مدیرعامل بورس کالا با اعلام اینکه توسعه گواهی سپرده کالایی در دستور کار قرار گرفته است، گفت:‏ بورس کالا به هیچ عنوان به‌دنبال کاهش قیمت‌ها نیست بلکه به‌دنبال این است که قیمت‌ها واقعی باشد.حامد سلطانی‌نژاد در گفت‌وگو با «ایبِنا»، درباره برنامه‌های توسعه‌ای بورس کالا افزود: حرکت به سمت گواهی سپرده کالایی در دستور کارمان قرار دارد، به جای اینکه کالا مورد معامله قرار گیرد، سند کالا مورد معامله قرار می‌گیرد و کالا در انبار ذخیره می‌شود. این امر کمک می‌کند به اینکه هزینه حمل‌ونقل کاهش پیدا کند.مدیرعامل بورس کالا هزینه حمل را یکی از مولفه‌های اساسی در قیمت تمام شده کالا تاجایی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد دانست و تصریح کرد: معاملات ثانویه‌ای که روی کالا صورت می‌گیرد با جابه‌جایی کالا همراه است و این باعث می‌شود که قیمت کالا افزایش پیدا کند، اما با گواهی سپرده این هزینه‌ها به حداقل می‌رسد و استاندارد کالاهایی که در این قالب معامله می‌شود نیز دقیقا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: به‌عنوان نمونه درباره سکه بهار آزادی ممکن است این دغدغه وجود داشته باشد که آیا سکه بهار آزادی که دریافت می‌شود اصالت دارد یا خیر؟ اما در طرح گواهی سپرده کالایی این اطمینان برای خریدار حاصل می‌شود. در مورد کالاهای قیمتی مثل طلا و سکه امنیت و همچنین جابه‌جایی بحث مهمی است. کالاهایی مثل سکه و شمش طلا به‌دلیل اینکه همبستگی منفی با بازارهای مالی جهانی دارد، می‌تواند یک ابزار مناسب برای پرتفوسازی باشد؛ درحالی‌که وقتی تبدیل به گواهی سپرده بانکی نشده بود بسیاری از سرمایه‌گذاران نمی‌توانستند از آن به‌عنوان یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند، اما در حال حاضر این امکان فراهم شده است و بسیاری از سبدهای سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به اینکه ترکیبی از سهام و اوراق بهادار و سکه را در دستور کار داشته باشند تمایل پیدا کرده‌اند و در پرتفوی خود نگهداری می‌کنند تا ریسک‌های خود را متعادل و حداقل ریسک را تجربه کنند.

سلطانی‌نژاد با ذکر این مطلب که در حوزه گواهی سپرده می‌توان کارکردهای مختلفی را ایجاد کرد، افزود: با توسعه گواهی سپرده می‌توان صندوق‌های کالایی را تشکیل داد که همان صندوق‌های خرید و فروش کالا مبتنی بر اوراق است. در بورس‌های کالایی یک بازار نقدی روی کالاها شکل می‌گیرد که می‌توان از معاملات سلف یا فوروارد که در معاملات جهانی مورد ملاحظه است استفاده کرد، اما در قرارداد سلف باید کل پول را همان موقع پرداخت کرد و ممکن است نقدینگی وجود نداشته باشد که از قراردادهای آتی استفاده می‌کنند و خود را در مقابل افزایش قیمت و عدم تامین کالا پوشش می‌دهند. زیرا در قرارداد آتی کل پول پرداخت نمی‌شود، پولی که پرداخت می‌شود درصدی از کل پول است.

قراردادهای آتی توسعه می‌یابد

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال در قراردادهای آتی سکه ۱۰ درصد از کل پول پرداخت می‌شود و این نشان‌دهنده این است که ما به‌عنوان تولیدکننده پایین دستی می‌خواهیم خریدمان را از بورس کالا انجام دهیم و نیاز به پرداخت کل پول نداریم، بنابراین به سمت توسعه قراردادهای آتی خواهیم رفت. همچنین به دنبال این هستیم که معاملات یکسری از محصولات اثرگذار در زندگی مان مانند ذرت را در این بازار توسعه دهیم. ذرت و جو دامی روی قیمت مرغ و گوشت دامی اثرگذار است. افزایش قیمت این محصولات باید حساب شده و برمبنای بازار باشد نه بر مبنای فعالیت‌های سوداگرانه برخی اشخاص که این موضوع در بورس کالای ایران قابل مدیریت است. وی اضافه کرد: در قراردادهای آتی با وجود اینکه کالا در آینده تحویل می‌شود، اما یک بخشی از پول پرداخت می‌شود، وقتی بازیگران این بازار زیاد شوند، عرضه و تقاضا هم یک شکل نامحدودی به خود می‌گیرد و قیمت‌ها به راحتی می‌تواند تنظیم شود، این قیمت‌ها عادلانه و برای هر دو طرف معامله منطقی است. ما در صدد هستیم که واسطه‌ها و تجار را از بازار واقعی و خرید و فروش خود کالاها به سمت این بازار مشتقه (مبتنی بر کاغذ) و مبادلات اسناد کاغذ هدایت کنیم. در این بازار به‌دلیل اینکه افراد بخشی از پول کالا را می‌پردازند می‌توانند در موقعیت‌های مختلف قیمت‌های مختلفی را مورد معامله قرار دهند و یک بازار سفته‌بازانه روی اوراق مبتنی بر کاغذ شکل می‌گیرد و دیگر کسی سراغ کالا نمی‌رود و از بازار مالی کسب منفعت می‌شود.

