انتخاب جدید سرمایه‌گذاری در بورس کالا

محمدحسین بابالو: بورس کالا با ایجاد مکانیزم‌های معاملاتی جدید و همچنین با به‌کارگیری ابزارهای مالی نوین، هم اکنون در حال برتری دادن جایگاه خود به‌عنوان مهم‌ترین بازار رسمی و کالایی کشور است تا جایی که با تامین ابزارهای مالی نوین و همچنین پوشش دادن نیاز سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، افق شفاف و قدرتمندی را برای نیازهای مالی و اقتصادی کشور ایجاد کند.

به‌کارگیری اوراق سلف استاندارد موازی به‌عنوان یک ابزار مالی قدرتمند و امن برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی، راه‌اندازی قراردادهای طولانی مدت بین تولیدکننده مواد اولیه و مصرف‌کننده آن و رونق معاملات محصولات کشاورزی با استفاده از مکانیزم قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی را می‌توان برخی از این تلاش‌ها عنوان کرد. آخرین اقدام بورس کالا را می‌توان امکان معامله نقدی سکه به‌صورت برخط به شمار آورد که به کمک آن معامله‌گر بازار سهام می‌تواند در کنار اوراق بهادار، سکه بهار آزادی نیز داد و ستد کند هرچند کارمزد آن در مقایسه با سهام، رقمی نزدیک به یک سوم معاملات اوراق بهادار خواهد بود.

با توجه به این موارد خبر مهم هفته جاری را می‌توان آغاز معاملات برخط گواهی سکه طلا در بورس کالای ایران دانست زیرا از این پس معامله‌گران آنلاین سهام می‌توانند نسبت به معاملات نقدی سکه بهار آزادی در بورس کالا اقدام کنند. به عبارت ساده تر فعالان بازار سرمایه که کد معاملاتی معامله سهام را در اختیار دارند می‌توانند به سهولت و بدون داد‌و‌ستد فیزیکی اقدام به خرید سکه طلا کرده و البته از امنیت آن نیز مطمئن باشند. این ویژگی مهم که در اغلب بازارهای کالایی جهان در حال انجام است، مولفه قدرتمند و البته ساده‌ای است که سرمایه‌گذار به کمک آن بخش بزرگی از نوسان قیمت‌ها را به این وسیله پوشش داده و می‌تواند به سادگی در بین دو بازار مهم یعنی بورس کالا و بورس اوراق بهادار حرکت کرده و با مهاجرت سرمایه موضع قدرتمندتری را در تلاطمات قیمتی اتخاذ کند.

بستر معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی سکه طلا که همان حکم معاملات نقدی سکه را دارد، روی بستر معاملات آنلاین سهام فراهم شده است و معامله نقدی سکه در این سامانه همانند معامله یک سهم خواهد بود. این در حالی است که هم اکنون نماد سکه در سامانه معاملات برخط سهام گشایش یافته و معامله‌گران می‌توانند همه روزه نسبت به خرید و فروش نقدی سکه (گواهی سپرده کالایی سکه) اقدام کرده و البته در صورت تمایل به تحویل، سکه خود را به‌صورت فیزیکی نیز دریافت کنند. این قبیل معاملات سال هاست در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جایی که برخی از صندوق‌های سپرده‌گذاری (موسوم به ETF ‌ها ) با در اختیار گرفتن حجم‌هایی متغیر از طلا به‌صورت فیزیکی، این امکان را به مشتریان خود می‌دهند که بدون نگرانی از امنیت کالا، طلا خرید و فروش کنند.

البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که سال‌هاست معاملات آتی سکه طلا در بورس کالا راه‌اندازی شده و مدتی است که این قبیل داد و ستدها به‌صورت برخط (آنلاین) در حال انجام است. شاید وجه تمایز معاملات آتی با فیزیکی را بتوان در ابتدا در کد معاملاتی تعریف کرد زیرا معامله‌گر در بازار سهام دیگر نیازی ندارد تا برای خرید سکه طلا در این داد و ستدها کد جدیدی را دریافت کند. هم اکنون برخی از کارگزاری‌ها این سرویس را در اختیار مشتریان خود قرار داده و بسیاری از کارگزاری‌ها نیز در تلاش هستند تا به سرعت این خدمت را به مشتریان ارائه کنند.

