جرقه‌های رونق در بازار فولاد

محمدحسین بابالو، سارا جنگروی : پس از ۳ هفته رکود، هم اکنون شاهد بازگشت آرام و نامحسوس خریداران به بازار فولاد هستیم؛ هرچند که با توجه به برخی تغییرات قیمتی نامتوازن، می‌توان از احتمال تغییر شکل بازار با محوریت تقابل عرضه و تقاضا خبر داد. به عبارت ساده‌تر با توجه به کاهش آرام حجم تولید در ماه رمضان، مخصوصا زمان نزدیک به شب‌های احیا و تعطیلات عید فطر همچنین مشکلات حمل‌ونقل‌ در آن بازه زمانی و البته روند کاهشی قیمت‌ها باید گفت که موجودی انبارها برای غالب کالاها به استثنای شمش چندان هم بالا نیست. از طرف دیگر آن گونه که باید و شاید هم خریداران به سمت خرید متمایل نشده و اثراتی از رکود پیشین هنوز هم در بازار دیده می‌شود. این شرایط پتانسیل‌هایی چندگانه را پدید آورده تا جایی که کالاهای مختلف وضعیت متفاوتی را تجربه و ثبت می‌کنند.

بالا بودن نسبی قیمت قراضه، کاهش قیمت‌های پیشنهادی فروشندگان شمش یا اعمال تخفیف‌هایی جدید برای حفظ مشتری یا افزایش سطح فروش، پایین بودن موجودی انبارها، وجود ترس در بازار و نگرانی از کاهش بیشتر قیمت‌ها، جهت‌گیری افزایشی و مجدد بهای ارز در روزهای اخیر، کم‌رمقی بازار مسکن و پایین بودن جذابیت احداث واحدهای جدید مسکونی هرچند که امکان تغییر این وضعیت وجود دارد، کاهش قیمت‌ها از سوی برخی واحدهای نوردی مهم و موثر که به افت نرخ در بازار دامن می‌زند، زمینه پایین ورق در بازار (پایین بودن حجم عرضه این کالا)، افزایش آرام قیمت‌های جهانی با محوریت بازار داخلی چین، تلاش واحدهای بزرگ تولیدکننده برای حفظ قیمت‌های خود در بازار آزاد در حالی که برخی از واسطه‌های محدود قیمت پیشنهادی را تغییر داده‌اند و دورنمای مبهم قیمت‌ها را می‌توان از واقعیت‌های مهم این بازار به شمار آورد.

درخصوص بازار شمش شاهد کاهش قیمت این کالا در کنار بالا بودن بهای قراضه هستیم. دلیل اصلی افت شمش را باید تضعیف بهای میلگرد و همچنین کاهش حجم خرید آن دانست. این موضوع تاکنون باعث شده تا خرید شمش در شرایط فعلی به نفع واحدهای نوردی و به ضرر تولیدکنندگان شمش تمام شود، هرچند که در صورت تغییر شرایط، این وضعیت نیز دگرگون خواهد شد. به عبارت ساده‌تر با فرض تغییر بازار و رشد قیمت‌های احتمالی در آینده، آن دسته از واحدهای نوردی که منابع مالی قوی‌تری داشته و حجم خرید خود را در روزهای سخت فعلی افزایش داده‌اند برنده نهایی روزهای فعلی خواهند بود. البته این ادعا زمانی درست خواهد بود که بازار مستعد تغییر بوده و خود را برای رشد آماده کند هرچند که چهره تقاضای موثر فعلی، این احتمال را چندان هم تایید نمی‌کند.

در هر حال رشد قیمت‌های جهانی هرچند آرام می‌تواند جرقه‌ای برای تحریک بازار داخلی به شمار رود همان گونه که در پایان بهمن ماه سال گذشته تجربه کردیم. البته این نکته نیز مهم تلقی می‌شود که در آن بازه زمانی شاهد مهاجرت برخی سرمایه‌ها از بازارها و بخش‌های مختلف به بازار فولاد بودیم که در نهایت جهش تاریخی قیمت‌ها را موجب شد. هم اکنون هرچند که کاهش نرخ سود بانکی و رشد قیمت ارز می‌تواند به‌عنوان محرک‌هایی برای بازار فولاد قلمداد شود ولی ادعای انتظار برای جهش قیمت‌ها شاید بیش از حد خوش‌بینانه باشد؛ هرچند که در صورت دستکاری قیمت‌ها در آینده یا بازارسازی فعلی با تلاش برای تضعیف نرخ‌ها، احتمال چنین اتفاقی بیشتر خواهد بود. در هر حال پایین بودن موجودی انبارها و تلاش تولیدکنندگان بزرگ برای صادرات تولیدات خود به سایر بازارها و ضعف واردات مخصوصا برای کالاهایی همچون ورق مواردی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

در ادامه باید به این نکته نیز اشاره کرد که برای رشد قیمت‌ها یا به افزایش تقاضای موثر و فیزیکی از سوی مصرف‌کننده نهایی نیاز داریم یا باید موتور سفته‌بازی از طرف فعالان داخلی بازار روشن شده تا این بازار را گرم کند.