طراحی اوراق آتی روی پی وی سی

مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: زمانی که از معاملات مشتقه و مبتنی بر کاغذ و اوراق بهادار برای کالاها استفاده می‌کنیم، فعالیت فعالان مالی هم تسریع می‌شود. مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری که تا دیروز نمی‌توانستند پی وی سی بخرند ولی اوراق پی وی سی را می‌توانند خریداری کنند، تصور می‌کنم که امسال بتوانیم اوراق آتی را حداقل روی پی وی سی داشته باشیم. همچنین روی ذرت در این بحث هم کار می‌شود.وی درباره راه‌اندازی تابلوی آنلاین برای معاملات محصولات فولادی و آنلاین شدن قیمت‌ها برای فروشندگان و معامله گران بازار آهن گفت:‏ قبل از اینکه این تابلو نصب شود، ما نیازمندیم که خود فعالان بازار آهن در قیمت‌ها مشارکت کنند. با اتحادیه آهن در این باره به توافقاتی رسیدیم و آن این است که کسانی که به‌عنوان تاجر آهن در بازار آهن شناخته می‌شوند و مجوزهای لازم را از اتحادیه آهن دارند، از بورس کالا کد بگیرند. تا پیش از این به اشخاص حقوقی کد ارائه می‌شد، اما بسیاری از این افراد اشخاص حقیقی هستند که در بازار شادآباد و بازارهای مختلف آهن فعالیت دارند، در بازار آهن کارگزاران می‌توانند مستقر شوند و معاملات را مدیریت کنند. سلطانی‌نژاد ادامه داد:‏ اتفاق دیگر این است که وقتی کارگزاران در آنجا مستقر شوند تابلو هم با آنها خواهد رفت و می‌توانند تالارهایی را تجهیز کنند و در این تالارها تابلوهایی را نصب کنند تا افراد بتوانند قیمت‌ها را ملاحظه کنند.

وی درباره تعیین قیمت ذرت در بورس کالا و برخی ادعاها مبنی بر پایین نگه داشتن قیمت برخی از محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران، عنوان کرد:‏ قیمت هر چقدر بالا برود، پول بیشتری به کشاورز پرداخت می‌شود. باید مثال‌های عینی درباره این ادعا زد، در مورد ذرت خوزستان اتفاقی که افتاد این بود که دولت قیمت را ۹۶۰ تومان تعیین کرد، این در حالی است که قیمت‌های جهانی حدود ۵۰۰ تا ۵۵۰ تومان بود، در بورس کالا قیمت بالای ۶۰۰ تومان مورد مبادله قرار گرفت. دولت مابه التفاوت قیمت را در وجه کشاورزان پرداخت کرد. یعنی قیمت‌های بورس تابعی از قیمت‌های جهانی است تا اگر کسی بخواهد ذرت را وارد کند، محاسبه کند که چقدر می‌ارزد؟

به‌دنبال ایجاد قیمت رقابتی با قیمت وارداتی هستیم

مدیرعامل بورس کالای ایران تصریح کرد: اگر بورس کالا به این موضوع توجه نکند، عده‌ای از افراد این‌گونه محصولات را از خارج از کشور وارد می‌کنند و بر این اساس کسی که متضرر می‌شود، کشاورز است. بورس کالا به دنبال این نیست که قیمت را کاهش بدهد، بلکه به دنبال این است که قیمت رقابتی با قیمت وارداتی ایجاد کند. اگر قیمت وارداتی کمتر از قیمت تولیدی داخل باشد، ترجیح بر این است که واردات انجام شود، در این صورت محصول کشاورز روی دستش می‌ماند، بنابراین تعادل بخشی به قیمت‌ها کار سختی است.