بورس کالا: برآوردهای بلومبرگ از کاهش قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی در نیمه دوم سال جاری میلادی تقریبا جهانی است و کارشناسان بر این عقیده‌اند اگرچه در ماه گذشته و هفته‌های اخیر بهای این ماده مهم معدنی افزایش یافته اما نمی‌توان به پایداری آن امید چندانی بست و این روند در نیمه دوم سال ۲۰۱۶ دوباره کاهشی خواهد شد. در این بین نگاهی به بازار آتی سنگ‌آهن نیز حکایت از آن دارد که بهای این محصول در همین دوره مورد مطالعه تا ۴۳ دلار در هر تن نیز افت خواهد کرد. این در حالی است که قیمت سنگ‌آهن تا بهای ۶۰ دلار نیز در هفته گذشته افزایش یافت که این نشان می‌دهد این ماده معدنی در یک ماه در حدود ۵۰ درصد رشد کرده است با این حال روند فزاینده قیمت این محصول از آخرین روزهای هفته قبل معکوس شده و انتظار می‌رود قیمت‌ها تا ۴۵ دلار نیز در بازار نقدی کاهش یابد. کارشناسان بازارهای جهانی در این رابطه معتقدند عوامل متعددی در وضعیت بازار سنگ‌آهن و ناپایداری پیش‌بینی‌ها در این بازار موثر هستند که از آن جمله می‌توان به وضعیت بازار چین به‌عنوان یک مصرف‌کننده بزرگ اشاره کرد.

کاهش تولید فولاد در جهان عامل دیگر موثر بر این موضوع است. به علاوه باید از کاهش سطح تجارت این محصول در بازارهای جهانی نیز به‌عنوان عاملی پنهان در افت قیمت سنگ‌آهن در تحلیل‌ها استفاده کرد. در این بین در نیمه اول سال ۲۰۱۶ افزایش نسبی قیمت سنگ‌آهن به‌عنوان یک محرک عمل کرد و این مساله باعث شد معدن‌داران میزان تولید خود را به سرعت افزایش دهند. نتیجه این امر نیز افزایش سرعت بازگشت بازار به روند کاهشی بود. به عبارتی محرک بازار به سرعت به یک ضد محرک تبدیل شد. در نیمه اول ۲۰۱۶ قیمت سنگ‌آهن در برهه‌هایی تا ۷۰ دلار نیز افزایش یافته است ولی این روند ناپایدار ماند با این حال این میزان افزایش قیمت در مقایسه با قیمت‌های ۲۰۱۵ حکایت از ۲۸ درصد سود برای تولیدکنندگان این صنعت دارد که به تقویت تولید منتهی شده است.بررسی‌های بلومبرگ نشان می‌دهند که میزان تولید معادن در برخی دوره‌ها تا ۳۰ درصد رشد کرده و نشانه‌های روشنی در نیمه اول سال جاری بروز کرد که نشان داد تولید در مقایسه با سال ۲۰۱۵ رشد قابل‌توجهی داشته است اما همان‌طور که در فوق گفته شد معلوم نیست این روند پایدار بماند. در این میان سود ۲۸ درصدی قیمت سنگ‌آهن در این مدت حکایت از افزایش سطح دریافتی کارگران و مدیران معدنی در جهان دارد.

