لزوم انجام معاملات پتروشیمی در فضایی شفاف

تجربیات نشان داده است معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا مزایای زیادی به نسبت معاملات در بازار آزاد و غیر‌رسمی دارد؛ همچنین گفته می‌شود به‌تازگی بورس کالا شرایطی را برای پتروشیمی‌ها فراهم کرده تا آنها بتوانند در بورس قراردادهای بلندمدت منعقد کنند که این اقدامات مثبت ارزیابی می‌شود.پدرام سلطانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، درخصوص مطرح شدن موضوع خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا گفت: متاسفانه این بحث مرتب در رفت و برگشت است، در حالی که ساز و کار بورس در راستای رقابت و شفافیت بنا شده و در معاملات بورس، ارقام خرید و فروش، میزان عرضه و تقاضا و بازیگران بازار مشخص است، بنابراین طبیعتا بهتر است محصولات پتروشیمی در بورس کالا معامله شود تا خارج از بورس.

وی با تاکید بر اینکه مخالف خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا هستم، افزود: البته بورس کالا نیز عاری از ایراد نیست اما مشکلات بازار سنتی و آزاد به مراتب بیشتر از روند معاملات در بازار سازمان یافته بورس کالاست. برای مثال قدرت شبه‌انحصاری پتروشیمی‌ها هر از گاهی در بورس نمایان می‌شود، اما باید زمینه‌ای فراهم شود تا بورس کالا با قاطعیت بتواند روند معاملات را از هرگونه خللی پاک کند.سلطانی تاکید کرد: برای فروش محصولات به صنایع پایین‌دستی بهترین مکان بورس کالاست، زیرا معاملات در بورس قابل رصد بوده و عرضه‌کنندگان محصول را بدون انحصار و انتخاب خریدار بر تابلوی معاملات عرضه می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در این میان باید در محصولاتی که مزیت رقابتی وجود دارد تا جای ممکن حقوق ورودی کالاهای مشابه کاهش پیدا کند تا رقابت بیشتر ایجاد شود، به‌طوری که تعرفه ورود محصولات پتروشیمی که در داخل تولید می‌شود می‌تواند به حداقل ۵ درصد کاهش پیدا کند و در آینده نزدیک با اصلاح قانون امور گمرکی حتی به صفر درصد هم برسد زیرا این موضوع باعث می‌شود تا معامله محصولات پتروشیمی که ماده اولیه بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند، رقابتی‌تر شده و هزینه تمام‌شده آنها کاهش پیدا کند.نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تصریح کرد: نکته دیگر درخصوص اختلال قیمت محصولات پتروشیمی در کشور این است که با توجه به معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد در صادرات محصولات پتروشیمی، تولیدکنندگان پتروشیمی اشتیاق دارند که کالای خود را صادر کنند تا اینکه برای تامین نیاز داخل در بورس به فروش برسانند.

به گفته سلطانی، روش اصلاح و جبران این اختلال این است که صادرات محصولات پتروشیمی مانند فرآورده‌های نفتی از معافیت مالیات بر عملکرد مستثنی شود تا این شرکت‌ها بتوانند از مزیت خوراک و در دسترس بودن خوراک بهره‌مند شوند، در این صورت لازم نیست معافیت مالیاتی هم به آنها تعلق بگیرد و این موضوع باعث می‌شود که انگیزه برای عرضه محصولات پتروشیمی به بازار داخلی برای صنایع پایین‌دستی بیشتر شود و قیمت آن کاهش یابد و به توسعه صنایع پایین‌دستی کمک کند.

وی عنوان کرد: در این بخش یک حلقه مفقوده وجود دارد و آن هم اینکه صنعت پتروشیمی برای تولید محصولات پایه پتروشیمی رشد خوبی داشته است، اما نتوانسته آن را به صنایع پایین‌دستی تسری دهد زیرا انگیزه‌ای برای فروش داخل به قیمت رقابتی در این صنایع وجود ندارد.سلطانی در ادامه به اقدامات بورس کالا برای برآورده کردن نیازهای صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در این راستا بورس کالا اقداماتی همچون معرفی ابزارهای جدید معاملاتی مانند معاملات سلف، سلف‌موازی استاندارد و همچنین انعقاد قراردادهای بلند‌مدت میان پتروشیمی‌ها با صنایع پایین‌دستی انجام داده است که این اقدام جزو مزیت‌های بورس کالا محسوب می‌شود.وی اضافه کرد: در این میان معرفی ابزارهای جدید و رواج استفاده از آنها و نیز سایر روش‌های تامین مالی می‌تواند جذابیت بورس کالا را دو‌چندان کند تا دیگر شاهد چنین بحث‌هایی که مطابق با تقویت بازار سرمایه نیست، نباشیم.