محمدحسین بابالو: روز گذشته معاملات محصولات پلیمری در بورس کالا با رونقی محسوس و رشد قیمت‌ها به پایان رسید؛ هرچند که این قبیل رقابت‌ها چندان هم برای بازار مفید نخواهد بود. نیاز به عرضه‌های بیشتر در بورس کالا و ورود هرچه بیشتر خریداران را می‌توان چهره اصلی این بازار در روز گذشته به شمار آورد. روز گذشته برای معامله بیش از ۳۳ هزار تن انواع پلیمرها ۱۱۸ هزار تن تقاضا به ثبت رسید. از زمان آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه سال ۹۳ تاکنون، شاید این التهاب و هجوم برای خرید در بورس کالا کم سابقه بوده است. قطعا بخش بزرگی از این تقاضا کاذب است، ولی باید دلایل جذابیت واسطه‌گری و سفته‌بازی را هم مدنظر قرار داد.

روز گذشته عرضه محصولات پلیمری در بورس کالا از اهمیت بسزایی برخوردار بود، زیرا اولین عرضه از زمان اعلام قیمت‌های پایه با جهت‌گیری افزایشی همراه بوده که می‌تواند برای کل بازار بسیار مهم تلقی شود. از سوی دیگر این عرضه‌ها باز هم اولین عرضه مهم پس از آتش سوزی در مجتمع پتروشیمی بوعلی ماهشهر به شمار می‌آیند که نشان دهنده واقعیت‌های تولید در این بخش از کشور نیز بوده است. عقب‌نشینی آرام قیمت‌ها در بازار داخلی برای دومین روز پیاپی به رغم رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا، نوسان موجودی انبارها در بازار داخلی، انتظار افزایش تقاضا در بازار آزاد و احتمال افزایش قیمت‌ها که تاکنون محقق نشده است و همچنین التهاب در بازار برخی گریدهای خاص را می‌توان از دیگر ویژگی‌های بازار به شمار آورد که اهمیت عرضه‌های روز گذشته را دو چندان کرده بود.

به گزارش اطلاعیه عرضه، در روز گذشته در بورس کالای ایران شاهد عرضه نزدیک به ۳۸ هزار تن انواع مواد اولیه پلیمری بودیم. این در حالی است که در مدت مشابه هفته گذشته این رقم چیزی نزدیک به ۵۵ هزار و ۷۰۰ تن به ثبت رسیده بود. به‌عنوان مقایسه با مدت مشابه در ماه قبل حجم عرضه پلیمرها بیش از ۵۵ هزار تن بوده که نشان می‌دهد بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی آگاهانه یا ناخودآگاه حجم عرضه‌های خود را در بورس کالا کاهش داده‌اند که مشخص نیست دلیل این امر را باید در ویژگی‌های فنی جست‌وجو کرد یا دلایل دیگری دارد. در هر حال، عقب‌نشینی آرام و نامحسوس عرضه‌ها در بورس کالا واقعیتی است که در هفته‌های اخیر به‌عنوان معضلی برای بازار خودنمایی کرده و مشخص نیست که چه سرنوشتی را پیش روی بازار رقم بزند. البته با توجه به عرضه‌های سلف هفته‌های اخیر بخشی از ظرفیت تولید شرکت‌های پتروشیمی اشغال بوده یعنی در حال تولید تعهدات خود هستند، اما با عدم عرضه کافی عرضه‌های سلف از کلیت بازار نیز حمایت نمی‌کنند.

به نظر می‌رسد ورود شرکت‌ها به فاز تعمیر و نگهداری، تولید گریدهایی جدید و بعضا ناشناخته برای بازار، احتمال وجود تعهدهای صادراتی، شائبه برخی بازارسازی‌های زیرپوستی برای برخی گریدهای خاص، تغییر گرید تولید و تلاش برای مدیریت تولیدات و مخصوصا مشکلات و معضلات فنی، مواردی است که بر حجم و تنوع عرضه‌ها تاثیر گذارده؛ هر چند که نمی‌توان با نظری انتقادی به رفتار تمامی شرکت‌های پتروشیمی نگریست. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که در عرضه‌های روز گذشته برخی از گریدهای جذاب نیز به میزان لازم در لیست عرضه‌ها حضور نداشت.

با توجه به محدودشدن کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده، افزایش شفافیت بازار و انتظار برای جذب مشتری بیشتر و همچنین با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و احتمال افزایش تقاضای موثر در بورس کالا، شاید این بازار به عرضه‌های بیشتری نیاز داشته؛ زیرا قیمت‌ها هم‌اکنون به‌خودی‌خود پتانسیل التهاب فراوانی داشته و دارند و عقب‌نشینی عرضه‌ها خود سیگنال مهمی برای ترسیم دورنمای بازار به شمار خواهد رفت. البته نکته مهم در بازار روز گذشته را باید توجه عرضه‌کنندگان به عرضه‌های نقدی به شمار آورد؛ زیرا غالب معاملات حالت نقدی داشته و برای تحویل فوری وارد تالار شده بود و عرضه‌های سلف به نسبت گذشته تنوع و حجم کمتری پیدا کرده بود.

پایین بودن محسوس عرضه‌های جذاب PVC به نسبت تقاضای این بازار در روزهای اخیر را شاید بتوان یکی از ویژگی‌های مهم معاملات روز گذشته به شمار آورد، آن هم در شرایطی که بازار خود مستعد بحران بوده و شاید ثبت عرضه‌های سلف با موعد تحویل در آینده، می‌توانست بخش بزرگی از التهاب در این بازار را ساکت کند. در هر حال هم اکنون برخی مشکلات فنی دلایل اصلی ضعف عرضه‌های این گروه کالایی مخصوصا برای گریدهای جذاب آن بوده است که در کنار عرضه‌های سلف ناکافی، باز هم به آتش التهاب این بازار دامن زده شده است. البته شنیده‌ها از افزایش عرضه‌ها خبر داده بود که تا لحظه معامله چنین رخدادی به ثبت نرسید. با توجه به ثبات نسبی حجم معامله هفتگی پلیمرها در هفته‌های اخیر در سطحی بالاتر از ۴۰ هزار تن در کنار افزایش قیمت‌های جهانی و رشد بهای ارز و همچنین امیدواری به بهبود وضعیت تولید در صنایع پایین‌دستی، باید منتظر تقویت حجم معاملات در بورس کالا بود؛ هرچند که از جذابیت عرضه‌ها برای فعالان بازار کاسته شده است. اما باز هم ضعف عرضه‌ها در برابر تقاضا را باید چهره واقعی معاملات به شمار آورد تا جایی که شاید نیمی از عرضه‌ها با رقابت مورد معامله قرار گرفت. رخدادی که در بورس کالای ایران پس از آزادسازی قیمت‌ها به ندرت تجربه شده بود. سقف خوردن تمامی انواع PVC به جز S۶۰ بندر امام، رقابت بسیاری از گریدها و انواع مختلف کالاها، التهابی نفسگیر در حجم معاملات و جهش نرخ‌ها و نیاز به عرضه‌های بیشتر و حتی جای خالی عرضه‌های سلف را باید مهم‌ترین ویژگی‌های این بازار به شمار آورد هرچند که شرایط نابسامانی را ترسیم کرد. با توجه به این اوضاع در بورس کالا از هم‌اکنون می‌توان انتظار داشت که این التهاب خواسته یا ناخواسته به بازار داخلی سرایت کند.

تغییر فاز بازار به سمت التهاب