رئیس اداره مطالعات و سنجش ریسک بورس کالای ایران درخصوص این معامله به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: کارمزد معامله هر قطعه سکه تمام بهای آزادی در این داد‌و‌ستدها رقمی نزدیک به ۵۶ هزار ریال معادل ۵‌هزار و ۶۰۰ تومان است که در مقایسه با قیمت‌هایی نزدیک به یک میلیون تومان در روزهای اخیر رقمی نزدیک به ۵ در هزار خواهد بود که هزینه‌ای معادل یک سوم هزینه معامله سهام در بورس اوراق بهادار به شمار می‌رود هرچند باز هم پیشنهاد کرده‌ایم جهت رفاه حال سرمایه‌گذاران در این بازار، این رقم نیز کاهش یابد. وی در ادامه افزود: به جهت صحت بیشتر و اعتماد فراگیر به این معاملات باز هم ارزیابی جداگانه‌ای نیز تعریف شده هرچند هزینه این ارزیابی نیز رقمی نزدیک به ۵۰۰ تومان برای هر معامله است.

دکتر جواد فلاح در ادامه افزود: برای نگهداری سکه‌های معامله شده نیز ارگان‌های ذی ربط ۵ تومان در هر روز هزینه دریافت می‌کنند که تجمیع تمامی این هزینه‌ها در مقایسه با ارزش سکه رقمی ناچیز به شمار می‌رود. وی معتقد است با توجه به جذابیت این معاملات، اعتماد به صحت دارایی و هزینه‌های داد‌و‌ستد بسیار پایین آن در مقایسه با معامله سهام یا داد‌و‌ستد فیزیکی در بازار آزاد، می‌توان دورنمای مطلوبی را پیش روی این بازار ترسیم کرد.

به نظر می‌رسد در صورت معرفی این ابزار معاملاتی مشتریان بسیاری به این سمت متمایل شوند. از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره داشت که یکی از کارکردهای اصلی این ابزار مالی فراهم کردن امنیت در معاملات و نگهداری سکه طلا است به‌طوری‌که هر فردی که در منزل خود سکه دارد یا صرافان و معامله‌گرانی که هر روز سکه معامله می‌کنند، می‌توانند با تبدیل کردن دارایی خود به اوراق گواهی، بدون هیچ دغدغه‌ای به معامله یا نگهداری سکه بپردازند؛ چراکه گواهی سپرده طلا با نام است و حتی در صورت سرقت این گواهی، امکان دریافت سکه‌ها با مدارک شناسایی افراد نیز وجود دارد و به این ترتیب دغدغه‌ای برای امنیت سکه وجود نخواهد داشت. نکته بسیار مهم در‌خصوص این معاملات را باید کارمزد داد و ستد آن به شمار آورد. هم اکنون در بازار سکه قیمت خرید و فروش سکه با یکدیگر متفاوت است که این فاصله قیمتی به کارمزد صراف باز می‌گردد یعنی از این اختلاف قیمت کسب سود می‌کنند. این اختلاف قیمت برای تعداد مختلف سکه متفاوت بوده و حتی هر صرافی نیز با دیگری اختلاف اندکی را نشان می‌دهد. همین ویژگی باعث شده تا برخی از فعالان بازار تمایل چندانی به خرید سکه طلا از خود نشان ندهند زیرا بخش بزرگی از سود حاصل از نوسان نرخ در این معاملات از بین می‌رود. این در حالی است که کارمزد معاملات در این داد و ستد بسیار پایین بوده و به‌صورت واقعی رقم چندانی را شامل نمی‌شود. از طرف دیگر در پاره‌ای از اوقات شاهد رشد قیمت طلای جهانی هستیم، بنابراین سهامدار در بورس اوراق بهادار می‌تواند به سادگی با خرید سکه به‌صورت برخط از این نوسان نرخ نیز کسب سود کند که در کنار کارمزد پایین آن در مقایسه با داد‌و‌ستد سهام یک ابزار قدرتمند برای پوشش ریسک نیز به شمار می‌آید.