محمدحسین بابالو: برگزیت با تاثیرگذاری بر سهام شرکت‌های معدنی و تزریق یک ابهام جدید تاحدی بر بازار سنگ‌آهن نیز تاثیر گذاشت، هرچند که با توجه به واقعیت‌های این بازار شاهد تغییرات شدیدی در این بازار همچون بازارهای مشابه نبودیم. به نظر می‌رسد بازار سنگ‌آهن به ثباتی نسبی و البته شکننده دست یافته که می‌تواند باز هم ادامه یابد.

به گزارش متال بولتن بهای سنگ‌آهن خشک (بدون احتساب رطوبت) با عیار ۶۲ درصد به رقمی نزدیک به ۵۳ دلار و ۶۵ سنت رسیده است که به نسبت متوسط سال جاری ۲۳ درصد افزایش نرخ را نشان می‌دهد. این نرخ در شرایطی به ثبت رسیده که کف قیمتی سال‌های اخیر را می‌توان بهای ۳۸ دلار و ۳۰ سنتی در دسامبر سال گذشته به شمار آورد. کاهش رشد اقتصادی چین و تضعیف تقاضا در کنار افت محسوس هزینه تولید و تضعیف قیمت تمام‌شده سنگ‌آهن را می‌توان از دلایل اصلی عقب‌نشینی بهای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی به شمار آورد.

در سال جاری قیمت سنگ‌آهن افزایش یافت که دلیل آن را می‌توان اعمال محرک‌های اقتصادی از سوی دولت چین و تحریک بازار فولاد به شمار آورد، هرچند که افزایش آرام بهای نفت در بازارهای جهانی نیز با افزایش قیمت تمام شده سنگ‌آهن، به این روند افزایشی دامن زد. خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و سقوط بازارهای مالی در اقصی نقاط جهان همراه با کاهش ارزش سهام شرکت‌های معدنی هم به تضعیف فعلی قیمت‌ها کمک کرده است. البته برخی از تحلیلگران معتقد هستند که بهای سنگ‌آهن در بازه زمانی مارس تا سپتامبر (فصل دوم و سوم سال جاری میلادی) در ارقامی بین ۴۵ تا ۵۵ دلار در هر تن نوسان خواهد کرد که به معنی ثباتی نسبی در این بازار خواهد بود.

هرچند بخش بزرگی از سهم شرکت‌هایی همچون BHP بیلتون یا ریوتینتو به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن در استرالیا در بازار لندن مورد داد و ستد قرار گرفته و سقوط این بورس این شرکت‌ها را هم متاثر کرده است، ولی باید به این نکته اشاره داشته باشیم که تقاضای بریتانیا یا حتی اتحادیه اروپا در بازارهای کالایی و به خصوص سنگ‌آهن چندان هم بزرگ یا مهم نیست بنابراین تاثیرپذیری این بازار از برگزیت نمی‌تواند در عرضه و تقاضای فیزیکی سنگ‌آهن تاثیر چندانی بر جای بگذارد. از طرف دیگر سال‌ها است که شرکت‌های بزرگ اروپایی خرید مواد اولیه و مخصوصا سنگ‌آهن خود را به‌صورت قراردادهای بلندمدت و غالبا ۱۰ ساله انجام داده؛ یعنی این قبیل نوسانات تغییر چندانی را در روند فعالیت آنها ایجاد نخواهد کرد. این ادعا در نگاه اول کاملا درست به نظر می‌رسد هرچند که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، تاثیرگذاری آن کمرنگ خواهد شد ولی این همه ماجرا نیست.

به نظر نمی‌رسد شبح برگزیت به این زودی‌ها دست از سر بازارهای مالی اروپایی به خصوص بورس لندن بردارد؛ یعنی جنجال آن باز هم ادامه خواهد یافت. این ویژگی باعث می‌شود که جذابیت حضور شرکت‌های معدنی در این بورس کاهش یابد و مخصوصا فرآیند تامین مالی آنها نیز با مشکل رو‌به‌رو شود. این شرایط باعث خواهد شد تا با محدودشدن فرآیند تامین مالی، پتانسیل سرمایه‌گذاری‌های آنان نیز کاهش یابد یعنی روند افزایش ظرفیت تولید به مشکل بر‌می‌خورد. با توجه به این موارد شاید بلندپروازی‌های شرکت‌های معدنی دیگر از سوی سرمایه‌گذاران مورد حمایت قرار نگیرد که می‌تواند در برابر رشد محسوس عرضه‌ها در سال‌های آینده مقاومت کند.

