به پلی پروپلین نساجی HP۵۱۰L اشاره کرد که با تقاضایی ۱۸ هزار و ۳۲۶ تنی در مقابل عرضه ۹۹۰ تنی قرار گرفت و در نهایت با اختلاف قیمتی ۳۰۰ تومانی با قیمت نهایی ۸ هزار و ۴۷۰ تومان معامله شد. این کالا به ذات کالای پرالتهابی است و علت این امر هم آن است که مواد اولیه تولید گونی محسوب می‌شود و به علت ارزان بودن تاسیس واحدهای گونی‌بافی نسبت به سایر واحدهای صنعتی، ظرفیت تولید‌کننده‌های کشور بیش از حد معمول است و در پی این علت تقاضا این محصول زیاد است. در طرف دیگر در اواخر فصل برداشت قرار داریم و به گونی بیشتری برای مصارف داخلی و صادرات نیازمندیم که این عامل هم می‌تواند از جمله علل افزایش این کالا باشد. در این بین پلی‌پروپیلن شیمیایی EP۵۴۸R نیز با تقاضای مناسبی روبه‌رو‌ بود ( تقاضا: ۱۲ هزار و ۷۳۸تن،‌ عرضه ۳۳۰ تن) که در نهایت با قیمت نهایی در حدود ۴ هزار و ۱۰۰ تومان کار خود را به پایان رساند. این محصول در تولید ظروف پلاستیکی کاربرد دارد و همانطور که قبل‌تر به آن اشاره شد با رسیدن به ماه محرم و استفاده بیشتر از این ظروف چنین تقاضایی طبیعی است و انتظار می‌رود طی هفته‌های جاری معاملات این کالا تعدیل یابد.

پتروشیمی‌ها ماندگار شدند

روز دوشنبه بالاخره شورای رقابت با انتشار دستورالعملی خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا را منتفی اعلام کرد. بر این اساس به‌رغم آنکه تولیدکنندگان بالادستی صنعت پتروشیمی علاقه‌ای به این دستورالعمل از خود نشان ندادند رئیس شورای رقابت درخصوص رای این شورا که به‌تازگی در رابطه با تنظیم بازار محصولات پتروشیمی با تمرکز در بورس کالا صادر شده است، گفت که حدود سه ماه پیش که بحث خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا مطرح شد، شورای رقابت به این موضوع ورود کرد و به مرکز ملی رقابت ماموریت داد تا با تشکیل کارگروهی تخصصی این بحث را با جدیت پیگیری کند. در این باره رضا شیوا در گفت‌وگو با «ایسنا» با بیان اینکه بر اساس بررسی‌های به عمل‌آمده بسیاری از تولیدات صنعت پتروشیمی انحصاری بوده و تکلیف این بازار با شورای رقابت است، افزود: کارگروهی متشکل از نمایندگان صنایع بالادستی و پایین دستی پتروشیمی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، بورس کالای ایران و نمایندگان شورای رقابت در مرکز ملی رقابت تشکیل شد و موضوع خروج معاملات پتروشیمی از بورس کالا به‌طور تخصصی در چند جلسه مورد بررسی قرار گرفت. وی با بیان اینکه مشکلات و پاسخ‌های دهگانه معاملات بورس کالا در این جلسات مطرح شد، گفت: بورس کالا متعهد شده که به زودی دیگر هیچ یک از موانع مطرح شده وجود خارجی نخواهند داشت و پتروشیمی‌ها و صنایع پایین دستی می‌توانند با سهولت به انجام معامله در فضای شفاف بورس کالا بپردازند.

رئیس شورای رقابت با تاکید بر لزوم شفافیت و رصد دائمی معاملات محصولات پتروشیمی، گفت: بورس کالا، تمام خصوصیات یک بازار شفاف و رقابتی را دارا است و با مصوبه اخیر شورای رقابت و همچنین تشکیل کارگروهی برای رصد معاملات پتروشیمی‌ها، مشکلی در معاملات این محصولات باقی نمی‌ماند. به گفته وی، در دستورالعمل شورای رقابت نحوه معاملات و محاسبه قیمت پایه محصولات نیز آمده و به منظور اجرای درست بندهای این دستورالعمل، کارگروه مذکور بر روند معاملات بورس کالا نظارت خواهد کرد. شیوا در پاسخ به این پرسش که اگر پتروشیمی‌ها براساس مصوبه شورای رقابت، محصولاتشان را در بورس کالا عرضه نکنند یا بخشی از آن را راهی بازار آزاد کنند چه برخوردی با آنها خواهد شد، گفت: شورای رقابت یک نهاد فراقوه‌ای اقتصادی و قضایی بوده و صدور رای توسط شورای رقابت لازم‌الاجرا است؛ به این ترتیب اگر شرکتی براساس دستورالعمل این شورا عمل نکند، پرونده‌اش بررسی شده و حکم آن شرکت در خود شورا صادر خواهد شد. البته باید بر این موضوع تاکید کنم که تصمیمات گرفته‌شده به نفع صنعت پتروشیمی و منافع ملی است؛ اما اگر شرکتی به هر دلیلی از مصوبه شورای رقابت پیروی نکند، روزگار سختی در انتظار آن شرکت خواهد بود. رئیس شورای رقابت در پایان درخصوص بحث خوراک پتروشیمی گفت: در مصوبه شورای رقابت به حوزه خوراک پتروشیمی‌ها ورود نشده و روند معاملات خوراک پتروشیمی‌ها بین مجتمع‌ها همانند سابق است به این ترتیب اتفاق جدیدی در این حوزه نیفتاده است.