این به معنای آن است که هزینه‌های تولید در بخش معدن نیز در پی این امر افزایش یافته است و با کاهش قیمت سنگ‌آهن که پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم سال جاری به وقوع بپیوندد انتظار می‌رود با یک دوره افزایش هزینه‌های تولید روبه‌رو باشیم. به این ترتیب اگرچه میزان تجارت سنگ‌آهن در دوره جاری در مقایسه با ارقام ۵ سال پیش کاهش یافته اما در مقایسه با میانه‌های ۲۰۱۳ تاکنون به بالاترین سطوح خود رسیده است که به این ترتیب با نوعی رونق در بازار این محصول مواجهیم و هرگونه تغییری در هزینه‌ها و قیمت‌های این محصولات قادر به تغییر جهت تجاری آن خواهد بود. این همان موضوعی است که زیرپوستی شاهد آن هستیم. در این بین یک مقایسه نیز در این رابطه قابل طرح است. بازگشت به سال ۲۰۱۵ می‌تواند روشن کند که به‌رغم کاهش ۳۲ درصدی قیمت در این سال اما تولید شرکت‌های بزرگ از جمله بی‌اچ‌پی، ریو تینتو و واله در سه ماهه ۲۰۱۵ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن بین ۳ تا ۸ درصد رشد کرده است. این تناقض به عقیده کارشناسان ناشی از بعد هزینه‌های تولید است. به عبارتی کاهش قیمت‌ها به افت هزینه‌ها و افزایش قیمت به افزایش هزینه‌ها به خصوص در بخش نیروی کار منتهی می‌شود و اثرات معکوسی را از خود بر جای می‌گذارد. البته باید گفت در مورد تولیدکننده‌های کوچک سنگ‌آهن این روند معکوس بوده و تولید این دسته از معادن در همین دوره مورد مطالعه کاهشی بوده است.

مولفه‌های بازار سنگ‌آهن به کدام سمت می‌روند؟

بررسی‌ها و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که در نیمه اول سال جاری میزان تقاضا برای چین که بزرگ‌ترین تقاضای فولاد دنیا را به خصوص به دلیل ساخت و ساز در بخش مسکن و ساختمان به خود اختصاص داده است، افزایش یافته و این موضوع می‌تواند تقاضا برای سنگ‌آهن را در این کشور ارتقا دهد. در حال حاضر این کشور بخش زیادی از تقاضای دریایی سنگ‌آهن را حدود دو‌سوم خریداری می‌کند و انتظار می‌رود در نیمه دوم سال این موضوع تشدید شود. هم اکنون نیز میزان تقاضا برای سنگ‌آهن در این کشور در ماه مه ‌امسال در مقایسه با سال قبل حدود ۹ درصد افزایش یافته است. با این حال پیش‌بینی‌های کاهش قیمت در نیمه دوم سال ممکن است این روند را تحت تاثیر خود قرار دهد. با این حال تولیدکنندگان در برنامه‌های خود برای نیمه دوم سال از احتمال افزایش میزان تولید سخن گفته‌اند و این در حالی است که ممکن است تقاضا این برنامه‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد و نگذارد این برنامه‌ها نیز چندان محقق شوند. به‌عنوان مثال برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که میزان واردات سنگ‌آهن در این کشور ممکن است در مجموع در سال ۲۰۱۶ به ۹۲۰ میلیون تن برسد که این رقم در مقایسه با رقم ۹۳۳ میلیون تنی سال قبل از کاهش واردات حکایت دارد. خود این موضوع می‌تواند فشارها را روی کاهش بیشتر قیمت‌ها تا پایان سال افزایش دهد. به این ترتیب پیش‌بینی‌ها آن‌طور که به نظر می‌رسد از اطمینان بالایی برخوردار نیستند. به این ترتیب باید گفت واردات سنگ‌آهن با قطعیت قابل پیش‌بینی نیست و باید با احتیاط به آن نگریست به‌عنوان مثال میزان واردات این محصول حدود ۶ درصد در ماه مه‌کاهش یافته اما در مجموع در ۶ ماه اول سال صعودی بوده است و این افت و خیزها در نیمه دوم سال جاری ادامه خواهند یافت.

در این بین اطلاعات حکایت از رشد ۱۰ درصدی صادرات سنگ‌آهن توسط استرالیا به چین دارند. چین یکی از مهم‌ترین شرکای استرالیا برای این محصول است و آن‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهند این میزان افزایش صادرات به چین در پی افزایش تقاضا در بخش فولاد ثبت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند میزان تولید سه شرکت بزرگ واله، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی بیلیتون تا سال ۲۰۲۰ با افزایش قابل ‌توجهی روبه‌رو می‌شود. این سه شرکت به اضافه فورتسکیو در مجموع سالانه یک میلیارد و ۱۰ میلیون تن سنگ‌آهن تولید می‌کنند و انتظار می‌رود این رقم تا سال ۲۰۲۰ به یک میلیارد و ۶۰ میلیون تن برسد.

مسیرهای نامطمئن در بازار سنگ‌آهن