محمدحسین بابالو: اعلام قیمت‌های پایه جدید محصولات پتروشیمی در بورس کالا را می‌توان مهم‌ترین‌ رخداد این روزهای بازار به‌شمار آورد هرچند که این‌بار نیز برای چندمین هفته پیاپی با کاهش نرخ برای بسیاری از گروه‌های کالایی پلیمری و مخصوصا ترکیبات شیمیایی رو‌به‌رو بودیم.

این‌بار نیز قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به گونه‌ای اعلام شد که به نظر می‌رسد وزن کاهش قیمت‌ها باز هم بر افزایش نرخ برتری دارد یعنی باز‌هم قیمت‌های پایه با کاهش مخابره شده است. افت ۳ درصدی انواع PVC، کاهش ۵ درصدی پلی‌استایرن‌های معمولی و افت ۹/ ۳ درصدی پلی‌استایرن‌های مقاوم، کاهش بهای پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی و نساجی، تضعیف نرخ SBR، پلی‌اتیلن‌های سنگین اکستروژن و سنگین بادی و عقب‌نشینی بهای پلی‌اتیلن ترفتالات بطری و پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی را می‌توان از واقعیت‌های اعلام قیمت‌های پایه جدید به‌شمار آورد. افزایش قیمت پلی‌اتیلن سنگین فیلم، سنگین دورانی و سنگین تزریقی، سبک خطی و سبک فیلم را می‌توان از ویژگی‌های دیگر اعلام قیمت‌های پایه به‌شمار آورد. این در حالی است که اعلام نرخ‌های فعلی با احتساب عدم تغییر قیمت دلار محقق شده که واقعیت‌های بازارهای جهانی را بیش از پیش در قیمت‌های پایه ترسیم کرده است.

نکته مهم در اعلام قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی را باید کاهش بهای اغلب ترکیبات شیمیایی به‌شمار آورد تا جایی که غالب آنها با کاهش نرخ رو‌به‌رو شده و تنها اسید ترفتالیک، استایرن‌منومر، دی اتیلن گلایکول، اوره پریل و سودکاستیک افزایش نرخ پیدا کرده‌اند. البته با توجه به تاثیرپذیری بالای این گروه کالایی از نوسان قیمت نفت خام باید این مطلب را تا حدودی منطقی ارزیابی کرد ولی ممکن است در آینده بر قیمت‌های محصولات و ترکیبات پلیمری نیز تاثیر گذاشته و در برابر افزایش بهای آنها مقاومت کند. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که این احتمال ضعیف بوده زیرا با توجه به تغییرات کلی در بازارهای جهانی و منطقه‌ای و واقعیت‌های پیش‌رو، حجم تاثیرگذاری بهای محصولات شیمیایی بر بازار محصولات پلیمری کاهش یافته است. نیم‌نگاهی به بازارهای جهانی نشان می‌دهد که بهای اغلب محصولات پتروشیمی پس از تثبیت شکننده نرخ وارد یک دوگانگی قیمتی شده؛ یعنی برخی از گریدها رشد نرخ و برخی دیگر کاهش قیمت پیدا کرده‌اند. کاهش بهای نفت پس از جدایی انگلستان از اتحادیه اروپایی، عقب‌نشینی محسوس تقاضا در ماه مبارک رمضان، فرارسیدن زمان اوج تقاضای فصلی در روزهای گرم سال، کاهش فاصله قیمتی بین مواد اولیه و محصول نهایی همچون اولفین‌ها و پلی‌اولفین‌ها که به تضعیف سودآوری شرکت‌های پتروشیمی منجر شده است، محدودشدن روزشمار بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی با کاهش تقاضای بین‌المللی و توجه به بازارهای داخلی، منطقه‌ای و محلی، رونق روزافزون صنایع و تولیدکنندگان پلیمر و اولفین بر پایه زغال‌سنگ مخصوصا در چین، نوسان قیمت خوراک مایع به تبع تغییر بهای نفت خام، انتظار برای بازگشت خریداران در روزهای آتی در بازارهای جهانی و همچنین تغییر جهت جدی در بازار محصولات پتروشیمی با امید به افزایش قیمت‌ها را می‌توان واقعیت‌های بازار این کالا به‌شمار آورد که برآیند آن می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در روزهای آتی منجر شود. شاید از هم اکنون انتظار برای کاهش بیشتر قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا چندان هم منطقی به نظر نرسد، بنابراین رشد تقاضا در بورس و بازار با پایان یافتن شب‌های قدر و افزایش حجم معاملات را می‌توان انتظار داشت.

