محمدحسین بابالو: معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا یا بازار داخلی شرایط جذابی داشته، هرچند که این جذابیت در بازار پلیمرها به سمت التهاب نیز پیش رفته است. رشد محسوس تقاضا در برابر افزایش حجم عرضه پلیمرها، جذابیت گسترده خرید در بورس و بازار و تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده این قبیل کالاها را می‌توان مهم‌ترین‌ ویژگی‌های تاثیرگذار بر این بازار دانست.

معاملات محصولات شیمیایی در بورس کالا شرایط نسبتا متعادلی داشت، هرچند که به نسبت وضعیت معاملات پلیمرها، از آرامش نسبی برخوردار بود. وجود عرضه برای بسیاری از گریدهای جذاب، عقب‌نشینی عرضه‌ها برای برخی دیگر از کالاها و همچنین واقعی‌تر شدن بازار پس از اعلام قیمت‌های پایه در هفته جاری را می‌توان از ویژگی‌های معاملات این گروه کالایی مهم برشمرد.

نکته مهم معاملات روز گذشته را باید کم‌رمقی خرید برای بسیاری از ترکیبات مهم دانست، زیرا اسید‌نیتریک، ایزوبوتانول، الکیل‌بنزن‌خطی، پارازایلین و تولوئن دی ایزو‌سیانات (TDI) در تالار مورد معامله قرار نگرفت و وارد مچینگ شد. البته افزایش حجم معامله ترکیبات الکلی همچون دی‌اتیلن گلایکول و منو اتیلن گلایکول یا استایرن منومر و منومر وینیل استات نیز نشان می‌دهد که هنوز گریدهای جذاب، جذابیت پیشین خود را حفظ کرده یعنی نمی‌توان از عقب‌نشینی کلی بازار با صراحت سخن گفت هرچند که باز هم این معاملات تمامی انتظارات را برآورده نساخت.

در هفته جاری معاملات محصولات پلیمری در بورس کالا شرایط نسبتا پیچیده‌ای داشت. به‌صورت دقیق‌تر در روز سه‌شنبه به‌عنوان مهم‌ترین‌ روز معاملاتی پلیمرها، حجم معامله این گروه کالایی در بورس کالا به بیش از ۵۰ هزار تن افزایش یافت که می‌توان این رقم را بالاترین حجم معاملاتی روزانه از انتهای فروردین‌ماه سال جاری تاکنون به‌شمار آورد. این در حالی است که در همین زمان حجم عرضه پلیمرها در بورس کالا به رقمی بیش از ۶۰ هزار تن بالغ شد که بالاترین حد در یک هفته اخیر محسوب می‌شود. با توجه به التهاب موجود در بازار و وجود تقاضای واقعی و سفته بازی و همچنین تقاضای واسطه‌گری، حجم تقاضای ثبت شده در بورس کالا نیز برای خرید این حجم پلیمرها قابل‌توجه بوده یعنی برای خرید بیش از ۶۰ هزار تن پلیمر، ۲۱۰ هزار تن تقاضا شکل گرفته است که رخداد قابل ملاحظه‌ای به‌شمار می‌رود.

همان‌گونه که پیش‌تر نیز به این نکته اشاره کردیم در دو هفته اخیر، بازار پلیمرها به عرضه‌های بیشتری نیاز داشته، زیرا نسبت تقاضا به عرضه از واقعیت‌های مهمی حکایت می‌کند. در هفته‌ها و ماه‌های اخیر حجم تقاضا در مقایسه با عرضه‌ها رقمی بین یک تا ۳ واحد بوده است یعنی در برابر هر یک تن پلیمرها در بورس کالا، یک به ۳ تن تقاضا ثبت شده است. این در حالی است که در دو هفته اخیر این رقم به ۹۵/ ۳ و ۵/ ۳ افزایش یافته که نشان می‌دهد جذابیت خرید به شدت در بازار افزایش یافته و بازار به عرضه‌های بیشتری نیاز دارد تا به تعادل برسد. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که بخش بزرگی از این حجم تقاضا واقعی نیست و تنها به امید خرید از بورس کالا و فروش در بازار داخلی وارد رینگ معاملاتی شده است.

