در حالی‌که این روزها برخی اقتصاددانان، بازگشت رونق اقتصادی، بهبود تدریجی اوضاع صنایع و شنیده شدن صدای پای سرمایه‌گذاران خارجی را به کشور نوید می‌دهند، زمزمه‌هایی از ادامه برخی تلاش‌ها برای خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا به گوش می‌رسد که به اعتقاد فعالان بازار پتروشیمی این اتفاق حاصلی جز رواج رانت ندارد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» مدیرعامل صنایع نایلون سپید از فعالان قدیمی صنعت پلاستیک با بیان اینکه بار دیگر شاهد مطرح شدن بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا هستیم، گفت: در صورت خروج یا حتی اختیاری شدن عرضه محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران، بازار پتروشیمی به حال و روز بدی در‌خواهد آمد، به‌طوری که در این بازار قدرت دلال‌ها و واسطه‌ها از تشکل‌ها و تولیدکنندگان پایین‌دستی بیشتر خواهد شد. امیر‌منصور شیرازیان ادامه داد: به این ترتیب خروج این محصولات از بورس نه تنها دردی از بازار پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی دوا نمی‌کند بلکه شرایط را سخت‌تر نیز می‌کند. امروز بورس کالا تنها راه چاره ماست به‌طوری‌که اگر مشکلی در معاملات یا روند عرضه و تقاضا رخ دهد، قابل رویت و حل است، اما اگر معاملات به بازار خارج از بورس انتقال یابد، شاهد جولان تعدادی از شرکت‌ها و حضور برخی آقازاده‌ها در بازار خواهیم بود و شکی نیست در بازار غیر‌شفاف، دلالان قدرت می‌گیرند و رانت به معاملات برمی‌گردد.وی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما منشأ بحث خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا چیست، گفت: شمار معدودی از پتروشیمی‌ها با هرگونه قید و بندی مخالف هستند و شفافیت معاملات بورس کالای ایران به مذاق آنها خوش نمی‌آید.

امیر‌منصور شیرازیان در ادامه به مزیت بورس کالای ایران اشاره کرد و افزود: یکی از مزیت‌های بزرگ بورس کالا طی سال‌های اخیر به حداقل رساندن ارتباط صنایع پایین‌دستی با پتروشیمی‌ها بوده به‌طوری‌که بورس به‌عنوان مکانی شفاف، بستر عرضه محصولات مورد نیاز واحدهای تولیدی را فراهم می‌کند و قیمت محصولات با رقابت تعیین می‌شود. امروز شمار زیادی از تعاونی‌ها هر هفته از بورس خرید می‌کنند اما اگر بورسی وجود نداشت شک نکنید که این مواد به این راحتی‌ها به دست تعاونی‌ها نمی‌رسید. همچنین برای فروش اعتباری نیز اگر یک مجتمع پتروشیمی بخواهد محصولش را به‌صورت اعتباری بفروشد، این امکان در بورس کالای ایران وجود دارد.

استقبال از قراردادهای بلندمدت در بورس

وی همچنین به قراردادهای بلند‌مدت محصولات پتروشیمی که به تازگی در بورس کالا راه‌اندازی شده اشاره کرد و افزود: انعقاد قراردادهای بلندمدت محصولات پتروشیمی یکی از خواسته‌های قدیمی شرکت‌های پتروشیمی از بورس کالای ایران بود تا آنها بتوانند با اطمینان خاطر و انعقاد قراردادهای بلندمدت برای میزان تولیدشان برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند. این قراردادها سبب می‌شود تا شرکت‌های پتروشیمی درخصوص فروش محصولات خود در ماه‌های مختلف سال نگرانی نداشته باشند، از سوی دیگر صنایع پایین‌دستی نیز نسبت به تامین محصولات مورد‌نیاز خود دچار مشکلات فصلی نمی‌شوند.

مخالفت‌ها با خروج محصولات پتروشیمی

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز به مخالفت قاطع دولت و مجلس با خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا اشاره کرد و گفت: همچنان خبرهایی درباره ادامه تلاش برخی افراد برای خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا به گوش می‌رسد که این تلاش‌ها جای تعجب دارد.

«محمدرضا پورابراهیمی» در گفت‌وگو با «ایرنا» درباره تلاش برخی افراد برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا افزود: بحث پذیرش کالاها در بورس کالای ایران براساس قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۸۴ انجام شد و از آن زمان تاکنون همه مسوولان اقتصادی تلاش کرده‌اند برای شفافیت در این بازار کالا، از حاکم شدن سازوکار عرضه و تقاضا بر نظام اقتصادی و تخصیص بهینه منابع از ظرفیت‌های بورس کالای ایران بهره ببرند.پورابراهیمی اضافه کرد: چارچوب معاملات در بورس کالای ایران مشخص است و این بازار کالایی منسجم، بر پایه شفافیت بنا شده و اینکه عده‌ای با بهانه‌های مختلف به دنبال خروج بخشی از محصولات از بورس کالا هستند به هیچ عنوان قابل قبول نیست.رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: سوال اینجاست چرا بر خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا تاکید وجود دارد؟ اگر مبنا این است که در بورس کالا شیوه تخصیص‌ها خوب نیست و در ثبت عرضه و تقاضا اشکال وجود دارد، این سازوکار از سوی نهادهای بالادستی و بر اساس بخشنامه‌هایی به بورس کالا ابلاغ شده است و بر این اساس، اگر اشکالی در این زمینه وجود دارد باید برطرف شود.

وی افزود: همچنین بورس کالا با ارتباط و تعامل نزدیک با فعالان صنایع توانسته است خواسته‌ها و نیازهای آنها را بر پایه وظایف خود برآورده کند؛ برای نمونه امروز در کنار معاملات نقدی، معاملات «سلف» و حتی قراردادهای بلندمدت نیز در بورس کالا انجام می‌شود به این ترتیب مشخص می‌شود افرادی که همچنان به دنبال خروج معاملات پتروشیمی از بورس کالا هستند، خواسته‌هایی دارند که فقط در بازار غیرشفاف خارج از بورس برآورده می‌شود.پورابراهیمی تاکید کرد شک نکنید اگر سامانه «بهین یاب» پالایش شود، به دخالت در شیوه عرضه و تقاضای بورس کالا نیازی نیست.وی گفت: بورس همواره برای برگزاری نشست‌های هم اندیشی و همفکری با دست اندرکاران بازار اعلام آمادگی کرده و برای بهتر شدن روند معاملات انعطاف لازم را داشته است، به این ترتیب جای هیچ بهانه‌ای برای عده‌ای خاص باقی نمی‌ماند. پورابراهیمی یادآوری کرد امروز تقویت بازار سرمایه از اولویت‌های دولت و مجلس است و افزون بر دولت و مجلس، تقویت بازارهای مالی در محورهای اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب نیز آمده است و به این ترتیب تقویت بازار سرمایه با جدیت در دستور کار قرار دارد. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: همراه با بازگشت نشانه‌های رونق اقتصادی به کشور، رسیدن به شفافیت و سلامت اقتصادی از برنامه‌های اصلی دولت است که براین اساس صنایع راهبردی همچون پتروشیمی نیز باید در بستری شفاف و رقابتی مورد معامله قرار بگیرند تا شاهد توسعه روزافزون این صنعت و رشد سرعت رونق اقتصادی باشیم. به گفته وی، خروج معاملات پتروشیمی از بورس در شرایط حساس کنونی زمینه بازگشت رانت‌های کلان و ضربه زدن به پایه‌های اقتصادی کشور را مهیا می‌کند.