نکته مهم در روزهای اخیر را باید کاهش نسبی عرضه از سوی شرکت‌های پتروشیمی و افزایش تقاضا در بورس کالا به‌شمار آورد تا جایی که در نهایت و به‌رغم افت قیمت‌های پایه، باز‌هم با افزایش بهای بسیاری از پلیمرها در بورس کالا رو‌به‌رو بوده‌ایم یعنی به گونه‌ای نامحسوس رفتارهایی را مشاهده کردیم که شائبه بازارسازی داشته است هرچند که برخی از آنها به دلیل برخی محدودیت‌های فنی صورت گرفته بود. به‌عنوان مثال التهاب در بازار PVC را می‌توان از این قبیل موارد دانست هرچند که در برخی اظهارنظرهای رسمی از مشکلات فنی به‌عنوان دلایل اصلی ضعف عرضه‌ها نام برده شده است. از طرف دیگر قیمت‌ها در بازار داخلی به آرامی تغییر جهت داده و خود را برای رشد آماده می‌کند. به نظر می‌رسد کاهش قیمت‌های پایه، این بار نیز تغییر جدی را در بازار آزاد ایجاد نکند زیرا انتظار داریم تا با پایان یافتن شب‌های احیا تقاضا باز‌هم به بازار داخلی باز‌گشته و فضایی را برای تقویت قیمت‌ها ایجاد کند هرچند که اوج این تاثیرگذاری به هفته آینده سرایت کرده و ممکن است باز هم در کوتاه‌مدت، با کاهش قیمت‌ها رو‌به‌رو باشیم.

با توجه به عقب‌نشینی عرضه‌ها در هفته‌های اخیر در برابر رشد محسوس تقاضا و البته خودنمایی مجدد کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده، به نظر می‌رسد در روزهای پیش‌رو به عرضه‌های بیشتری نیاز داشته باشیم زیرا با احتمال بازگشت خریداران می‌تواند به افزایش مجدد تقاضا، رقابت و نهایتا رشد نرخ منجر شده که در نهایت تاثیر آن را در بورس کالا و بازار داخلی شاهد خواهیم بود.

البته درخصوص نیاز بازار به عرضه‌های جدید باید به این نکته نیز اشاره کرد که با توجه به معاملات سلف پیشین، هم‌اکنون بسیاری از واحدهای تولیدی معتبر سفارش تولید بسیاری داشته و باید کالاهای فروش رفته خود به‌صورت سلف را تولید کنند یعنی فضای چندانی برای عرضه‌های نقدی نخواهند داشت. این ویژگی باعث خواهد شد تا باز هم شاهد عرضه‌های سلف در بورس کالا باشیم هرچند که این اقدام در نهایت به کاهش التهاب در بهبود بازار منجر می‌شود.

نکته پایانی را باید در کدهای معاف از مالیات جست‌وجو کرد زیرا به‌صورت واقعی تغییر چندانی در واقعیت‌های خرید این گروه از خریداران محقق نشده ولی به نظر می‌رسد که تلاش‌های مطلوبی درخصوص بازگشت شفافیت به بازار در حال انجام باشد هرچند که هنوز نمی‌توان به صراحت درخصوص رفع مشکلات برای واحدهایی که شفافیت بالایی دارند، صحبت کرد. در هر حال کدهای معاف از مالیات از یکسو به کاهش قیمت تمام شده در بازار داخلی کمک کرده ولی این افت قیمت مواد اولیه، تنها به سود واحدهای تولیدی کوچک و غیرشفاف بوده و برای واحدهای معتبری که به تهیه صورت‌های مالی و مالیاتی الزام دارند، تنها مشکل‌ساز شده‌اند یعنی از یکسو بازار را برای آنها محدود ساخته زیرا با قیمت‌های تمام شده بالاتر با احتساب مالیات بر ارزش افزوده فعالیت می‌کنند و از سوی دیگر برای حفظ شفافیت و حتی اعتبار خود مجبور هستند که از بورس کالا خرید کرده و یا مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کنند. تاکنون در این رسانه به بررسی این کدها پرداخته‌ایم و امید است تا با این قبیل پیگیری‌های رسانه‌ای، این ناموزونی در بازار محصولات پتروشیمی هرچه سریع‌تر مرتفع شود. در آینده باز‌هم همچون گذشته به بررسی کدهای معاف از مالیات و مخصوصا حجم خرید آنها خواهیم پرداخت.

افت مجدد قیمت پتروشیمی‌ها