این ویژگی نیز نشان می‌دهد که از یکسو تقاضا در بازار داخلی از سوی واحدهای مصرف‌کننده واقعی وجود داشته، زیرا خریدار از بورس کالا مطمئن است که می‌تواند این کالا را در بازار داخلی به فروش رسانده و از سوی دیگر خریداران به این نکته نیز یقین دارند که خرید از بورس و فروش در بازار داخلی برای آنها سودمند خواهد بود. از طرف دیگر التهاب خرید نشان می‌دهد که ممکن است قیمت‌ها در بازار آزاد به نسبت بورس کالا بالاتر بوده یا باز هم روند افزایشی فعلی ادامه‌دار خواهد بود. این نکته را نیز می‌توان در ذهن پروراند که برخی از واسطه‌های مطلع به امید محدودبودن نسبی عرضه‌ها در برابر تقاضا به حفظ سطوح قیمتی فعلی امیدوار بوده یا حتی از برخی عقب‌نشینی‌های عرضه نیز مطلع و آگاه هستند. البته سناریوی پایانی تنها یک احتمال است ولی روند عمومی عرضه‌ها در هفته‌های اخیر به این احتمال دامن می‌زند. با توجه به تمامی این موارد باید با صراحت به این مطلب اشاره کرد که در صورت افزایش حجم عرضه‌ها هم بازار پلیمرها تقویت شده و هم التهاب موجود به شدت کاهش می‌یابد حتی اگر عرضه‌های مهم به‌صورت سلف روی تابلو درج شود.

در نهایت باید به این نکته نیز اشاره کرد که در هفته جاری حجم عرضه پلیمرها رشد قابل ملاحظه و جذابی پیدا کرد که می‌توانست بخشی از التهاب در بازار را برطرف کند اما باز هم وجود تقاضای مؤثر سیگنال مثبت مهمی به شمار می‌رود که دورنمای روشنی را پیش روی تولید در صنایع پایین‌دستی پدید می‌آورد. در صورت حفظ این نکات مثبت می‌توان روزهای بهتری را برای صنایع مصرف‌کننده محصولات پتروشیمی و جذابیت خرید این قبیل کالاها ترسیم کرد.

همان‌گونه که عنوان شد؛ بازار محصولات پلیمری در بورس کالا یا بازار آزاد شرایط نسبتا ملتهبی پیدا کرده هرچند که د ر بازار داخلی به نسبت معاملات بورس، شرایط آرام‌تری حاکم است. پس از افزایش نسبی حجم عرضه‌ها در بورس کالا، بازار داخلی ثبات بیشتری را لمس کرد که به تعدیل قیمت بسیاری از گریدها انجامید. به عبارت ساده‌تر قیمت‌ها در بازار داخلی در روز گذشته تا حدودی کاهش داشته ولی این عقب‌نشینی نرخ‌ها به تمام گریدها سرایت نکرد. این ویژگی را باید جدی ارزیابی کرد، زیرا نشان می‌دهد که بازار داخلی به تقویت عرضه‌های بورس کالا حساس‌تر شده است. وجود تقاضا در صنایع پایین‌دستی، موجودی انبارهای نسبتا پایین، امیدواری به بهبود حجم معاملات در بورس کالا و تقویت روند تزریق مواد اولیه به بازار داخلی ویژگی‌هایی است که در روزهای اخیر در بازار پلیمرها حس می‌شود.

با توجه به پایین بودن حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در هفته‌های اخیر در سطوحی بالاتر از ۴۰ هزار تن در هفته و البته در کنار افزایش حجم تولید در صنایع پایین دستی، هم اکنون موجودی انبارها به نسبت پایین است یعنی واقعیت‌های کلی بازار از برتری تقاضا بر عرضه‌ها در بازار آزاد حکایت داشته است. این در حالی است که معاملات جذاب پلیمرها در روز سه‌شنبه سیگنال فنی و روانی مهمی بود که از بهبود عرضه‌ها در بازار داخلی خبر می‌دهد. با توجه به این موارد ممکن است در کوتاه مدت روند کاهش قیمت‌ها ادامه یافته، ولی برای میان مدت باز هم برتری تقاضا بر عرضه‌ها به تاثیرگذارترین رخداد در بازار بدل خواهد شد.

آرامش شیمیایی‌ها در مقابل توفان پلیمرها