محمد آزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد درخصوص وضعیت داخلی بازار فولاد محورهای مختلفی را در پاسخ به «دنیای اقتصاد» تشریح کرد. وی در زمینه وضعیت بازار در شرایط بعد از ماه رمضان گفت: در حال حاضر علاوه بر اتمام ماه رمضان و عید فطر، فصل کار نیز شروع شده است؛ در این زمینه اگر ساخت و‌سازی قرار است اتفاق بیفتد، بخش اعظم این ساخت و ساز در فصل تابستان رخ می‌دهد، به این دلیل که فصل پاییز و زمستان معمولا کار عمده‌ای اتفاق نمی‌افتد، بلکه در فصل‌های یاد شده معمولا کارهای تکمیلی ساخت و ساز انجام می‌شود.

بنابراین در حال حاضر خریدار کم و بیش در بازار وجود دارد، ولی باز هم مشکل بزرگی که در این میان دیده می‌شود این است که عرضه در بازار بیش از تقاضا است و این موضوع باعث می‌شود تولید‌کنندگان زیر ظرفیت خود تولید کنند و با اینکه از ظرفیت‌ها هم کم شده است، ولی این شرکت‌ها ملزم به عرضه هستند، این در شرایطی است که در حال حاضر عرضه در بازار بیش از تقاضا است و قیمت‌ها جهشی ندارد، ولی معاملات به اندازه نیاز انجام می‌شود.

آزاد در ادامه گفت: تا پایان فصل تابستان، وضعیت به همین منوال خواهد بود، مگر اینکه طرح و برنامه جدیدی در زمینه طرح‌های عمرانی دولت یا از نظر مسکن عرضه شود که به نوعی تحریک‌کننده بازوی مسکن باشد، در آن شرایط است که می‌توانیم بگوییم بازار تغییر و جهشی پیدا کرده است، این اتفاقی است که هنوز رخ نداده و از رکود نیز هنوز خارج نشده‌ایم، هرچند این رکود افزایش نیافته، ولی کاهش نیز نیافته است، این در حالی است که در همان شرایط قبلی به سر می‌بریم و هنوز به سمت رونق حرکت نکرده‌ایم.

تحولات مبنی بر ساخت‌و‌ساز و تامین فولاد

وی در ادامه در‌خصوص تحولات ساخت و ساز و تامین فولاد بر این باور است: اگر در زمینه ساخت و ساز و مسکن تحولی دیده شود، از نظر آهن و فولاد کمبود نخواهیم داشت و حتی کارخانه‌های فولاد آمادگی افزایش ظرفیت‌شان را نیز دارند، ولی صحبت‌ها فعلا در حد طرح و ارائه برنامه است و هیچ کدام از این طرح‌ها به مرحله اجرا نرسیده تا بتوانیم به این طرح‌ها استناد کنیم، البته ظرف دو ماه آینده وضعیت روشن‌تر خواهد شد.

به گفته وی در این زمینه موضوعی که مهم است اینکه در حال حاضر برای نسل جوانی که در حال ورود به زندگی هستند نیاز به مسکن وجود دارد، درست است که تعدادی مسکن آماده و خالی نیز وجود دارد ولی قدرت خرید برای این مسکن‌ها پایین است، چرا که یا قیمت‌ها گران هستند که این برای افرادی است که دارای تمکن مالی بهتری هستند یا طرح‌های مسکنی که از قبل ساخته شده و وجود دارد، زیرساخت‌هایشان آماده نشده که بتوانند تحویل بگیرند، بنابراین در این زمینه نیازمند عزم جدی و راسخی از سوی وزارت مسکن و شهرسازی هستیم که حداقل برای نسل جوان که نیازمند تشکیل خانواده و داشتن مسکن مستقل هستند، امکانات فراهم شود، این برنامه به‌طور کلی به شکل واضحی ارائه نشده است، اگر برنامه واضحی ارائه شود، صد در‌صد روی بازار تاثیر خواهد گذاشت و می‌توانیم نتیجه این موضوع را ببینیم.