در نیمه ابتدایی سال جاری شاهد رشد بهای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی بودیم و شاید همین نکته کافی بود تا بانک مورگان استنلی برآورد خود را برای دورنمای قیمت سنگ‌آهن در سال جاری میلادی و حتی سال ۲۰۱۷ افزایش دهد. این بانک برآورد خود را برای متوسط قیمت سنگ‌آهن در سال جاری ۱۷ درصد افزایش داده و سنگ‌آهن ۴۶ دلاری را برای سال ۲۰۱۶ برآورد کرده است. همچنین این بانک برآورد سال آینده خود را نیز با ۱۳ درصد رشد به ۴۲ دلار در هر تن ترقی بخشید. البته این بانک برای سه ماه پایانی سال جاری نیز رقمی نزدیک به ۳۵ دلار بر هر تن را برآورد کرده که باز هم سیگنالی هشدار‌دهنده به شمار می‌آید. تنها درخصوص برآوردهای این بانک باید به این نکته اشاره کرد که اگرچه شاهد بهبود و ترقی برآوردها هستیم ولی هنوز بازار سنگ‌آهن با هشدارهای بزرگی رو به رو است.

برآوردهای بانک مورگان استنلی نشان می‌دهد که حجم عرضه دریایی (Seaborne) سنگ‌آهن در سال جاری تنها ۳/ ۰ درصد افزایش یافته ولی این رقم برای سال آینده میلادی به ۵ درصد افزایش خواهد یافت. به نظر می‌رسد در سال جاری بازار سنگ‌آهن به تعادلی نسبی دست یافته باشد هرچند که نمی‌توان به ادامه این وضعیت چندان هم امیدوار بود. به نظر می‌رسد در سال ۲۰۱۶ حجم عرضه مازاد سنگ‌آهن در جهان رقمی نزدیک به ۴/ ۳۳ میلیون تن باشد ولی برای سال ۲۰۱۸ به رقمی نزدیک به ۱۰۰ میلیون تن افزایش خواهد یافت که سیگنال خطرناکی برای دورنمای بازارهای جهانی به شمار آمده و نگاه‌ها را بیش از پیش به بازار و صنعت فولاد معطوف خواهد ساخت.

از طرف دیگر بانک گلدمن‌ساکس نیز معتقد است که در سه ماه سوم سال جاری تنها شرکت‌های بزرگ اقدام به افزایش حجم عرضه و صادرات خود نکرده بلکه با توجه به قیمت‌های نسبتا مطلوب فعلی، شرکت‌ها و معادن کوچک‌تر نیز تولید خود را افزایش خواهند داد. این بانک معتقد است که متوسط قیمت سنگ‌آهن تا دو سال آینده در سطوحی نزدیک به ۳۵ دلار نوسان خواهد کرد. همچنین گلدمن‌ساکس قیمت ۴۵ دلار را برای سه ماه سوم سال میلادی جاری پیش‌بینی کرده و همچنین برای سه ماه پایانی سال جاری نیز رقمی نزدیک به ۳۸ دلار را برآورد کرده است.

دورنمای بازار

در روزهای اخیر شاهد رشد قیمت فولاد در بازارهای جهانی و تقویت تقاضای سنگ‌آهن هستیم و البته با پایان یافتن ماه رمضان، حجم تقاضا باز هم افزایش خواهد یافت ولی نمی‌توان به بهبود ممتد قیمت‌ها و رشد تقاضا در بازار فولاد امیدوار بود یعنی دورنمای تقاضای سنگ‌آهن همچون گذشته تیره و تار خواهد بود و بهتر است تا خوش‌بینی‌ها از سوی چین را به واقع‌بینی تبدیل کنیم. این در حالی است که قیمت نفت در سطوح نسبتا بالایی قرار داشته و امید به حفظ این جایگاه در کنار افزایش مجدد آن نیز وجود دارد و به معنی تقویت قیمت تمام شده سنگ‌آهن خواهد بود. از طرف دیگر هم‌اکنون زمان بارش باران‌های فصلی در شمال و شرق چین فرارسیده که بازار سنگ‌آهن و فولاد را با مشکل رو‌به‌رو خواهد کرد هرچند که کاهش عرضه سنگ‌آهن در کنار رشد تقاضا برای فولادهای ساختمانی را در پی خواهد داشت.

با توجه به این موارد در کنار تعادل نسبی بازار سنگ‌آهن با ثبات حجم عرضه و تقاضا می‌توان دورنمای نسبتا با ثباتی را برای این کالا در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت برآورد کرد هرچند که در روزهای پیش رو، احتمال تغییر برخی از نوسانات محدود وجود خواهد داشت. در پایان باید به این نکته اشاره داشت که تضمینی برای عدم کاهش بیشتر قیمت سنگ‌آهن وجود ندارد هرچند که ثبات این بازار در قیمت‌هایی نزدیک به ۵۰ دلار نیز چندان قدرتمند نخواهد بود اما بهتر است این قیمت را به‌عنوان معیاری برای محاسبات در روزها و هفته‌های پیش رو در نظر گرفت.

شبح برگزیت در بازار سنگ‌آهن