عارفه مشایخی: حجم معاملات پلیمرها در هفته‌های اخیر پا در مسیری صعودی گذاشته و روندی افزایشی را طی کرده است. شاهد این مدعا استفاده از داده‌های بورس کالا از حجم معاملات است که در ۳ هفته اخیر به ترتیب ارقام ۴۱ هزار و ۳۴۵ تن، ۴۴ هزار و ۷۴۶ تن و ۵۳ هزار و ۵۲۹ تن بوده است. در این شرایط قیمت‌های جهانی کالاهای پتروشیمی نیز که روز گذشته اعلام شد تقریبا با ثبات و در برخی محصولات با کاهشی ملایم همراه بود. در میان کالاهایی که دیروز قیمت آنها اعلام شد قیمت پلی‌پروپیلن شیمیایی با تغییراتی در حدود ۴/ ۰ درصد بیشترین میزان رشد را تجربه کرد و در مقابل محصولات پی وی سی با بیش از ۲ درصد افت بیشترین میزان کاهش را تجربه کردند.

محصولاتی همچون پلی اتیلن سنگین اکستروژن، بادی، تزریقی، دورانی و فیلم به عبارتی همه انواع پلی اتیلن با روند کاهشی قیمتی زیر یک درصد اعلام شدند. پلی‌اتیلن گرید ترفتالات بطری اما با افزایش نامحسوس قیمت روبه‌رو‌ شد. همچنین پلی‌استایرن‌های انبساطی ۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ با افت قیمت و همچنین معمولی ۱۵۴۰ و مقاوم ۷۲۴۰ با افزایش قیمت نامحسوسی روبه‌رو‌ ‌شدند. در این شرایط دو موضوع در بورس کالای ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد که می‌تواند مسیر معاملات را تحت تاثیر خود قرار دهد. نکته اول روند افزایشی قیمت محصولات پتروشیمی متاثر از افزایش قیمت‌های جهانی این محصولات و روند رو به رشد در بازار دلار است که باعث می‌شود قیمت‌ها در بورس کالا و بالطبع بازار آزاد رو به رشد باشد. اگرچه روند قیمت های جدید تقریبا باثبات بود اما روند افزایشی قیمت نفت باعث می شود انتظار افزایش قیمت ها در آینده نزدیک افزایش یابد.این موضوع باعث می شود تقاضای جدیدی به بازار منتقل شود که این تقاضا از یک طرف لزوم فشار به عرضه‌کنندگان را برای عرضه بیشتر محصولات خود تقویت می‌کند و از طرف دیگر شیفت بخشی از تقاضا به بازار آزاد را به همراه دارد. باید گفت شیفت تقاضا به بازار آزاد نیز باعث می‌شود عرضه‌کنندگان و دلالان پروسه بازارسازی را در دستور کار خود قرار دهند که مجموع این اتفاقات را شاید بتوان به نوعی التهاب در بازار محصولات پتروشیمی دانست. در این رابطه یکی از فعالان صنایع پایین‌دستی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید با توجه به اینکه بهای نفت در بازارهای جهانی روند رو‌به رشدی را در پیش گرفته و از طرفی پیش‌بینی می‌شود این روند تا پایان سال ادامه داشته باشد قیمت محصولات پتروشیمی نیز می‌تواند وارد یک فاز افزایشی شود. به گفته وی قیمت نفت برنت در حال حاضر در مرز ۵۰ دلار در نوسان است که این نشان می‌دهد پتانسیل‌های رشد قیمت در بازار پتروشیمی زیاد است. بر این اساس بازار از منظر روانی وارد یک فضای انتظار شده و خرید مواد اولیه می‌تواند به دستور کار صنایع پایین‌دستی تبدیل شود. به گفته وی در میان این افت و خیزهای قیمتی انتظار می‌رود بار دیگر دلالان فعال شده و با تزریق تقاضای غیرواقعی به بازار شرایط را به زیان متقاضیان واقعی رقم بزنند که در این صورت باید یک تصمیم ضرب‌الاجل گرفت. وی معتقد است این موضوع باعث می‌شود کالا از بورس کالا با قیمت‌های پایین‌تر خریداری و در بازار آزاد به فروش برسد یعنی تقاضا‌کننده واقعی عملا محصول خود را خارج از بورس کالا و از دست واسطه خریداری کند که این موضوع اصلا به صلاح بخش پایین‌دستی نیست. در این بین موضوع دیگر بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا است؛ داستان نخ‌نما شده‌ای که هر از گاهی تکرار می‌شود. این فعال صنایع پایین دستی پتروشیمی در این رابطه معتقد است اگر بورس کالا برخی نواقص را در حوزه دسترسی به مواد اولیه مانند موارد فوق‌الذکر حل و فصل کند نیازی نیست به پروسه عبور از این بازار فکر کرد. وی گفت: بورس کالا از ظرفیت‌های بسیار خوبی برای معاملات مواد اولیه تولید برخوردار است و اصولا متقاضیان مواد اولیه ترجیح می‌دهند از این بازار خریداری کنند نه از بازار آزاد با این حال برخی مشکلات از یک طرف و علاقه‌مندی برخی دیگر به عدم شفافیت باعث شده است بحث خروج از بورس کالا مطرح شود. وی به رشد ۸/ ۸ درصدی صنعتی و رشد ۲/ ۴ درصدی اقتصاد ایران در بهار سال جاری اشاره کرد و گفت نشانه‌های خروج اقتصاد ایران از رکود اقتصادی دیده می‌شوند و این موضوع تقاضا برای مواد اولیه را در اقتصاد ایران تقویت می‌کند. این مساله نیازمند سازمان‌دهی بازارهای کالایی از جمله بورس کالا است تا بتواند تقاضای واقعی را از تقاضای سفته‌بازی جدا کرده و این امر با اصلاح سایت بهین‌یاب امکان‌پذیر خواهد بود.به عقیده این فعال صنعت پتروشیمی، بورس کالا باید مشتری‌های خود و بازار را به‌طور دقیق بشناسد تا متوجه پیک مصرف شود و خود را با بازار هماهنگ کند. در غیر این صورت این مساله به وجود می‌آید که بورس کالا به درستی نمی‌فهمد بازار به چه چیزی نیاز دارد و به چه مقدار و پیک مصرف چه زمانی است؟ به گفته وی در غیر این صورت بازار نمی‌تواند خود را با بخش‌های پایین‌دستی هماهنگ کند و این ناهماهنگی باعث می‌شود با وجود اینکه ظرفیت تولید این مواد در مملکت وجود دارد تولید به موقع انجام نگیرد و در زمانی عرضه انجام شود که اصلا لزومی نداشته و در نهایت این بحران باعث می‌شود عده‌ای که تولید‌کننده واقعی نیستند و فقط نقدینگی زیادی دارند وارد زمین بازی شده و در مچینگ اقدام به خرید کرده و این مواد را در انبارها ذخیره کنند و زمانی با قیمت خوب به تولیدکنندگان صنایع تکمیلی بفروشند.وی در ادامه تصریح کرد: موضوع دیگر واقعی کردن آمارهای سایت بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در این خصوص انجمن‌های ملی صنایع پلاستیک و زیرمجموعه‌های ذیل آن حاضر به همکاری هستند تا ظرفیت‌ها به‌طور دقیق وارد این سایت شوند که اگر بتوان با همکاری دو طرف این کار را انجام داد جهشی بزرگ را در این صنعت شاهد خواهیم بود.

دو نگرانی در بازارهای پتروشیمی