آزاد در ادامه به مساله خانه‌هایی که زیر‌ساخت‌هایشان تکمیل نشده اشاره کرد و گفت: این موضوع به خانه‌های جدید و مسکن‌های مهر مربوط می‌شود که در این زمینه باید بتوانند زیرساخت‌ها و امکانات آب، برق، گاز، تلفن و خدماتی که در تکمیل زنجیره یک مسکن مورد نیاز است را ارائه دهند. در این زمینه باید گفت شهرک‌های مسکونی که ساخته شده است امکاناتی از قبیل درمانگاه، مدرسه و مسجد را ندارد، اگر در جهت تامین این امکانات گام‌های جدی و متعهدانه برداشته شود، می‌توانیم امیدوار به رونق در این ساختمان‌ها و شاهد تقاضای بیشتر باشیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهند با توجه به اینکه مراکز بین‌المللی مثل صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی پیش‌بینی کرده‌اند که ایران در سال جاری به نرخ رشد اقتصادی ۵ درصدی دست پیدا می‌کند، در این ارتباط این سوال وجود دارد که آیا می‌توان به رشد تولید در زمینه‌هایی همچون فولاد به‌عنوان یک صنعت مادر امیدوار بود یا خیر؟ در این زمینه محمد آزاد معتقد است نشانه‌های رشد آنچنان به وضوح دیده نشده است، دلیل این موضوع هم این است که در زمینه فولاد، ایران بسیار به قیمت‌های جهانی متکی است، ضمن اینکه اگر بتوانیم این وابستگی به قیمت‌ها را حذف کنیم، شرایط بسیار فرق خواهد کرد.

به گفته وی در حال حاضر وابستگی شدیدی در زمینه فولاد به قیمت‌های جهانی وجود دارد، این در حالی است که تمام مواد اولیه و انرژی و نیروی کارمان در داخل کشور تامین می‌شود و باید در این زمینه تصمیم بگیریم که مستقل عمل کنیم، این در حالی است که نوسان‌های قیمتی که در کشورهای خارجی و مخصوصا تولید‌کنندگان عمده مثل چین ایجاد می‌شود، بلافاصله در بازار ما تاثیر می‌گذارد.

محمد آزاد در ادامه در زمینه واردات فولاد می‌افزاید: واردات در حال حاضر به اندازه نیاز انجام شده و تنها مقداری مواد اولیه به کشور وارد می‌شود، البته یکسری مشکلات در این زمینه وجود دارد و عده‌ای در بازار هستند که به دلیل نرخ تعرفه‌هایی که وجود دارد، محتاطانه عمل می‌کنند، به این دلیل که واردات را در شرایطی مقرون به صرفه نمی‌بینند، تقریبا می‌توان گفت تمایل به واردات اقلام فولادی کمتر است و آنچه در داخل وجود دارد کسی به دنبال واردات آن قلم خاص نیست.

قیمت‌های افزایشی فولاد جهانی، پشتیبان عدم سقوط قیمت‌ها

وی در پاسخ به «دنیای اقتصاد» در زمینه قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد می‌گوید: افزایش قیمتی که در بازار جهانی وجود دارد، تاثیر‌گذاری‌اش در بازار فولاد ایران منجر به سقوط نکردن قیمت‌ها شده است. در واقع باید گفت قیمت‌های داخلی فولاد در کشور با اینکه تقاضای کمی وجود دارد، سقوط نکرده است و علت این موضوع هم این است که در زمینه جهانی افزایش دیده می‌شود ولی اگر افزایش قیمت‌ها بیشتر شود، به‌طور حتم قیمت فولاد در بازار ایران نیز افزایش خواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه این افزایش قیمت‌ها در شرایطی که تقاضا در بازار داخلی وجود ندارد، منجر به رکود بیشتر می‌شود اظهار کرد مگر اینکه راه‌هایی برای صادرات و تخلیه محصولات از داخل کشور به سمت خارج دیده شود تا بتوانیم از رکود بیشتر جلوگیری کنیم.به گفته آزاد، در حال حاضر به این دلیل که برنامه‌های داخلی کشور به‌طور کامل شفاف نیست، اگر به صادرات بیشتر فکر کنیم و پیگیری داشته باشیم و دولت هم در این زمینه کمک کند، هم تولید‌کنندگان در کشور به تولیدشان امیدوار خواهند شد و هم قیمت‌ها به سمتی خواهند رفت که رکود را بیش از این تشدید نکنند و تولید به اندازه نیاز داخلی کشور خواهد بود و بقیه این تولید را نیز صادر کنند.